Ушбу саҳифа Ўзбекистон Респубикаси Олий Мажлиси ҳузуридаги Нодавлат нотижорат ташкилотлари ва фуқаролик жамиятининг бошқа институтларини қўллаб-қувватлаш жамоат фонди гранти асосида "Соғлом ва баркамол оила - жамият кўрки"  лойиҳаси доирасида чоп этилди.

СоFлом ва баркамол оила - жамият кЎрки

Соғлом оила ва соғлом турмуш тарзини шакллантириш, аҳоли, хусусан, хотин-қизларнинг ана шу йўналишдаги билим ва тушунчаларини бойитиш лойиҳанинг бош мақсади

Газетамиз таҳририяти томонидан амалга оширилаётган "Соғлом ва баркамол оила - жамият кўрки" деб номланган лойиҳа "Соғлом оила - соғлом жамият" концептуал ғоясини ҳаётга татбиқ этишга йўналтирилган  ишларни тарғиб этиш, аҳоли ўртасида соғлом турмуш тарзи кўникмаларини шакллантириш, ана шу йўналишдаги тарғибот ишлари самарадорлигини оширишга қаратилган.

Лойиҳани амалга ошириш бир йилга мўлжалланган бўлиб, газетада бир ойда икки марта "Соғлом ва баркамол оила - жамият кўрки" рукни остида махсус саҳифа чоп этилади. Саҳифада вилоятимизда мазкур йўналишда амалга оширилаётган ишлар - оилаларни мустаҳкамлаш, оиладаги маънавий муҳит барқарорлигини таъминлаш, хотин-қизлар, хусусан, оналар ва болалар  соғлигини муҳофаза қилиш, қизларни оилавий ҳаётга тайёрлаш, хотин-қизларнинг тиббий саводхонлиги ва маданиятини юксалтириш, оилаларда соғлом турмуш тарзи кўникмаларини шакллантириш, жисмонан ва маънан соғлом фарзандларни тарбиялаш, олиб борилаётган ибратли ишлар, мавжуд муаммолар, уларни бартараф этиш  хусусидаги материаллар бериб борилади.

Лойиҳа доирасида чоп этилган материаллар таржима қилиниб, газетамизнинг www iqbol.uz сайтига ўзбек ва инглиз тилларида жойлаштириб борилади.

Юртимизда хотин-қизлар соғлигини муҳофаза қилиш, шунингдек, ёшларга чекиш, спиртли ичимликлар ичиш, гиёҳванд-лик сингари иллатлар ҳамда эрта ва қариндошлар ўртасидаги никоҳларнинг салбий оқибатлари хусусида кенг тушунчалар бериш, ОИВ ва  ОИТС хасталикларининг олдини олишга қаратилган тадбирлар, никоҳланувчиларни тиббий кўрикдан ўтишларининг аҳамияти ва муҳимлиги, оилаларда соғлом турмуш тарзи кўникмаларини шакллантириш, тўғри ва оқилона овқатланиш, озодалик ва покизаликни таъминлаш, соғлом ва баркамол авлодни тарбиялашдаги халқимизнинг ўзига хос, тарихий қадрият, анъана ва урф-одатлари ҳақида мақолалар чоп этилади.

Лойиҳа доирасида вилоят хотин-қизлар қўмитаси, "Оила" илмий амалий маркази вилоят филиали, қатор ҳамкор ташкилотлар билан бирга, ёшларнинг оилани мустаҳкамлашдаги ўрни, оилани муқаддас билиш, бўлажак оналар, яъни қизлар ўртасида соғлом турмуш тарзини шакллантириш, оилавий ҳаётга тайёрлаш, уларга гиёҳвандлик иллати, ОИТС хасталиги ҳақида кенг тушунчалар бериш мақсадида маҳаллаларда, таълим муассасаларида семинарлар ўтказилади. Семинарларда мавзу доирасида мутахассислар томонидан маърузалар ўқилади. Шу билан бирга, ўқувчилар ўртасида "Соғлом ва баркамол оила - жамият кўрки" мавзусида иншолар танлови ўтказилади.

Мухтасар айтганда, лойиҳанинг бош мақсади, аҳоли, хусусан, хотин-қизларимизнинг оила, соғлом турмуш тарзи борасидаги билим ва тушунчаларини янада бойитиш, бу борада кенг кўламли тарғибот ишларини амалга оширишдан иборат.

Таҳририят лойиҳани муваффақиятли амалга ошириш учун ушбу йўналишда иш олиб бораётган мутахассислар, тиббиёт ходимларини ҳамкорликка чақиради.

Фахриддин ИБАЙДУЛЛАЕВ,

лойиҳа раҳбари.

Фармонда ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш, хотин-қизларнинг бандлигини таъминлаш, улар ўртасида тадбиркорликни, ҳунармандчиликни ривожлантиришнинг зарур чора-тадбирларини амалга ошириш, шунингдек, уларнинг ҳуқуқий билим ва маданиятини юксалтириш бўйича қатор вазифалар белгиланган.

Бу ўрта махсус касб-ҳунар таълими тизимидаги ўқув юртлари мутасаддилари зиммасига ана шу йўналишдаги ишларни самарали ташкил этиш бўйича катта масъулият юклайди. Тизимда белгиланган вазифаларни, хусусан, ёшларни тадбиркорликка йўналтириш, бўш вақтларини мазмунли ташкил этиш, уларни оилага, умуминсоний ва миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялаш, оилавий ҳаётга тайёрлаш борасидаги ишларни янада юқори босқичга кўтариш учун зарур барча ишлар амалга оширилади.

Айниқса, ҳужжатда Зулфия номидаги Давлат мукофоти эндиликда  ҳар бир вилоятдан икки нафардан 14 ёшдан 30 ёшгача бўлган иқтидорли қизга тақдим этилиши шунингдек, ушбу мукофот соҳибалари олий ўқув юртларига давлат гранти асосида, синовларсиз қабул қилиниши белгиланганлиги барча қизларимизни янада қувонтиради, уларга куч ва шижоат бағишлайди.

Наргиза ХУШВАҚОВА,

вилоят ўрта-махсус касб-ҳунар таълими

бошқармаси етакчи мутахассиси.

Муҳтарам Юртбошимиз томонидан қабул қилинган юқоридаги фармон мамлалакатимизнинг барча аёллари каби биз қорасувлик хотин-қизларни ҳам беҳад қувонтирди. Чунки мазкур ҳужжат опа-сингилларимизнинг ҳаёти ва фаолиятини тубдан яхшилаш, турмуш фаровонлигини янада юксалтиришда муҳим аҳамият касб этади

Айни кунда  Қорасув шаҳрида 17,5  минг нафарга яқин хотин-қиз истиқомат қилади. Қўмита, унинг бошланғич ташкилотлари етакчилари, фаоллари томонидан хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш, ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш, жамиятимиз ижтимоий-сиёсий ҳаётидаги роли ва фаоллигини ошириш борасида муайян ишлар олиб борилмоқда. Бундан буён ҳам фармонда белгиланганидек, хотин-қизлар бандлигини таъминлаш, улар ўртасида ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш, биринчи навбатда, ҳуқуқбузарликка мойиллиги бўлганлар билан якка тартибда иш олиб бориш ҳамда жазони ижро этиш муассасаларидан озод қилинган хотин-қизларнинг ижтимоий реабилитацияси ва мослашиши бўйича чора-тадбирларни амалга ошириш, ёрдамга муҳтож бўлган ва оғир ижтимоий аҳволга тушиб қолган опа-сингилларимизнинг, шу жумладан, ногиронлиги бўлган аёлларга ижтимоий-ҳуқуқий, психологик ва моддий ёрдам кўрсатиш,  меҳнат шароитларини яхшилаш, аёлларни оилавий ва хусусий тадбиркорликка, ҳунармандликка кенг жалб этиш борасидаги ишларимиз кўлами янада кенгаяди.

Фармонда Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси ва "Оила" маркази вакилларини уларнинг вазифалари ва фаолият йўналишлари билан боғлиқ бўлмаган йиғилишлар ва бошқа тадбирларга жалб этилмаслиги белгиланганлиги жуда ўринли бўлган. Очиғи, кўп вақтимизни ишимизга алоқаси бўлмаган тадбирларда ўтказиб, олтинга тенг вақтни зоя кетказар эдик. Бундан буён ҳужжатда таъкидланганидек, ишларимизни самарали ташкил этиш, кўпроқ ўз фаолиятимизга даҳлдор ишлар билан шуғулланиш имконига эга бўламиз.

   Юртимиз хотин-қизларига катта куч ва кенг имкониятлар эшигини очиб берган ушбу фармон биз хотин-қизлар қўмиталари етакчиларини янада фаол ишлашга ундайди.

Наргизахон ХОЛМАТОВА,

Қорасув шаҳар ҳокимининг ўринбосари, хотин-қизлар қўмитаси раиси.

Хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш ва оила институтини мустаҲкамлаш соҲасидаги фаолиятни тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўгрисида

Мамлакатимизда хотин-қизларнинг ижтимоий-сиёсий ва социал фаоллигини ошириш, уларнинг турли соҳа ва тармоқларда ўз қобилият ва имкониятларини рўёбга чиқариши учун шарт-шароит яратиш, ҳуқуқ ва қонуний манфаатларига сўзсиз риоя қилинишини таъминлаш, оналик ва болаликни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, шунингдек, оила институтини мустаҳкамлаш борасида кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда.

Шу билан бирга, ушбу соҳадаги ишларнинг ҳолати хотин-қизларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, улар билан мақсадли ишларни ташкил этиш, оилаларда маънавий-ахлоқий муҳитни мустаҳкамлаш ва соғломлаштиришнинг самарали механизмларини яратишга тўсқинлик қилаётган бир қатор тизимли муаммо ва камчиликлар мавжудлигидан далолат беради. Жумладан:

биринчидан, ёрдамга муҳтож бўлган ва оғир ижтимоий вазиятга тушиб қолган хотин-қизларни манзилли қўллаб-қувватлаш тизими мавжуд эмас, ишсиз ва ижтимоий фаол бўлмаган хотин-қизлар билан якка тартибда иш олиб бориш амалиёти йўлга қўйилмаган, хотин-қизлар ўртасида бандликка кўмаклашиш ва тадбиркорликни ривожлантириш бўйича фаолият самарасиз ташкил этилган;

иккинчидан, ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш, замонавий намунали оилани шакллантириш, унинг маънавий-ахлоқий негизлари ва анъанавий оилавий қадриятларини мустаҳкамлаш бўйича мақсадли ишлар олиб борилмаяпти, эрта никоҳларнинг, оилалардаги низоли ҳолатлар ва ажрашишларнинг олдини олиш бўйича чораларнинг самарадорлиги паст даражада қолмоқда;

учинчидан, хотин-қизларнинг репродуктив саломатлигини муҳофаза қилиш борасидаги фаолият етарли даражада ташкил этилмаган, оналар касаллиги ва перинатал касалликлар профилактикаси ва уларнинг олдини олиш бўйича самарали тизим, айниқса, чекка қишлоқ ҳудудларида мавжуд эмас;

тўртинчидан, хотин-қизлар ўртасидаги ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жиноятчиликнинг олдини олиш бўйича самарали чоралар кўрилмаяпти, хотин-қизларнинг ҳуқуқий маданиятини ошириш, уларга юридик маслаҳатлар бериш механизми замон талабларига жавоб бермайди;

бешинчидан, хотин-қизлар қўмиталарининг кенг кўламли вазифалари зарур ваколатларнинг йўқлиги ва ташкилий-штат бирликларининг етишмаслиги шароитида хотин-қизларнинг энг муҳим муаммоларини ҳал этиш борасида уларнинг куч ва имкониятларини тўлиқ сафарбар этиш имконини бермаяпти;

олтинчидан, Республика "Оила" илмий-амалий маркази ташкилий бўйсунувининг ноаниқлиги ва зарур молиялаштириш манбаларининг мавжуд эмаслиги, оила муаммоларини ўрганиш ҳамда уларни бартараф этиш юзасидан амалий, илмий асосланган таклифларни ишлаб чиқиш бўйича унга юклатилган вазифаларнинг самарали бажарилишига тўсқинлик қилмоқда;

еттинчидан, ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш, оилани мустаҳкамлаш, низоли ҳолатлар ва ажрашишларнинг олдини олиш соҳасида кадрларнинг малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлаш бўйича ишлар ташкил этилмаган.

Хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш ва оила институтини мустаҳкамлаш соҳасидаги фаолиятни тубдан такомиллаштириш мақсадида, шунингдек, 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясида белгилаб берилган вазифаларни инобатга олган ҳолда:

1. Қуйидагилар Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси фаолиятининг устувор йўналишлари этиб белгилансин:

биринчидан, хотин-қизларни қўллаб-қувватлашга доир давлат сиёсатининг самарали амалга оширилишини таъминлаш, уларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш ҳамда уларнинг мамлакат ижтимоий-сиёсий ҳаётидаги роли ва фаоллигини ошириш;

иккинчидан, хотин-қизларнинг муаммоларини ўз вақтида аниқлаш, ёрдамга муҳтож бўлган ва оғир ижтимоий аҳволга тушиб қолган хотин-қизларнинг, шу жумладан, ногиронлиги бўлган аёлларнинг манзилли рўйхатларини тузиш, уларга ижтимоий-ҳуқуқий, психологик ва моддий ёрдам кўрсатиш;

учинчидан, хотин-қизларнинг бандлигини таъминлаш, меҳнат шароитларини яхшилаш, хотин-қизларни, айниқса, қишлоқ жойлардаги ёш қизларни оилавий ва хусусий тадбиркорликка, ҳунармандчиликка кенг жалб этиш масалаларида ҳар томонлама манзилли қўллаб-қувватлаш;

тўртинчидан, хотин-қизлар ўртасида ҳуқуқбузарликларнинг барвақт олдини олиш, биринчи навбатда, ҳуқуқбузарликка мойиллиги бўлганлар билан якка тартибда иш олиб бориш ҳамда жазони ижро этиш муассасаларидан озод қилинган хотин-қизларнинг ижтимоий реабилитацияси ва мослашиши бўйича чора-тадбирларни амалга оширишда давлат органлари ва фуқаролик жамияти институтлари билан яқин ҳамкорликни таъминлаш.

2. Белгилансинки,   Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси раиси ва унинг ҳудудий бўлинмалари раҳбарлари энг аввало:

жойларда оғир ҳаётий вазиятга тушиб қолган хотин-қизларни, шу жумладан, ногиронлиги бўлган аёлларни ўз вақтида аниқлаш, улар билан якка тартибда ҳамда аниқ мақсадга йўналтирилган ишларни олиб бориш, уларни манзилли қўллаб-қувватлаш;

хотин-қизларнинг бандлигини таъминлаш, улар ўртасида оилавий ва хусусий тадбиркорликни, ҳунармандчиликни ривожлантириш бўйича амалий чораларни амалга ошириш;

ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва бошқа ташкилотлар билан биргаликда хотин-қизлар ўртасида ҳуқуқбузарликлар ва жиноятчилик профилактикасини самарали ташкил этиш, шу жумладан, уларнинг ҳуқуқий маданиятини ошириш ва маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлашга шахсан жавобгардир.

3. Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича Республика кенгаши, Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси ва Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2018 йил 1 апрелдан фуқаролар йиғинларининг диний маърифат ва маънавий-ахлоқий тарбия масалалари бўйича маслаҳатчиси лавозими ўрнига тегишли штат бирликларини туман (шаҳар) хотин-қизлар қўмиталари тузилмасига ўтказган ҳамда маҳаллий бюджет маблағлари ҳисобидан молиялаштириш тартибини сақлаган ҳолда хотин-қизлар билан ишлаш ва оилаларда маънавий-ахлоқий қадриятларни   мустаҳкамлаш бўйича мутахассис (кейинги ўринларда - мутахассис деб юритилади) лавозимини жорий этиш бўйича таклифига розилик берилсин.

Белгилансинки:

мутахассис лавозими ҳар бир фуқаролар йиғинида 1 тадан, оилалар сони 2000 ва ундан ортиқ бўлган фуқаролар йиғинларида эса 2 тадан жорий этилади;

мутахассис фуқаролар йиғини биносида жойлашади, лавозими бўйича фуқаролар йиғини кенгашининг таркибига киради ва фуқаролар йиғини билан яқин ҳамкорликда ўз фаолиятини амалга оширади.

Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича Республика кенгаши билан биргаликда 2018 йилнинг 1 апрелига қадар фуқаролар йиғинларининг диний маърифат ва маънавий-ахлоқий тарбия масалалари бўйича ҳар бир маслаҳатчиси фаолиятини танқидий ўрганиб чиқсин ва натижалари бўйича янгидан киритилган мутахассис лавозимларига етарли билим даражасига, юксак маънавий ва ахлоқий фазилатларга эга бўлган, ўзига юклатилган вазифаларни лозим даражада бажара оладиган шахсларни тайинлаш чораларини кўрсин.

4. Қуйидагилар:

Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитасининг ташкилий тузилмаси 1-иловага мувофиқ;

Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси марказий аппаратининг тузилмаси 2-иловага мувофиқ;

Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар, вилоят марказлари бўлган шаҳарлар, туманлар (шаҳарлар) хотин-қизлар қўмиталари ижро этувчи аппаратларининг намунавий тузилмалари 3, 4 ва 5-иловаларга мувофиқ;

Хотин-қизлар қўмиталари ижро этувчи аппаратлари ходимларининг чекланган сонига нисбатан тоифаланган вилоят марказлари бўлган шаҳарлар, туманлар (шаҳарлар) рўйхати 6-иловага мувофиқ маъқуллансин.

5. Белгилаб қўйилсинки:

Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари ва ўринбосарлари мақоми, меҳнатга ҳақ тўлаш шартлари, моддий таъминоти, тиббий ва транспорт хизмати кўрсатиш бўйича тегишлича вазирнинг биринчи ўринбосари ва вазир ўринбосарларига тенглаштирилади;

Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси марказий аппарати ходимларига нисбатан, истисно тариқасида, Ўзбекистон Республикаси Президентининг "Ҳудудий давлат бошқаруви органлари ходимлари фаолиятини янада такомиллаштириш ва моддий рағбатлантиришни кучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги 2017 йил 9 январдаги ПҚ-2722-сон қарорининг 1-бандида белгиланган ҳар ойлик устамалар қўлланилади.

6. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузурида "Оила" илмий-амалий тадқиқот маркази (кейинги ўринларда "Оила" маркази деб юритилади) ва унинг ҳудудий бўлинмалари Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси қошидаги Республика "Оила" илмий-амалий маркази негизида ташкил этилсин ҳамда қуйидагилар унинг асосий вазифалари этиб белгилансин:

оила институтини мустаҳкамлаш бўйича, энг аввало, "Соғлом оила - соғлом жамият" концептуал ғоясини ҳаётга татбиқ этишга йўналтирилган ягона давлат сиёсатини олиб бориш, бу соҳада норматив-ҳуқуқий базани янада такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқиш;

оиланинг репродуктив саломатлиги ва демографик ривожланишини, унинг фаровонлиги ва хотиржамлигини ошириш масалаларини комплекс ўрганишни ташкил этиш, мазкур йўналишлар бўйича услубий тавсияларни ишлаб чиқиш ва самарали татбиқ этиш;

замонавий оилани ривожлантириш, оиланинг ички муносабатлари, шахслараро муносабатларни, бой маданий тарихий мерос ва анъанавий оилавий қадриятлар муаммолари бўйича фундаментал, амалий ва инновацион тадқиқотларни ўтказиш, улар асосида оила институтини мустаҳкамлаш, ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш ва оилавий ажрашишларнинг олдини олиш бўйича таклифларни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш;

умуминсоний ва миллий оилавий қадриятларни, эр-хотин, ота-она ва фарзандлар, эр-хотин ва уларнинг ота-оналари ўртасидаги муносабатларни таҳлил қилиш асосида замонавий намунали оиланинг мезонларини белгилаш, шунингдек, замонавий оиланинг намунали шаклини ҳамда "Оила жамият ва давлат ҳимоясида" конституциявий принципини кенг тарғиб этиш ва жамиятга сингдириш ишларини олиб бориш;

давлат органлари, хотин-қизлар қўмиталари ва бошқа жамоат ташкилотлари билан биргаликда нотинч ва муаммоли оилаларни аниқлаш ва уларнинг манзилли рўйхатларини тузиш, маънавий-ахлоқий муҳитни соғломлаштириш, низоли ҳолатларнинг олдини олиш, оилавий муносабатларни мустаҳкамлаш ва миллий менталитетга зид бўлган турли ёт хавф-хатарларга қарши туриш мақсадида улар билан тўғридан-тўғри алоқа ўрнатиш;

оила-никоҳ муносабатлари соҳасида амалиётни ўрганиш ва тажриба алмашиш борасида халқаро ва хорижий ташкилотлар, илмий-тадқиқот муассасалари билан ҳамкорликни амалга ошириш.

7. Белгилансинки:

"Оила" маркази директори ва унинг ўринбосарлари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан лавозимга тайинланади

ва лавозимидан озод этилади;

"Оила" маркази директори мақоми, меҳнатга ҳақ тўлаш шартлари, моддий таъминоти, тиббий ва транспорт хизмати кўрсатиш бўйича вазирга, директорнинг ўринбосарлари эса вазир ўринбосарларига тенглаштирилади;

"Оила" марказининг Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар   бошқармалари, туман (шаҳар) бўлимлари "Оила" марказига ва тегишлича Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгашига, вилоятлар, Тошкент шаҳар ва туман (шаҳар) ҳокимликларига ҳисобот беради;

"Оила" марказининг Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар   бошқармалари, туман (шаҳар) бўлимлари раҳбарлари тегишлича Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши Раиси, вилоятлар, Тошкент шаҳар ва туман (шаҳар) ҳокимлари томонидан "Оила" маркази директори билан келишилган ҳолда лавозимига тайинланади ва лавозимидан озод этилади.

8. Белгилансинки, "Оила" маркази директори ва унинг ҳудудий бўлинмалари раҳбарлари энг аввало:

оила институтини мустаҳкамлаш, жамиятга унинг замонавий намунали шаклини сингдириш бўйича сифатли тадқиқот ишларини амалга ошириш ҳамда таъсирчан, илмий асосланган ва амалий таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишга;

оилада, айниқса, никоҳнинг илк даврларида эр-хотин ва уларнинг ота-оналари ўртасидаги муносабатларни мустаҳкамлаш, эрта никоҳ ва ажрашишларнинг олдини олиш бўйича кўрилаётган чораларнинг натижадорлигига;

нотинч ва муаммоли оилаларни ўз вақтида аниқлаш, улардаги ижтимоий-маънавий муҳитни соғломлаштириш, низоли ҳолатларнинг олдини олиш ва оилавий муносабатларни яхшилаш бўйича чоралар кўришга шахсан жавобгардир.

9. Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси ва "Оила" маркази вакилларини уларнинг вазифалари ва фаолият йўналишлари билан боғлиқ бўлмаган йиғилишларга ва бошқа тадбирларга жалб этиш тақиқлансин.

Давлат органлари ва ташкилотлари раҳбарлари мазкур талабни бузганлиги учун эгаллаб турган лавозимидан озод этишгача бўлган шахсий жавобгарлиги тўғрисида қатъий огоҳлантирилсин.

10. Давлат органлари ва ташкилотлари, шу жумладан, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ва судлар "Оила" марказига унинг сўровига кўра марказга юклатилган вазифалар билан боғлиқ бўлган зарур    ҳужжатлар, статистик ва бошқа маълумотлар, таҳлилий материаллар, хулосалар ва бошқа ахборотнинг тақдим этилишини таъминласин.

11. Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги, Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликларининг 2018 йил 1 апрелдан ФҲДЁ органларини уларнинг никоҳ муносабатларига оид актларни расмийлаштириш, оила институтини мустаҳкамлаш, оилавий ажрашишларнинг олдини олиш билан боғлиқ бўлган асосий фаолият йўналиши бўйича туман (шаҳар) ҳокимликларига бўйсундириш тўғрисидаги таклифи қабул қилинсин.

ФҲДЁ органи фаолияти, "Оила" марказининг туман (шаҳар) бўлими ҳамда хотин-қизлар ва оила масалалари бўйича бошқа тузилмалар фаолиятини назорат қилиш ва мувофиқлаштириш туман (шаҳар) ҳокими ўринбосари - хотин-қизлар қўмитаси раиси зиммасига юклатилсин.

12. "Оила" марказининг Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар бошқармалари ҳузурида тиббиёт касб-ҳунар коллежлари негизида ёшларни оилавий ҳаётга тайёрлаш, оиладаги низоли ҳолатларни ҳал қилишнинг ҳуқуқий ва психологик асосларини ўргатиш, ажрашишларнинг олдини олиш, шунингдек, оиладаги маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлашга оид      бошқа масалалар бўйича  кадрлар малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлаш бўйича махсус ўқув курслари ташкил этилсин.

Белгилансинки, махсус ўқув курсларида қайта тайёрлаш ва малакани ошириш "Оила" маркази томонидан Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси,  Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги билан биргаликда ишлаб чиқиладиган ва тасдиқланадиган ўқув дастурлари асосида амалга оширилади.

13. Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси, Ўзбекистон ёшлар иттифоқи, "Тадбиркор аёл" уюшмасининг Хотин-қизларни ва оилани қўллаб-қувватлаш жамоат фондини ташкил этиш тўғрисидаги таклифига розилик берилсин ва қуйидагилар унинг асосий вазифалари этиб белгилансин:

хотин-қизларни ва оилани ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, шу жумладан, оғир ижтимоий аҳволга тушиб қолган хотин-қизлар ва оилаларга, ногиронлиги бўлган аёлларга моддий ёрдам кўрсатиш;

хотин-қизларга оилавий ва хусусий тадбиркорлик, ҳунармандчиликни ташкил этишда, меҳнат бозорида талаб юқори бўлган касблар бўйича билим ва кўникмаларни эгаллашда кўмаклашиш.

14. Белгилансинки, 2018 йил 1 мартдан бошлаб Ўзбе-кистон Хотин-қизлар қўмитаси, Республика "Оила" маркази ва уларнинг ҳудудий бўлинмалари бошқарув аппарати ходимлари таркибига кирувчи пенсионерларга, уларнинг бу ташкилотлардаги фаолияти ягона бўлган тақдирда, пенсиялари тўлиқ тўланади.

15. Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси ва "Оила" марказининг оилавий поликлиникалар ва қишлоқ врачлик пунктлари тузилмаларида ўсмир қизлар ва фертиль ёшидаги аёллар учун "аёллар маслаҳатхоналари"ни ташкил этиш тўғрисидаги таклифи маъқуллансин ва қуйидагилар уларнинг асосий вазифалари этиб белгилансин:

оилани режалаштириш, контрацепция усуллари, ҳомилани сунъий равишда тушириш ва жинсий йўллар орқали юқадиган касалликларнинг олдини олиш бўйича, шу жумладан, аноним тарзда, маслаҳатлар бериш;

оналар ва болалар саломатлигини муҳофаза қилиш тўғрисидаги қонунчиликка мувофиқ акушер-гинекологик ва ижтимоий-ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш;

репродуктив саломатликни муҳофаза қилиш, оналик ва перинатал касалликларининг ва ўлим ҳолатларининг олдини олиш соҳасида аҳолининг билими ва санитария маданиятини оширишга қаратилган тадбирларни ўтказиш.

Соғлиқни сақлаш вазирлиги Молия вазирлиги билан биргаликда бир ой муддатда "аёллар маслаҳатхоналари", шунингдек, уларнинг асосий вазифалари юзасидан "тезкор алоқа тармоғи" фаолиятини ташкил этиш бўйича Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори лойиҳасини киритсин.

16. Шундай тартиб ўрнатилсинки, унга кўра:

Зулфия номидаги Давлат мукофоти таълим, фан, адабиёт, маданият, санъат, спорт ва жамоатчилик фаолиятида алоҳида ютуқларга эришган ўн тўрт ёшга тўлган ва ўттиз ёшдан ошмаган иқтидорли қизларга ҳар йили Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳридан икки нафар талабгорларга берилади;

умумий ўрта, ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасаларининг Зулфия номидаги Давлат мукофоти лауреатлари бўлган ўқувчилари бакалавриатга, бакалавриат талабалари эса олий таълим муассасалари магистратурасига тегишли йўналиш ва ихтисослик бўйича кириш синовларисиз давлат грантлари асосида қабул қилинади.

17. Жамият ва давлат ҳаётида фаоллик ва ташаббускорлик кўрсатган, ўзининг самарали меҳнати билан оиланинг шаклланиши ва фаровонлиги мустаҳкамланишига, оналик ва болалик муҳофазасига муносиб ҳисса қўшган хотин-қизларга бериладиган "Мўътабар аёл" кўкрак нишони таъсис этилсин.

18. Хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш ва оила институтини мустаҳкамлаш бўйича комплекс чора-тадбирлар дастури 7-иловага мувофиқ тасдиқлансин.

Вазирликлар, давлат қўмиталари ва идоралар, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари раҳбарларига Комплекс чора-тадбирлар дастурида назарда тутилган тадбирларнинг ўз вақтида ва сифатли бажарилиши учун шахсий жавобгарлик юклатилсин.

19. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси:

а) бир ой муддатда:

"Оила" маркази ва унинг ҳудудий бўлинмалари фаолиятини, уларнинг тузилмаларини тасдиқлаш, давлат органлари ва бошқа ташкилотлар билан ўзаро ҳамкорлиги тартибини, ҳар бир ходимнинг ваколатлари ва жавобгарлиги аниқ белгиланишини назарда тутган ҳолда, ташкил этиш;

махсус ўқув курслари, Хотин-қизларни ва оилани қўллаб-қувватлаш жамоат фонди фаолиятини ташкил этиш;

туман (шаҳар) хотин-қизлар қўмитасининг хотин-қизлар билан ишлаш ва оилаларда маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлаш бўйича мутахассиси фаолияти, унинг фаолияти самарадорлигини баҳолаш мезонлари, шунингдек, "Мўътабар аёл" кўкрак нишони тўғрисидаги низомларни тасдиқлаш;

оғир ижтимоий вазиятга тушиб қолган хотин-қизларни, шу жумладан, ногиронлиги бўлган, кам таъминланган, фарзанд-(лар)ини тўлиқсиз оилада тарбиялаётган ва уй-жой шароитини яхшилашга муҳтож оналар учун қулай шароитларга эга арзон уйларни қуриш юзасидан ҳудудий манзилли дастурларни, шунингдек, уйларни бериш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида қарорлар қабул қилсин;

б) уч ой муддатда Ўзбекистон Республикасида оила      институтини мустаҳкамлаш  Концепцияси лойиҳасини киритсин.

20. Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги "Оила" маркази билан биргаликда бир ой муддатда:

нотинч ва эҳтиёжманд оилалардаги касаллиги, шу жумладан, репродуктив саломатлиги билан боғлиқ касаллиги бор бўлган шахсларни аниқлаш ва уларга манзилли тиббий ёрдам кўрсатиш;

Республика "Она ва бола скрининги" маркази ва Республика аҳоли репродуктив маркази ҳамда уларнинг бўлинмалари фаолиятини биргаликда ўрганиш, шунингдек, уларнинг аҳолига кўрсатаётган хизматларини ривожлантиришга оид таклифлар ишлаб чиқиш бўйича ўзаро ҳамкорлик қилиш тартибини тасдиқласин.

21. Тошкент шаҳар ҳокимлиги Ўзбекистон Республикаси Хусусийлаштирилган корхоналарга кўмаклашиш ва рақобатни ривожлантириш давлат қўмитаси билан биргаликда бир ой муддатда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси, "Оила" маркази, "Saodat" журнали ва "Оила ва жамият" газетаси таҳририятларини жойлаштириш учун бинолар ажратиш тўғрисида таклиф киритсин.

22. Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари "Оила" маркази билан биргаликда икки ой муддатда маҳаллий бюджет ва бюджетдан ташқари маблағлар ҳисобидан "Оила" маркази ҳудудий бўлинмаларини барча шароитларга эга бўлган хизмат хоналари, зарур мебель ва жиҳозлар, компьютер техникаси, алоқа воситалари ва Интернет тармоғи билан таъминласин.

23. Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ушбу Фармонни амалга ошириш учун 2018 йилга мўлжалланган Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджети параметрлари доирасида зарур бўлган бюджет маблағларини ажратсин, 2019 йилдан бошлаб эса ҳар йили ушбу маблағларни назарда тутсин.

24. Ўзбекистон Республикаси Президентининг "Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси фаолиятини қўллаб-қувватлаш борасидаги қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида"ги 2004 йил 25 майдаги ПФ-3434-сон Фармони 2018 йил 1 апрелдан ўз кучини йўқотган деб ҳисоблансин.

25. Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси, "Оила" маркази ҳамда бошқа манфаатдор вазирлик ва идоралар билан биргаликда ушбу Фармондан келиб чиқиб, шу жумладан, ФҲДЁ органларининг туман (шаҳар) ҳокимликларига бўйсундирилиши муносабати билан адлия ва маҳаллий ижро ҳокимияти органларининг ваколат ва функцияларини чегаралашни назарда тутган ҳолда қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар тўғрисида таклифларни икки ой муддатда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига киритсин.

26. Мазкур Фармоннинг ижросини назорат қилиш Ўзбекис-тон Республикасининг Бош вазири А.Н.Арипов ва Ўзбекистон Республикаси Президентининг Давлат маслаҳатчиси Р.Т.Камилов зиммаларига юклансин.

Ўзбекистон Республикаси

Президенти                                          

                                                                            Ш.МИРЗИЁЕВ

Тошкент шаҳри,

2018 йил 2 февраль

Андижон давлат университетида "Ўзбекистон ХДПнинг энг фаол аёли" кўрик-танловининг вилоят босқичи бўлиб ўтди.

Ўзбекистон халқ демократик партияси вилоят кенгаши томонидан партия аъзоси бўлган хотин-қизларнинг ижтимоий-сиёсий фаоллигини ошириш,   илғор иш тажрибаларини оммалаштириш, ташаббускор ва фаол аёллар фаолиятини  қўллаб-қувватлаш ва рағбатлантириш мақсадида ўтказилган мазкур танловда унинг ҳудудий босқичларида ғолиб бўлган 17 нафар хотин-қиз иштирок этди.

Айни кунда партия ташкилоти тасарруфида фаолият кўрсатаётган 860 бошланғич ташкилот сафига 34 минг нафардан зиёд аъзо бирлашган бўлиб, уларнинг 17 минг нафарини хотин-қизлар ташкил этади. 

Иштирокчилар партиянинг дастурий мақсадлари, низоми ва қонун ҳужжатларидан қай даражада хабардорлиги, сиёсий ҳозиржавоблиги, лидерлик, нотиқлик маҳорати бўйича савол-жавоб ҳамда аҳоли, хусусан, хотин-қизларнинг муаммоларини аниқлаш, уларни ижобий ҳал этиш, янги иш ўринлари яратиш, оилавий ажримлар, хотин-қизлар жиноятчилигининг олдини олиш йўналишларидаги ижтимоий лойиҳалари тақдимоти шартлари асосида ғолиблик учун ўзаро баҳс олиб бордилар.

Якуний натижаларга кўра, Жалақудуқ тумани вакиласи Нилуфар Хурхонова ғолиб деб топилиб, танловнинг республика босқичида қатнашиш ҳуқуқини қўлга киритди. Танловда иккинчи ўрин Шаҳрихон тумани вакиласи Зарифахон Сайдалиевага, учинчи ўрин Асака тумани вакиласи Феруза Тожибоевага насиб этди. 

Шунингдек, танловда турли номинациялар бўйича ҳам ғолиблар аниқланди. Fолиб ва совриндорлар танлов ташкилотчилари томонидан муносиб рағбатлантирилди.

Фахриддин ИБАЙДУЛЛАЕВ

Осмоннинг файзидир кулган қуёшинг,

Таърифинг тилларда достон элимсан.

Сенга камарбаста кексаю ёшинг,

Келажаги буюк, омон элимсан.

Ҳар соҳа қўлларин тутмиш имконлар,

Эъзозлар тўрида турасан мағрур.

Боболар, момолар - азиз арконлар,

Қадр самосида таратарлар нур.

Буюк аждодларнинг ўгити дилда,

Шижоат, шаҳд билан босамиз қадам.

Тинчлик ҳимояси ҳар бир кўнгилда,

Дардли юракларга қўямиз малҳам.

Кўкларга кўтариб юртнинг байроғин,

Юксак чўққиларни забт этажакмиз.

Тўтиёлар этиб зарра тупроғин,

Энг нурли манзилга биз етажакмиз!

Эргашой ЖЎРАЕВА

(Ҳикоя)

Насиба янграган севимли таронани эшитар экан, дилига илиқлик югурди. Қўл телефонида унга азиз бўлган исмни кўриб кўзлари қувнади.

- Ассалому алайкум, - мамнунлик билан жавоб берди қўнғироққа. - Яхши юрибсизми? 

- Раҳмат, ўзинг тинч юрибсанми?

- Шукр, яхши! Негадир кайфиятингиз йўқми? - деди ҳамсуҳбатининг мунгли овозидан кўнгли бежо бўлиб.

- Эҳ, ҳозир кайфиятдан сўз очма, кайфиятим яхши эмас...

- Нега, Санжар ака нима бўлди?! - капалаги учиб кетди Насибанинг. - Ишқилиб, тинчликми?.. 

- Қачон ишдан чиқасан, кечки пайт кўришайлик. Ўшанда бафуржа гаплашамиз.

- Хўп, унда мен узоғи билан бир соатларда бўшаб йўлга чиқаман. Ўша жойда кўришамиз, келишдикми...

Насиба гўшакни стол устига омонатгина қўйиб хаёллари тўзғиб кетди.

"Унга нима қилган бўлиши мумкин? Телефонда ҳам учини чиқармади. Бирор бир муаммо бўлдимикин? Рафиқаси орамиздаги муносабатларни пай-қаб жанжал кўтарган бўлса-я? Наҳот айрилиқ онлари яқинлашди..."

Юрак-бағрини сиққан бу саволларга тезроқ жавоб олишни истади. Ундан айрилгиси йўқ. Тақдир уларни мана шу аросатли йўлда учраштирди-ю, шу кунгача фақат муаммо, ташвишлар билан сийлаб келяпти. Тўрт йил аввал ўша жой: истироҳат боғидаги ўриндиқлардан бирида кўз ёшларини артиб ўтирган Насиба илк бора унга дуч келган эди. Жуда қайсар қизнинг қўрслик қилишига қарамай Санжар жимгина йўлини давом эттирб кетмади.

Юз кўзларида меҳр балқиб турган бу дилшикаста қизнинг аламзада эканлиги шундоққина маълум эди. Насиба ўшанда ширин сўзлари билан йигитни аврагани йўқ. Ноз-карашма қилиб кўнглига қулф солишга интилмади ҳам. Аксинча, бор аламини шу бегуноҳ кимсадан олди. Етти ёт бегона бўлишига қарамай, ўз ҳолига қўйишини айтиб, бақириб берди. Лекин Санжар кетмади. Вазминлик билан ўжар қизнинг дилини топди. Узоқ вақт гаплашишди. Сўнг фавворалар ёқалаб сайр қилишди. Насиба ҳам кўнгли ҳаловат топганидан хурсанд  бўлди. Бу тарзда танишганларнинг аксарияти  қайта учрашиш илинжида хайр-лашар чоғи, бир-бирининг телефон рақами ва манзилларини сўраб олишади. Аммо уларда бундай бўлмади. Насиба икки-уч соат олдинги тушкунликдан қутилиб, мамнун қиёфада уйга етиб келди. Ана шундагина у йигитнинг ҳазил-ҳузулларини қўмсади, орланиб телефон рақамини сўрамаганидан афсусланди. У йигит ҳам, ҳатто иш жойи, касби-кори ҳақида суриштиргани йўқ.

"Тавба, одатда бу ҳақда суриштирмаган одам йўқ эди. Нега у қизиқмади? Эҳ, Насиба... бундай қўрсликдан сўнг қайси йигит сендан телефон рақам сўрасин?"

Санжар билан бўлиб ўтган суҳбатини эслаб кулиб юборди. Хонадош қизлар ундаги бу ўзгаришдан суюнчи олишга ўтди?           

- Ха, дугонажон, ким у юрагингизни ўғирлаган? - деди  шаддот Шоҳиста. 

- Вой, қанақа юрак ўғриси? - деди юзлари қизарган Насиба уялиб.

- Ия, ҳали биздан яширмоқчимилар? - саволлар ёмғирини ёғдириб маҳкам ушлаб олди. - Келишган, баланд бўйлими? Қаерда ишлар экан? Қаерлик экан?..

- Вой, бошим оғриб кетди, - саволларга тайинли жавоби йўқлигидан шартта ўзгарди. - Шоҳиста, нима фолбинлик қиляпсизми? Ким ва нима ҳақида гапиряпсиз ўзи? 

- Ҳа, кимнидир учратиб севиб қолганлигингиз шундоққина юз-кўзингиздан маълум-ку. Ишдан нуқул безиб, ҳомуш уйга кириб келгансиз. Бугун илк марта сизни бундай мамнун ҳолатда кўраяпман, аниқ учратгансиз-а? Фақат айтишни хоҳламаяпсиз?

- Унақа эмас. Нима ишдан яхши кайфиятда келиш мумкин эмасми? Ҳа, деб ташвишларга аза тутиб, қовоғимни солиб юришим керакми?

У ўзи билмаган ҳолда Санжар айтган гапларни такрорлаганини англади. Бир соатча олдин худди шу сўзларни айтиб, «очилиб юринг, самимийлик сизга ярашади», деб насиҳат қилганди у. Насиба яна ўйга толди. Ўзи бугун унга нимадир бўлди. У олдин ҳеч кимнинг сўзларини такрорламас эди. Ҳатто, қаттиққўл бошлиғининг ҳам. Хонадаги қизлар унинг ўйчан нигоҳини кўриб, индамай қўяқолишди. Бугун кечки овқатни тайёрлаш унинг гали. Ошхонада якка ўзи егулик ҳозирлашга тушди. Қизлар ҳам халал бермайди. У бамайлихотир Санжар билан бирга ўтган      вақтни, суҳбатни ўйлаб картошка, пиёз ва сабзини арчарди.

Санжар ва у билан сайр қилиб юрган хаёллар вужудини эгаллади. Шу тобда яна унинг сўзларини эслади: "Жаҳлингиз чиққанида, гармдорили сўзларингиз билан қаршингизда турган кишини саваламанг!"

Шу зайл одатда ярим соатда тайёр бўладиган таом анча кеч пишди. Қизлар овқатнинг хушбўйлигидан бай-байлаб  дастурхон атрофига йиғилишди. Қоидага биноан овқат тайёрлаган киши идишларга сузиб сўнг ўзи ўтиради. Қизлардан биринчи бўлиб шошқалоқ Дилдора таомдан татиб кўрди. Кўзлари бежо бўлганлигини кўрган Шоҳиста таажжубланиб тикилди. Насиба ҳам дастурхонга ўтирган пайт Шоҳиста қошиғини секин косасига суқди-ю оғзига олган луқмани юта олмай ошпазга тикилди. Насиба ҳамманинг афт-ангоридан хавотирга тушиб дарров овқатдан татиб кўрди-ю ўзининг ҳам чеҳраси дугоналари билан бир хил бўлиб қолди. Фақат юзлари қизарганлигини ҳисобга олмаса.    

- Айтгандим-ку, севиб қолгансиз, - овқатнинг шўр бўлганлигини ҳазилга бурди Шоҳиста. - Ким экан у шундай малакнинг хаёлларини ўғирлаган? Энди айтмагунгизча сизга овқат қилдирмай турамиз!

Стол атрофида кулгу кўтарилди. Насиба ҳам ортиқ баҳона қилишга ҳожат қолмагани учунми қўшилиб кулди. Мана энди биргина Шоҳиста эмас, уч дугонаси уни саволларга кўмиб ташлади. Лекин биргина Санжар исмидан ташқари тайинли бир маълумот олишга муваффақ бўлишгани йўқ.

Тонг ёришди. Насиба бугун янги кунни бошқача қарши олди. Ўша уй, таниш кўча ва эски дераза. Аммо хонага урилаётган шамол тафти бошқача... Сочларини силаб, юзларини эркалаяпти майин шабада. Енгил ва очиқ чеҳра билан ишга отланди. Жамоадошлари ҳам унинг тўлин ойдек, хуш кайфиятда ишга келганлигидан хайрон бўлишди.  Тушликкача яхши кайфиятда юрди. Аммо овқатланиб бўлгач, Санжар ҳақида фикрлари бутунлай ўзгариб кетди.

Кеча ширин сўзлари, ҳазил-ҳузуллари билан кўнглини кўтарган йигит боғланиш учун ҳеч қандай маълумот қолдиргани йўқ ёки олмади ҳам. Шунчаки, тасодиф туфайли ғамгин бир қизнинг кўнглини чоғ қилди-да, кетди. Сарҳадсиз хаёлларида сайр қилиб юрган Санжар ҳақидаги ўйларини ҳайдаб солди. Ортиқ уни эслаб, паришонхотир бўлмасликка аҳд қилди. Агар қайта кўриша олмаса, ўзи қаттиқ сиқилади. У йигитнинг эса фақатгина исмини билади холос. Кайфияти бузилди. Яна ўша таниш жойга келди. Лекин бу гал ўтирмади. Фойдасиз ва мантиқсиз узоқ кутишнинг нима кераги бор. Қулоқчинни сумкасидан ахтаришга тушди. Шу пайт унга кимдир тўқнашиб кетди. Жаҳил билан қичқирди. 

- Тавба, кўрми... - қаршисидаги йигитни кўриб, тили айланмай қолди.

- Яхшимисиз, - дея ҳазиломуз ҳол-аҳвол сўради. - бугун ҳам кайфиятингиз чатоқ кўринади?

- Ҳа-а-а, йўға, сизлигингизни билганимда...

- Бақирмасмидингиз, яхши унда яна бир марта синаб кўрамиз?..

Иккиси ҳам кулиб юборди. Насиба айни чоғда уни кутмаганди. Йўқ, ич-ичидан қайта учратиб қолишни истаган, лекин яна шу ерда учратиши бу бир тушдек эди.

* * *

- Нима бўлди - дея сўради капалаги учган Насиба.

- Онамни шифохонага ётқиздик, - деди Санжар бир аҳволда. - Тўсатдан бўлгани учун операцияга зудлик билан пул топишим зарур. Йиғиб юрганимни ишлатиб қўйган эдим. Энди қаердан, кимдан оламан шунча пулни...

- Менда йиғаётган икки миллион сўм пул бор.

- Қўйсанг-чи...

- Ундай деманг, сизга зарур. Мен эса орзу-ҳавасларимга йиққанман. Ахир шу орзуларим сиз билан рўёбга чиқадиган бўлса, нега уни сарфламаслигим керак. Ойижон соғайиб кетса бўлгани...

Санжар инкор этмади. Қиз азиз инсонидан жонини ҳам аямайди. Пулларини қизғанармиди? Муаммо ҳал бўлди. Лекин негадир Насиба бўлажак қайнонасининг ҳолидан хабар олишга бормоқчи бўлганида, Санжар мавриди эмаслигини айтарди.

Орадан вақт ўтиб, уларнинг муносабатлари анча палак ёзган эди. Санжарнинг ҳам ташвишлари кун сайин ортар, ҳали ишидан ҳайдалар, ҳали кимдандир қарз бўлиб қолар. Насиба эса имкон борича унга кўмаклашди. Оёққа туриб, бари  изига тушиб кетишини ўйлар, унга қаттиқ ишонарди. Негадир атрофдагилари унинг нуқул Санжарни қўллаб-қуватлашидан норози бўлишар, ҳаддан зиёд унга боғланиб қолганлигидан куюшарди.

Орада унинг оиласи, икки фарзанди борлигини билганида дунё кўзларига тор кўринди. Алданганлигидан изтиробга тушиб, қалбида ғафлат босган ғурури топталди. Лекин ундан буткул совиб қолмади. Чунки фақатгина у билан ҳаловат топади. Кўнгли унинг сўзларидан хотиржамлик туяди. Фақат угина кўнгил кўчаларига сайр қилиб, бекилиб қолган эшикларни очганди. Қолаверса, оиласи ва яқинлари ҳақида тайинли бир маълумот бермаган эди. Шунинг учун ҳам ота-онасига у ҳақда айтишга шошмаган эди. Энди нима деб айтсин, уйланган, оилали бир эркакка боғланиб қолганиними? Ёки севгани ўзганики эканлигини кеч англаб, алданганиними? Фақатгина хонадош дугонаси Шоҳистага дардини тўкди. Шаддот қиз эса дугонасининг лақмалигидан оғриниб, гоҳ далда, гоҳ хатоларидан куюниб дакки берарди. 

- Насиба, бўлди у билан учрашманг.

- Нима-а-а, менга насиҳат эмас, маслаҳат керак.

- Мен ҳам сизни ўйлаб, маслаҳат беряпман, - баттар асаблари бузилди. - У эркак ҳеч нима бера олмайди. Унинг қўл телефонига пул ташласангиз, муаммолари чиққанида ҳал қилиб берсангиз. Нима унга бойвачча хотин эмассиз-ку? Қанақанги, ҳамиятсиз эркак экан у?! 

- Ундан нолишни бас қилинг. Мен ҳозир уларни эмас, энди нима қилишим кераклигини ўйлаяпман.

- Нимасини ўйлайсиз-а? У сизнинг бор-будингизни шилиб зулукдай ёпишиб олган ҳашорат-ку? Ундан қанча тез қутилсангиз ўзингизга шунча яхши! 

Насиба телефонидаги севимли қўшиғини қўйиб, хонанда билан бараварига алам билан йиғлаб куйлай бошлади. Шоҳиста унинг изтиробларига чидай олмай хонадан чиқиб кетди.

Гоҳ севгидан тошган дарёсиз,

Гоҳ меҳрга ташна саҳросиз.

Мен биламан сиз ҳам танҳосиз,

Кўргим келар сизни негадир...

Муҳаббатда мазмун эрур эрк,

Бир армонга ҳар ким эгадир.

Сизсиз менга барча йўллар берк,

Кўргим келар сизни негадир...

Тун кутаман ойдин, юлдузлик,

Кун кутаман нурафшон аслик.

Ҳе-е-ей, дилимни эзди ёлғизлик,

Кўргим келар сизни негадир...

* * *

- Ҳозиргина ишхонадан чиқдим, - ҳансираб гапира кетди Насиба. Уни қийнаган саволларга жавоб топишга муштоқ эди. "Наҳот ҳозир ташлаб кетишини айтса..." дея ич-ичида ҳадиксираб турди.

- Хабаринг бор, бозорда савдо қиламан, деб бизнес бошладим, ишим юришмади. Шу йил ўзи менга нуқул омадсиз келди. Қайси ишга қўл урмай, омадсизликка дуч келаяпман.  

- Ҳа, яна қарз бўлдингизми? - ўйлаганининг умуман акси бўлиб чиққанидан кўнгли хотиржам тортгандек бўлди.

- Ҳа-да-а-а...

- Энди нима қилмоқчисиз?

-      Топиб беришим керак пулни. Олдингга ёрдам сўраб келдим.

- Лекин менда ҳам ҳозир пул йўқ. Ўзимнинг ҳам ташвишлардан бошим гаранг.

Санжар индамайгина жим турди. Илгари ҳар хил ҳазил-ҳузулларини қилиб Насибанинг пулини осонгина қўлга киритиб кетар эди. Бу гал эса унинг кайфияти умуман йўқ. Аксига олиб, Насиба пули йўқлигини таъкидлаб турибди. Илк маротаба унга рад жавобини берди. Аниқроғи ёрдам бермади. Шу-шу Санжар дом-дараксиз йўқолиб қолди. Қайтиб кўринмади. Телефон рақамлари ўчирилган эди. Ўша таниш рақамлар ва азиз бўлган исмни қўл телефонидан топиб қўнғироқ қилди. "Абонент хизмат доирасидан ташқарида..."

Бу воқеалардан сўнг Насиба бир ойлик таътил олди. Хонада қамалиб кўчага ҳам чиқмади. Телефон рақамларини ўзгартирди. Фақатгина пул учун севимли ёр сифатида юрганлигидан иснод қилиб, ўзига келолмай юрди. Уни эслатувчи ҳамма нарсаларни йўқ қилди. Фақат шу севимли қўшиғини тингламаса қалби тилка-пора бўладигандек эзиларди. Кўча-куйда, ишхонасида унга илтифот кўрсатадиган эркакларни кўрганида уларга нисбатан   нафрат билан қарарди. У ишониб, кўнгил очган инсони томонидан алданди, севги борасида янглишди, танлаган кишиси унинг ишончига, садоқатига муносиб бўлмади. Санжар Насибани сохта севгисига маҳлиё қилиб, ўз мақсади йўлида фойдаланиб юрди. Бечора қиз эса қисқагина умр кўрган сохта севгига садоқат билан вафо қилди. Унга ишонди... Энди кимдир унга келиб севги ҳақида гапирса, муҳаббат қуруқ сафсата эканлигини айтади. Истироҳат боғида севишган жуфтликни кўрса, кўз олдида маккор Санжарнинг совуқ чеҳраси гавдаланади. Лекин нимагадир уни кўргиси келади. Соғинади… 

Ҳидоят САДРИДДИНОВ

Инсоният тарихида кўплаб инсонларнинг номлари муҳрланиб қолади. Уларнинг орасида Ўзбекистоннинг биринчи Президенти Ислом Каримов номи алоҳида ўрин тутади.

 Эзгулик, халқининг бахти-саодати учун яшаган у инсоннинг номи тарихимизга зарҳал ҳарфлар билан битилиши айни ҳақиқат. Чунки у инсон ўз ҳаётини фақат эзгу ишларга, юрт равнақига баҳшида этган улуғ зот эди.      

Ислом Каримов халқнинг ҳаққоний тарихини қайта тиклади. Мустақилликнинг дастлабки йилларидаёқ Буюк аждодларимизга юксак эҳтиром кўрсатилди. Имом ал-Бухорий, Ал Фарғоний, Ат Термизий сингари улуғ зотларнинг қабр-мақбаралари таъмирланиб, зиёратгоҳларга айлантирилди. Амур Темур, Мирзо Улуғбек, Алишер Навоий, Жалолиддин Мангуберди каби кўплаб алломаларимиз янгитдан кашф этилди, уларнинг ҳайкаллари барпо этилди.  

Биринчи Президентимиз биз ёш авлоднинг пухта билим олишимиз, ўз имкониятларимизни тўлақонли юзага чиқаришимиз учун кенг имкониятлар эшигини очиб берди.

Ислом Каримов нафақат Ўзбекистонда, балки бутун дунёда атоқли давлат, сиёсат ва жамоат арбоби, тараққийпарвар инсон сифатида эътироф этилди. Бугун бу  улуғ инсон жисман орамизда йўқ бўлса-да, руҳан амалга оширган буюк ишлари, юксак инсоний фазилатлари билан барча юртдошларимиз қалбидан чуқур ўрин олган.

Бир инсон умрига сиғмайдиган буюк ишлар, эзгу амаллар соҳиби бўлган улуғ зотнинг жойлари жаннатда бўлсин!

Гарчи мангу уйқудасиз, лек Сиз ҳаёт,

Минглаб диллар Сизни айлар ҳар лаҳза ёд.

Эзгуликни шиор этиб, кутиб нажот,

Ислом бобо, ўзбек халқи севар Сизни.

Насиба МУҲАММАДРАҲИМОВА,

Андижон шаҳридаги 4-умумтаълим мактаби ўқувчиси.

Туғилиш бор экан, ўлим муқаррар. ҳаётда қанчадан-қанча яхши ва ёмон инсонлар умргузаронлик қилдилар.

Узоқ умр кўриб, инсон қалб тўридан жой ололмаган одамларнинг сони кўп. Фоний дунёда ўзининг эзгу ишлари ва яхши амаллари орқали миллионлаб қалблар тўридан жой олганлар эса юз йилда бир туғилади.

Ана шундай инсонлардан бири шубҳасиз, мустақил Ўзбекистонимизнинг биринчи Президенти Ислом Каримовдир. У инсонни ҳаммамиз яхши биламиз, чексиз ҳурмат қиламиз.

Ўз халқини чинакам севган, юрти тинчлиги йўлида куч-ғайратини сафарбар этган, мустақил давлатни оёққа турғазган, дунёга танитган бу инсон ҳақида бугун ҳар қанча гапирсак камлик қилади.

У инсоннинг эътибор ва ғамхўрлиги натижасида бугун Ўзбекистон ёшлари илм-фан, техника, санъат, спорт, қўйингки, барча соҳаларда юксак марраларни забт этмоқда. Мамлакатни ривожлантириш бўйича Ислом Каримов  ишлаб чиққан тараққиётнинг "ўзбек модели" ватанимиз равнақи учун асос бўлди.

"Саксон ёшга кирган инсон минг ой юзини кўради", дейди доно халқимиз. Гарчи минг ой юзини кўриш Ислом бобомга насиб қилмаган бўлса-да, миллионлаб одамларнинг ёрқин ва фаровон ҳаётига тамал тошини қўйди. Бугун ана шу инсонлар ул зот ҳақига дуо қилади: "Илоҳим, бобомизнинг жойлари жаннатда бўлсин, охирати обод бўлин".

Бобожон, юртимизнинг мустақилликка эришишида сизнинг хизматларингизни сўз билан таърифлаш қийин. Сизнинг саъй-ҳаракатларингиз сабаб бугун осмонимиз мусаффо, юртимиз тинч. Ўзингиз айтганингиздек, биз билимли, доно ва албатта бахтли авлод бўлиб етишамиз. Сизни эса ҳеч қачон унутмаймиз. Қалбимиз тўридасиз, азиз бобожон!

Оромсиз йўлга карвон солган сарбонсиз,

Сарҳадларни қўриқлаган посбонсиз.

Ҳар бир бало-қазоларга қалқонсиз,

Зулмат ичра қуёш, бағри осмонсиз.

Куй бўлиб таралдингиз бугун тилларда,

Нур бўлиб яралдингиз бугун дилларда.

Юлдуз бўлиб порладингиз кўкларда.

Қалбимиз тўридасиз, азиз бобожон,

Унутмаймиз сизни ҳеч қачон!

Саодат ТОҲИРЖОНОВА,

АДУ қошидаги академик лицей ўқувчиси.

Биринчи Президентимиз мамлакатимиз тарихида ўчмас из қолдирди. Унинг жасорати, халқига меҳр-муҳаббати ва олиб борган ишлари юртдошларимиз хотирасидан асло ўчмайди.

Бугунги  фаровон ҳаётимиз, тинчлик осойишталик, ҳар жабҳадаги ривожланишлар ўз ўзидан бўлгани йўқ, албатта. Буларнинг бари оқил йўлбошчи, доно ва узоқни кўра билаган раҳбарнинг оқилона сиёсати самарасидир.  Бу йўлда халқимиз ўтган йилларни бирма-бир ёдга олиб, Ўзбекистон танлаган йўл фаровон ва порлоқ келажак сари олиб боришини тўла тўкис англаб етди. 

Бугун буюк инсон - биринчи Президентимиз Ислом Каримов таваллудининг 80 йиллигига бағишланган хотира тадбири Қўрғонтепа туманнинг 6-ўмумтаълим мактабида ҳам ташкил этилди.

Ўқувчи ёшларнинг биринчи Президентимиз тўғрисида ёзган иншолари, шеърлари барча тадбир иштирокчиларини тўлқинлантиради. У инсоннинг ҳаёти ва фаолияти акс эттирилган расмларни кузатар эканмиз, Президентимиз катта-ю кичикнинг қалбидан чуқур ўрин олганлиги,  Улуғ йўлбошчига бўлган ҳурмат ва муҳаббат келажагимиз эгаларининг юрагида яшаётганлигига яна бир бор  амин бўлдик.

Ҳа, миллати, юрти, муқаддас она замин учун фидойи меҳнат қилган, ўзидан ўчмас из қолдирган Буюк зотнинг хотирасини халқимиз асло унутмайди.

Дилрабо ҚОРАБОЕВА,

Қўрғонтепа туманидаги 65-умумтаълим мактаби ўқитувчиси.