Ўзбекистон Республикаси Президентининг "Ўқитувчи ва мураббийлар куни муносабати билан таълим-тарбия тизимида алоҳида ўрнак кўрсатган ходимлардан бир гуруҳини мукофотлаш тўғрисида"ги фармонига асосан тақдирланганлар орасида вилоятимизнинг бир…
Аждодларимизнинг азалий орзуси бўлган, баркамол авлоднинг истиқболига айланган Мустақиллик кунини ҳар қанча байрам қилсак арзийди. Халқимизнинг энг улуғ, энг азиз байрами - истиқлол айёми жорий…
Форум Андижон вилояти Марҳамат туманида «Кўҳна Довон сирлари» II археология туризм форуми бўлиб ўтди. Президентимиз топшириғи асосида Марҳамат тумани ҳокимлиги, “Мингтепа-маданий мерос» жамоат фонди, Яҳё…
КОНСТИТУЦИЯ - ИНСОН ҲУҚУҚ ВА ЭРКИНЛИКЛАРИНИНГ ҲУҚУҚИЙ КАФОЛАТИ
Бугун мамлакатимизда инсoн ҳуқуқ вa эркинликлaрини ҳимoя қилишнинг кoнституциявий-ҳуқуқий aсoслaри, кaфoлaтлaри билaн бир қaтoрдa унинг тaшкилий мexaнизми ҳам яратилган. Хусусан, Бош қомусимизда жaмият ривoжлaнишининг ижтимoий, иқтисoдий, сиёсий стрaтeгик йўнaлишлaри, бoш-қaрувнинг aдoлaтли вa дeмoкрaтик принциплaри, мaънaвий қaдриятлaримиз aсoслaри мустaҳкaмланган. Мамлакатимиз биринчи Президенти Ислом Каримов таъкидлаганларидек: "Табиийки, ҳар қандай давлатнинг юзи, обрў-эътибори унинг Конституцияси ҳисобланади. Зотан, Конституция давлатни давлат, миллатни миллат сифатида дунёга танитадиган Қомусномадир. Шу маънода асосий қонунимиз халқимизнинг иродасини, руҳиятини, ижтимоий онги ва маданиятини акс эттиради. Чунки уни ишлаб чиқиш ва муҳокама этишда бутун халқ иштирок этди. Бир сўз билан айтганда, Конституциямиз том маънода халқимиз тафаккури ва ижодининг маҳсулидир".
Конституцияни ўрганиш, унинг мазмун-моҳияти ҳақида аҳоли, айниқса, ёшларнинг билим ва тушунчаларини юксалтириш, шу орқали уларнинг ҳуқуқий саводхонлиги ва маданиятини ошириш ҳуқуқ-тартибот идоралари олдида турган муҳим вазифалардан бири ҳисобланади. Бу борадан Андижон шаҳар прокуратураси томонидан шаҳардаги академик лицей ва касб-ҳунар коллежларида қатор ибратли ишлар олиб борилмоқда.
Андижон тиббиёт коллежида Ўзбекистон Республикаси Конститутциясининг айрим моддаларига киритилган ўзгартириш ва қўшимчалар, ўқувчилар ўртасида гиёҳвандликнинг, ўз жонига қасд қилиш, турли ёт ғоялар ҳамда "оммавий маданият" кўринишлари таъсирига тушиб қолишнинг салбий оқибатлари бўйича ўқитувчи ва ўқувчилар иштирокида ўтказилган давра суҳбати ана шундай тадбирлардан бири бўлди.
Тадбирда юртимизнинг ҳар бир фуқароси Бош қомусимиз, унинг асосий тамойилларини яхши билишлари лозимлиги таъкидланди, иштирокчиларга Конститутциянинг 32-, 103- ва 117- моддаларига киритилган ўзгартишлар ҳақида кенг тушунчалар берилди. Конституциянинг айрим моддалари шарҳлаб берилди. Мaсaлaн, Кoнституциямизнинг 45- мoддaсигa кўрa, "Вoягa етмaгaнлaр, мeҳнaтгa лaёқaтсизлaр вa ёлғиз кeксaлaрнинг ҳуқуқлaри дaвлaт ҳимoясидaдир" деб белгилаб қўйилган. Дaрҳaқиқaт, бoзoр иқтисoдиётигa ўтиш жaрaёнидa aҳoлини ижтимoий ҳимoя қилиш дaвлaт сиёсaтининг устувoр йўнaлишларидан ҳисобланади. Умуман, юртимизда амалга оширилаётган ислoҳoтлaрдан кўзланган асосий мaқсaд, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш, уларга мунoсиб турмуш шaрoитлaрини ярaтиб бeришдан иборат.
Биз кўпинчa ижтимoий ҳимoя дeгaндa, мoддий ёрдaмни тушунaмиз. Aслидa дaвлaт aҳoлининг ижтимoий ҳимoя мaсaлaлaрини ҳaл этгaндa, дaстлaб ҳaр бир фуқaрoни иш билaн тaъминлaшни нaзaрдa тутaди. Aгaр фуқaрo ўзигa мoс мeҳнaт шaрoитлaригa, ўз эҳтиёжи учун зaрур бўлгaн мaблaғгa эгa бўлса, унинг ижтимoий фaoллиги oшaди. Бу эсa ҳaр қaндaй дaвлaт тaрaққиётининг мустaҳкaм кaфoлaти ҳисoблaнaди.
Тaъкидлaш жoизки, мамлакатимиз конституциясида фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш масалалари аниқ-равшан белгилаб берилган. Инсoн ҳуқуқлaрини таъминлашга oид ана шу нoрмa вa қoидaлaрни ҳaр бир шaxс яхши билиши, бу борадаги бурч ва вазифаларини бажариши, ўз нaвбaтидa, миллий ўзликни aнглaш ҳaмдa ҳуқуқий-демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини шакллантириш жараёнида фаол иштирок этиши лозим.
ушбу саҳифада андижон тиббиёт коллежида таълим-тарбия борасида олиб борилаётган ибратли ишлар хусусида сўз юритилади.
Таълим даргоҳимизда маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини оширишга қаратилган, хусусан, "Соғлом она ва бола йили" Давлат дастури доирасида кўплаб тадбирлар ўтказилмоқда. Айниқса, прокуратура, ички ишлар бўлими ходимлари, маҳалла фуқаролар йиғинлари маслаҳатчилари, отинойилари, намунали оилалар вакиллари, ҳуқуқшунос ва шифокорлар билан ҳамкорликда давомат барқарорлигини таъминлаш, жиноятчилик, эрта ва қариндошлар ўртасидаги никоҳларнинг, шунингдек, ёшларимизнинг турли ёт ғоялар таъсирига тушиб қолишларининг олдини олиш мавзуларида ўтказилган тадбирлар ижобий натижалар бермоқда.
Ўтказилаётган тадбирлардаги фаол иштироки, қолаверса, ўқишда, кийинишда, интизом ва давоматда ҳамширалик йўналиши 3- босқич 303- ва 307- гуруҳлар, лаборатория йўналиши 2- босқич 221-, 222- гуруҳ, даволаш профилактика йўналиши 3- босқич 317- гуруҳ ўқувчилари тенгдошларига намуна бўлмоқдалар.
Коллежимизда хотин-қизлар бошланғич ташкилоти раиси Муаззамхон Хотамова раҳбарлигида "Ораста қизлар" тўгараги фаолияти ҳам самарали олиб борилмоқда. Тўгарак машғулотларида қизларга оилавий ҳаёт, оиланинг муқаддаслиги, бекалик сирлари, соғлом турмуш борасида кенг билим ва тушунчалар берилмоқда.
Ўқувчиларнинг иқтидор ва қизиқишларини юзага чиқариш, уларнинг фаоллигини ошириш масаласи ҳам доимий эътиборимизда. Шу боис ҳам ўқувчиларимиз турли танлов ва беллашувларда юқори натижаларни қўлга киритиб келмоқда, Жумладан, 2015-2016 ўқув йилида "Ораста қизлар" кўрик-танловининг республика босқичида Муҳаррамхон Ашуралиева раҳбарлигида иштирок этган коллежимиз жамоаси "Энг оқила қиз" номинацияси бўйича ғолиб деб топилди. "Йилнинг энг яхши битирувчиси - 2016" танловининг вилоят босқичида ҳам жамоамиз 1-ўринни эгаллади. Ҳамширалик йўналиши 3- босқич ўқувчиси Муҳаббат Каримова синхрон сузиш бўйича кўплаб мусобақаларда ғолибликни қўлга киритди.
Коллежимизда гуруҳлар ўртасида ҳам турли тадбир ва беллашувлар ўтказилиши анъанага айланган. Халқаро хотин қизлар байрами арафасида ўтказилган "Коллеж маликаси" танловида лаборатория бўлими 3- босқич ўқувчиси Моҳинур Рустамова 1-ўринни эгаллади. "Мустақиллигимизнинг 25 йиллик байрамига менинг туҳфам" мавзусидаги иншолар танловида ҳамширалик йўналиши 2- босқич ўқувчиси Муқаддас Нажмиддинова ғолиб деб топилди. "Маҳалланинг энг ораста қизлари" анжуманининг республика босқичида 5 нафар ўқувчимиз вилоят жамоаси таркибида "Қадриятларни улуғловчи қизлар" номинацияси бўйича ғолиб бўлдилар. Умуман, Мафтуна Олимова (2- босқич), Дилдора Сайфутдинова (2 босқич), Саодат Алимова (3 босқич), Муниса Юлдашева (2- босқич) сингари илғор ва фаол ўқувчиларимиз тенгдошларига намуна бўлмоқдалар.
Бир сўз билан айтганда, коллежимиз жамоаси эришаётган ютуқлар салмоғи йилдан йилга ортиб бормоқда. Ишонч билан айта оламанки, юксак салоҳиятга эга жамоамиз бундан буён ҳам янада юқори натижаларни қўлга киритади.
БИЛИМЛИ, ЮКСАК САЛОҲИЯТЛИ ЁШЛАРНИ ТАРБИЯЛАШ МУҲИМ ВАЗИФА
ушбу саҳифада андижон тиббиёт коллежида таълим-тарбия борасида олиб борилаётган ибратли ишлар хусусида сўз юритилади.
Ўқишда, ижтимоий Ҳаётда фаол ўқувчиларимиз билан фахрланамиз
Юртимиз тиббиёт муассасаларига малакали мутахассислар тайёрлашда илғор ва ўзига хос тажриба мактабига эга Андижон тиббиёт коллежи нафақат вилоятимиздаги, балки республикамиздаги етакчи таълим муассасаларидан бири ҳисобланади. Замонавий усулда барпо этилган коллежимизда ўқув-тарбия ишлари намунали йўлга қўйилган.
Айни кунда коллежимизда 2439 нафар ўқувчи таҳсил олмоқда. Ўқувчиларга ўз соҳасини яхши биладиган, касбининг фидойиси бўлган 160 нафар педагог-ўқитувчилар таълим-тарбия беради. Педагогларимизнинг 120 нафарини хотин-қизлар ташкил этади.
Таълим муассасамизда фаолият кўрсатаётган табиий, аниқ, ижтимоий гуманитар фанлар кафедраларида таълим сифатини ошириш, дарс жараёнларига илғор педагогик технология ва интерфаол усулларни жорий этиш масалаларига алоҳида эътибор қаратилаётганлиги олиб борилаётган ишлар самарадорлигини оширишга ёрдам бермоқда.
Мавжуд ўқув хоналарининг давлат таълим стандартларига мослиги, замонавий ахборот-коммуникация технологиялари билан жиҳозланганлиги, шу-нингдек, махсус лаборатория, лингафон, информатика, мульт-медия хоналари, 23 мингдан зиёд китоб фондига эга ахборот-ресурс маркази, спорт зали, ошхона ҳамда ётоқхонанинг мавжудлиги, шу билан бирга, 36 та фан тўгараги, 6 та спорт секцияси, "Ораста қизлар" тўгараги самарали фаолият кўрсатаётганлиги ўқувчиларга пухта билим бериш, таълим-тарбия ишларини самарали олиб боришда қўл келмоқда
Ўқувчиларимиз яратилган кенг имкониятлардан тўлиқ фойдаланаётганлиги туфайли барча йўналишлар бўйича ижобий кўрсатгичларга эришиб келмоқда.
Коллежимизда таълим-тарбия ишлари, касбий билимларни мукаммал ўргатиш борасидаги ишларни намунали ташкил этишда кўп йиллик педагогик тажрибага эга Дилбаҳор Темирова, Гулбаҳор Сатиева, Саида Даминжонова, Ёрқиной Баҳритдинова, Гулзира Мадихонова, Абдухалим Юлдашев сингари қатор ўқитувчиларимиз ўзларининг муносиб ҳиссаларини қўшиб келмоқда. Улар дарсларни қизиқарли, кўргазмали воситалар ва замонавий педагогик усуллар асосида ўтишлари, коллежимизда ўтказиладиган турли тадбирлар ва жамоат ишларида фаол иштироклари билан ҳамкасбларига намуна бўлмоқдалар. Умуман, жамоамиздаги аксарият устоз ва мураббийларимизнинг меҳнатлари таҳсинга сазовордир. Махсус фан ўқитувчиси Гулбаҳор Сатиева "Шуҳрат" медали билан тақдирлангани бизни беҳад қувонтирди.
Таълим муассасамизда ўқувчиларнинг илм олишга бўлган интилиши ва ижодий ёндашишларини қўллаб-қувватлаш, касбий билимларни пухта эгаллаш, уларнинг фаоллигини ошириш, истиқлол ғояларига, миллий қадриятларимизга ҳурмат руҳида тарбиялаш масалаларига алоҳида эътибор қаратилади. Шу боис, кўплаб ўқувчиларимиз ўтказилаётган турли тадбир, танлов ва фестивалларда, фаол иштирок этиб келмоқда. Жумладан, Билимлар беллашувининг вилоят босқичида қатор ўқувчиларимиз фахрли ўринларни эгаллади. Бундан ташқари, 15 нафар иқтидорли ўқувчиларимиз "Юрт келажаги", "Юксак маънавиятли авлод", "Ораста қизлар" танловларининг шаҳар ва вилоят босқичларида фаол иштирок этдилар.
Коллежимизда турли сана ва байрамларга бағишланган, қатор лойиҳалар доирасида илмий-амалий, маънавий-маърифий тадбирлар, семинарлар ўтказилиши анъанага айланган. Яқинда Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги режасига асосан "2015-2016 ўқув йили якуни ва янги ўқув йилининг истиқболли режаси" мавзусида ўтказилган семинар ана шундай тадбирлардан бири бўлди. Тиббиёт коллежларида ўқитиш, малакали мутахассислар тайёрлаш сифатини ошириш, янги ўқув йили олдидан амалга оширилиши зарур бўлган муҳим вазифаларга эътибор қаратиш ҳамда маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини юксалтириш мақсадида ўтказилган семинарда Андижон ва Наманган вилоятларидаги тиббиёт коллежлари директорларининг мавзу доирасидаги тақдимотлари билан танишилди. Шунингдек, ўқувчиларнинг кийиниш маданияти, уларнинг бўш вақтларини мазмунли ўтказишда спорт ва фан тўгараклари фаолиятини самарали ташкил этиш сингари масалалар ҳам муҳокама қилинди.
Ёшлар бизни келажагимиз, уларни ҳар жиҳатдан қўллаб-қувватлаб, ўз ишининг етук мутахассиси, баркамол, мустақил фикрли, юксак маънавиятли инсонлар қилиб тарбиялаш бизнинг бош мақсадимиздир. Ана шу мақсад йўлида бор имкониятларимизни ишга солиб, астойдил меҳнат қиламиз.
ТОШ АСРИ АЁЛЛАРИ - ЭРКАКЛАР БИЛАН ТЕНГМА-ТЕНГ ОВ ҚИЛГАН
(ТАРИХНИНГ СИРЛИ ЖУМБОҚЛАРИ)
Жамиятда аёлларнинг ўрни беқиёс. Улар ижтимоий ҳаётнинг барча жабҳаларида эркаклар билан тенгма-тенг меҳнат қилишмоқда.
Аёлларнинг иштирокисиз бирор-бир соҳани тасаввур қилиб бўлмайди. Аммо уларнинг меҳнати ўтмишда, мисол учун, тош асрида қандай бўлган? Улар бола опичлаган, ҳайвон терисига бурканган, ўчоқ ёнидан нари силжимайдиган итоаткор бўлишганми ёхуд эркаклар билан овда баб-баравар қатнашган довюрак эдиларми? Тош асри аёлларининг турмуш тарзига оид бу ва бошқа саволлар кўпдан буён олимларнинг эътиборини ўзига жалб этаётир.
Кейинги йилларда археологлар ибтидоий одамлар яшаган манзилларда тош асрида яратилган кўплаб аёллар акс этган сирли ҳайкалчаларни топишга муваффақ бўлишди. Европа қитъасининг деярли барча қисмидан топилган бу ҳайкалчаларнинг суяк, тош, буғу шохлари ва сополдан ясалганлиги аниқланган. Улардан айримларининг ёши 30 минг йилга тенглиги тахмин қилинмоқда. Тош асри ҳайкалтарошлари аёлларнинг аксариятини дўмбоқ ҳолатда тасвирлашган. Нодир топилмаларни ўрганиш асносида мутахассислар тош асри аёллари ҳақида мутлақо кутилмаган хулосаларга келдилар. Археологларнинг илгариги тасаввурларига кўра, тош асрида эркаклар ов қилишган, аёллар эса ғор ва унгурларда бола боқиб кун кечиришган. Масалага жиддий ёндошган олимлар бу манзара воқеликка унчалик тўғри келмайди, деб ҳисобладилар. Муз асри бўйича йирик мутахассис, АҚШлик олима Ольга Соффер қадимда одамларнинг ҳаёт-мамоти биринчи галда аёлларга боғлиқ бўлган, деган тахминни илгари сурмоқда. Мазкур далил эса узоқ ўтмишда овчилик тўр воситасида олиб борилганлиги билан изоҳланади. Ольга Соффернинг фикрича, тўр тортишда аёллар ва болалар ҳам фаол қатнашганлар. Олима ибтидоий одамлар манзилларидан бирида тўғри чизиқ шаклидаги жуда кўп сопол синиқларига дуч келган. Кейин эса бошқа мутахассислар ёрдамида бундай сопол асбоблар тўр тўқишда ишлатилганлигини аниқлашга муваффақ бўлди.
Юқори палеолит манзилларида сақланиб қолган суяк қолдиқларининг 50 фоизга яқини майда ҳайвонлар: қуён, тулки, турли кемирувчиларга тегишли экани ҳам олимлар томонидан аниқланди. Хуллас, ўша даврда жамият аёллар иштирокидаги овчиликдан катта наф кўрган. Яқин-яқингача қадимги одамлар озуқасининг 90 фоизини гўшт ташкил этган деган асосий фикр мавжуд эди. Эндиликда мутахассислар бу фикрни янглиш ҳисоблашмоқда. Тош қуролларини ўрганаётган олимлар бундай қуроллар орасида илдиз ковлаш учун мўлжалланганлари ҳам борлигини аниқладилар.
Аёллар истеъмол қилиш мумкин бўлган барча илдизларни ердан ковлаб олишган, мевалар, қурт-қумурсқалар йиғишган, балиқ овлашган ва бошқа ҳаётий зарур юмушлар билан машғул бўлишган. Баъзи тахминларга қараганда, истеъмол учун мўлжалланган озуқаларнинг 50-70 фоизи аёллар томонидан тайёрланган. Бундан тош асридаги тирикчиликда аёллар эркакларга қарам бўлишмаган, деган хулоса келиб чиқади.
Тош асрига оид аёллар тасвирланган сирли ҳайкалчалар ҳақида таниқли олима, итальян археологи Маргарита Муссининг таъкидлашича, улардан аёллар етакчилик қилган аллақандай русумларда фойдаланилган. "Аёллар ўзлари яшаган даврнинг маънавий етакчилари бўлишган", дейди олима. Улар ўз овининг бароридан келишига, беморларнинг соғайишига ёрдам берадиган русумларни адо этишган.
Хуллас, сўнгги археологик топилмалар тош асри аёлларининг оилавий турмушдаги ўрни анча юқори бўлганини, улар бола туғиш ва ўстириш билангина чекланмай, балки иқтисодий ва маънавий ҳаётда ҳам фаол қатнашганларидан далолат бермоқда. Археологлар тош асри аёлларининг ижтимоий мавқеини ўрганишни тўхтатишгани йўқ.
Киши соғлом бўлсагина, илғор фикрлай олади, жамият ҳаётида фаол қатнашади. Шу боис ҳам халқимиз, юртимизда яшаётган ҳар бир кишининг саломатлигини сақлаш масаласи давлатимиз сиёсатида муҳим ўрин тутади. Хусусан, жорий йилнинг "Соғлом она ва бола йили" деб эълон қилинганлиги замирида ҳам юртимизда аҳоли соғлигига кўрсатилаётган эътибор ва ғамхўрлик мужассамдир.
Толибжон Аҳмедов раҳбарлик қилаётган Қорасув шаҳар тиббиёт бирлашмаси тасарруфидаги кўп тармоқли марказий поликлиникада меҳнат қилаётган 316 нафар ходимнинг 260 нафарини хотин-қизлар ташкил қилади. Улар, айниқса, шифокор ва ўрта тиббиёт ходимлари ўз ишига масъулият билан ёндашадиган, бемор соғлиги учун сидқидилдан қайғуриб, зарур тиббий ёрдамни кўрсата оладиган малакали мутахассислардир.
Муассасамизда "Соғлом она ва бола йили" давлат дастурида белгиланган вазифалар ҳамда Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2014 йил 1 августдаги "2014-2018 йилларда Ўзбекистонда аҳолининг репродуктив саломатлигини янада мустаҳкамлаш, оналар, болалар ва ўсмирлар соғлигини муҳофаза қилиш борасидаги Давлат Дастури тўғрисида"ги қарори ижросини таъминлаш, ана шу йўналишдаги ишларни янада юқори босқичга кўтариш борасидаги ишлар изчил олиб борилмоқда.
Ўтказилаётган тиббий кўриклар, соғломлаштириш ва тарғибот ишлари натижасида аҳоли, айниқса, оналар ва болалар саломатлигини муҳофаза қилиш, соғлом ва баркамол авлодни тарбиялаш борасида ижобий кўрсаткичларга эришилмоқда. Мазкур жараёнда ногиронлар, якка ёлғиз яшовчилар, кексалар, фертиль ёшидаги аёллар, ўсмир қизлар ҳамда болаларни тиббий кўрикдан ўтказишга алоҳида эътибор билан қаратилмоқда.
Айни кунга қадар шаҳардаги 8 минг 775 нафар туғиш ёшидаги аёллар, 3 минг 836 нафар 1 ёшдан 5 ёшгача бўлган, 4 минг 682 нафар мактаб ёшидаги болалар чуқурлаштирилган тиббий кўрикдан ўтказилди. Турли касалликлари бўлган болалар ва аёллар амбулатор ва стационар даволанишга жалб этилди.
Ишларимиз самарадорлигини ошириш, ижобий натижаларга эришишимизда бирлашма хотин-қизлар қўмитаси бошланғич ташкилоти раиси Муҳайё Ҳасанова, шунингдек, Умидахон Қурбонова, Лолахон Рустамова, Дилбархон Норқулова, Озодахон Раҳмоналиева сингари шифокорларимиз намунали фаолияти билан барча ҳамкасбларига ибрат бўлмоқда.
Маълумки, кейинги йилларда патронаж хизматини яхшилаш масаласига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Чунки айнан патронаж хизмати ривожланиши билан профилактика ишлари самарадорлиги кескин ортмоқда, касалликлар келиб чиқишининг олди олинмоқда. Қолаверса, ушбу хизмат аҳолига катта қулайлик туғдирмоқда. Бу борада Шоира Аҳмаджонова, Мунира Ҳожиқурбонова, Мавжуда Йўлдашева, Шарифа Юсупова каби патронаж ҳамшираларимиз самарали меҳнатлари билан барчага намуна бўлмоқдалар.
2015-2016 йиллар давомида тиббиёт бирлашмамиз "Саломатлик-3" лойиҳаси доирасида жами 22 турдаги замонавий тиббий жиҳозлар, асбоб-ускуналар билан таъминланди. Бу эса ўз навбатида аҳолига кўрсатилаётган тиббий хизмат сифати ва самарадорлигини оширишга ёрдам берди.
Халқимиз, фуқароларимиз саломатлиги - юртимизнинг энг катта бойлиги. Ана шу азиз неъматни асраб-авайлаш, айниқса, оналар ва болалар саломатлигини муҳофаза қилиш йўлида тиббиёт бирлашмамиз ходимлари бор имкониятларини ишга солиб меҳнат қиладилар.
Гулмирахон МЎМИНЖОНОВА,
Қорасув шаҳар тиббиёт бирлашмаси бошлиғининг
оналик ва болаликни муҳофаза қилиш бўйича ўринбосари.
Мустақилликнинг дастлабки йиллариданоқ юртимизда хотин-қизларнинг мамлакатимиз ҳаётининг барча соҳаларида фаол иштирокини таъминлаш, ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш, айниқса, оналар ва болалар саломатлигини муҳофаза қилиш масалаларига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Натижада опа-сингиилларимизнинг жамиятда тутган ўрни ва мавқеи янада ортди.
Аёлнинг нафосати оилада, у кириб борган ҳар бир соҳада ўз аксини топади. Шунинг учун ҳам аёли бор гўшанинг файзи ўзгачадир. Аёл ўзининг шижоати, садоқати, назокат ва гўзаллиги билан атрофдагиларга кўтаринкилик бағишлайди. Шу боис ҳам мамлакатимизда хотин-қизларга бўлган эътибор, эҳтиром ва ғамхўрлик кўлами йилдан йилга ортиб бормоқда.
Айни кунда қўмитамиз шаҳримизда истиқомат қилаётган 17 минг 581 нафар хотин-қизнинг ижтимоий-сиёсий фаоллигини ошириш, бандлигини таъминлаш, иш ва турмуш шароитларини яхшилаш, қолаверса, оналик ва болаликни муҳофаза қилиш борасида "Маҳалла" хайрия жамоат фонди, ФҲДЁ, ички ишлар бўлими, тиббиёт бирлашмаси ва бошқа ҳамкор ташкилотлар билан биргаликда муайян ишларни олиб бормоқда. Айниқса, "Аёлнинг жамият ва оиладаги ўрни", "Сиз ўз ҳуқуқингизни биласизми?", "Аёл ҳар ишда тадбиркор", "Соғлом она, соғлом бола, соғлом келажак", "Тиббий кўрикнинг аҳамияти" сингари қатор мавзулардаги учрашув ва мулоқатлар ижобий натижалар бермоқда.
Оилаларни мустаҳкамлаш, оилавий тадбиркорликни йўлга қўйиш, хотин-қизлар бандлигини таъминлаш мақсадида ишлаб чиқилган ҳудудий дастур доирасида қатор ишлар амалга оширилди. Жумладан, Мирзо Улуғбек, Учтегирмон маҳалла фуқаролар йиғинларида фаолият кўрсатаётган 4 та тикувчилик цехини кенгайтириш ҳисобига 6 нафар опа-сингилларимиз доимий иш ўрнига эга бўлди. Бундан ташқари, кўплаб қизларнинг "Устоз-шогирд" анъанаси асосида ҳунар ўрганишлари йўлга қўйилди. Шу йил Қорасув қишлоқ хўжалиги касб-ҳунар коллежини тамомлаган 174 нафар қизнинг 23 нафари «Халқ банки»нинг Қорасув филиалидан кредит олиб, ўзларининг тадбиркорлик фаолиятини бошлади. Умуман, жорий йилда шаҳар хотин-қизлари учун 417 янги иш ўрни яратилиши белгиланган бўлса, айни кунга қадар 197 нафар опа-сингилларимизнинг бандлиги таъминланди.
Хотин-қизларнинг ижтимоий-сиёсий фаоллигини янада ошириш мақсадида шаҳардаги мавжуд 10 та маҳаллада қўмитамиз қошидаги "Сиёсатчи аёл", "Раҳбар аёл", "Ҳуқуқшунос аёл" жамоатчилик уюшмалари ҳамда фаолларимиз томонидан кенг кўламли тарғибот-ташвиқот ишлари олиб борилмоқда. Аёл-қизларимизнинг сиёсий, ҳуқуқий билимларини ошириш, миллий қадрият ва анъаналаримизни мазмунан бойитишга қаратилган долзарб мавзуларда тадбир, учрашув ва мулоқотлар ўтказилмоқда. Айниқса, "Бир болага етти маҳалла ота-она", "Шинам ва озода оила остонасидан аён", "Шаҳар маликаси", "Аёллар спартакиадаси", "Маҳалла маликаси", "Меҳрибон қайнона", "Либосларда қадрият акси", "Сумалак сайли", "Қайнонам-онам, келиним-болам" деб номланган тадбирлар, спорт мусобақалари, аҳоли, айниқса, ёшлар учун тажриба ва ибрат мактаби вазифасини ўтамоқда.
Жорий йилнинг тўққиз ойи давомида 8 минг 775 нафар туғиш ёшидаги аёллар ҳамда 8 минг нафарга яқин ўсмир қизлар тиббий кўрикдан ўтказилди. Кўрик жараёнида касаллиги аниқланганлар соғломлаштиришга жалб этилди. Шунингдек, маҳалла фуқаролар йиғинлари қошида фаолият олиб бораётган "Саломатлик сектори" аъзолари ҳамда шифокорлар билан ҳамкорлигида хонадонларда соғлом турмуш тарзига амал қилиниши, аҳолининг саломатлиги масалалари ўрганиб чиқилмоқда, бу борадаги ишларни яхшилаш бўйича фуқароларга зарур тавсия ва маслаҳатлар берилмоқда. Натижада аҳолининг саломатлиги билан боғлиқ кўрсаткичлар яхшиланмоқда.
Қўмитамиз томонидан аёллар, айниқса, уй бекалари ўртасида спортни ривожлантириш, аёлларнинг спорт билан шуғулланишлари учун зарур шарт-шароитлар яратиб берилган. Ёши элликдан ошган аёллар учун Қорасув қишлоқ хўжалик касб-ҳунар коллежида гимнастика тўгараги ташкил этилган. Ҳар куни эрталаб коллеж спорт залида гимнастика машғулотлари ўтказилади. Бу ерда спорт билан шуғулланиб, ўз саломатликларини мустаҳкамлаётган аёлларга ҳомийлар томонидан махсус спорт кийимлари берилган.
Аёл - жамият кўзгуси. У оилада ҳам, жамиятда ҳам ўзининг муносиб ўрнини топиши, ҳурмат, эътибор ва ардоққа сазовор бўлиши керак. Бунга эса опа-сингилларимиз ўзларининг оқилалиги, меҳри-муҳаббати, фидойи ва фаоллиги билан сазовор бўла олади. Айни кунда турли соҳаларда фидойилик билан меҳнат қилаётган Фаридахон Аҳмедова, Барокатхон Мамашева, Муҳаббатхон Мирзалиева, Шоҳидахон Fофурова сингари кўплаб фаолларимиз қўмитамиз ишига яқиндан ёрдам бериб келаётганлигини алоҳида эътироф этишим жоиз. Мухтасар айтганда, қўмитамиз фаоллари хотин-қизларимиз ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш, уларнинг фаолликларини ошириш, иқтидор ва салоҳиятларини тўлақонли юзага чиқаришлари учун зарур барча ишларни амалга оширадилар
Юртимизда таълим тизимини ривожлантириш, ёш авлоднинг интеллектуал ва маънавий салоҳиятини юксалтириш, уларни она Ватанга муҳаббат, истиқлол ғояларига садоқат, миллий ва умуминсоний қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашдаги алоҳида хизматлари ҳамда касбига бўлган фидойилиги учун таълим тизимининг бир гуруҳ вакиллари ўқитувчи ва мураббийлар куни муносабати билан Ўзбекистон Республикаси Президенти вазифасини бажарувчи Ш. М. Мирзиёев фармонига асосан турли унвон, орден ва медаллар билан мукофотланди. Улар орасида андижонлик қуйидаги опа-сингилларимиз ҳам бор:
Ушбу саволга қуйидаги тест орқали жавоб топишга ҳаракат қилинг. Бу касбингизни қай даражада ёқтиришингиз ва ундан қониқишингизни билишингизга ёрдам беради.
1. Ҳозирги иш жойингизда қачондан бери ишлайсиз?
а) бир йилдан ортиқ - 1 балл;
б) уч йилдан ортиқ - 2 балл;
в) ўн йилдан ортиқ - 2 балл;
г) бир неча ой - 1 балл.
2. Касбий фаолиятингизни муваффақиятли давом эттириш учун ўқиш зарур деб ҳисоблайсизми?
а) ҳозирги ҳолатдан қониқаман - 0 балл;
б) мансабсиз яшай олмайман - 2 балл;
в) албатта, бундан манфаат бор - 1 балл;
г) инсон ҳар доим ниманидир ўргана олади - 4 балл;
д) агар бунинг фойдаси бўлсагина - 2 балл.
3. Касбингиз имкониятларига нисбатан етарли даражада маош олаяпсизми?
в) учрашувни қолдирасиз ва иш қила олмайдиган даражада руҳий чарчоқлик сезасиз - 1 балл;
г) учрашувни қолдирасиз - иш энг муҳим нарса, ким мен билан бўлишни хоҳласа, бунга кўникиши керак - 2 балл;
д) ёл ғон тўқиб ёки бирор баҳона билан ишдан қочасиз - 1 балл.
Натижалар:
36-25 балл. Сиз ҳар қандай вазиятдан чиқиб кета оласиз: уйда ҳам, ишда ҳам. Яхши сифатларингизни сезмайсиз ва комиликка интилишдан чарчамайсиз. Ҳар қандай ишда ўзингизни яхши сезасиз, шунинг учун биринчи тў ғри келганига рози бўлманг. Нима иш қилманг, ҳаммаси сизга ҳузур ба ғишлайди.
24-20 балл. Сиз яхши ишлайсиз, лекин барибир нимадир етмайди. Балки касбий имкониятларингиз қилаётган ишингиздан кўра каттароқдир. Ўзингизни яхши ҳис қилишингиз учун кичик бўлса ҳам, сезиларли муваффақият керак. Эҳтимол, сизнинг қониқмаслигингиз шахсий муаммолар натижаси ёки ҳамкасблар билан мулоқотга кириша олмасликдадир. Ўйлаб кўринг, балки ишдан ҳузур олиш учун бир қарашда майда, бироқ сиз учун муҳим ақидаларни тузатиш керакдир.
20 баллдан кам. Сиз ишда қизиқишсиз ишлайдиган ва ўзини кўрсатиш имконияти бўлмаган жабрдийдасиз. Сабаблар кўп, аммо ўзингизга ишончни йўқотмаган бўлсангиз, яхшиси кетинг. Балки зерикарли ҳаётга сабаб бўлувчи ишдан кетганингиз маъқулдир.
АЁЛЛАР МУВАФФАҚИЯТЛИ КАРЬЕРАСИНИНГ МУҲИМ ҚОИДАЛАРИ
Аёл киши учун карьера қилиш осон кечмаслиги барчамизга маълум. Кўпчилик аёлларнинг фикрича, карьера қилиш учун улар ҳамкасб эркакларга қараганда уч карра кўпроқ ишлашига тўғри келади.
Профессионал жиҳатдан ўсиш ва хизмат пиллапояларида юқори чўққиларни забт этиш учун аёлларга қуйидаги қоидалар билан танишиб чиқишни тавсия қиламиз.
1. Асосийси - натижа
Биринчи қоида -кўпроқ натижаларга эришинг! Қандай ташкилот бўлмасин, унинг раҳбарияти учун аниқ кўрсаткичлар: лойиҳаларни амалга ошириш, битимлар тузиш, даромад кабилар муҳим саналади. Шу сабабдан ана шу йўналишларда ижобий натижага эришиш касбий фаолиятда ўсиш учун муҳимдир.
2. Ўз-ўзини мақташ
Карьера қилиш учун фақат юқори натижаларнинг ўзи кифоя қилмайди. Ўз муваффақиятларингиз ҳақида сўзлашни ҳам ўрганинг. Топширилган ишни муддатидан аввал якунлаган бўлсангиз, бу ҳақда раҳбарингизга маълум қилишдан уялманг. Сизни малакали мутахассис ва ўз мақсади сари дадил интилувчан ходим сифатида билишсин.
3. Иш жадвали
Жамоангизгиздаги иш тартибига қатъий риоя қилинг. Ишга турли сабабларга кўра ҳар куни кечикиш сизнинг обрўингизга путур етказади. Шунчаки кўп жавоб сўрамасликка ҳаракат қилинг, агар иложсиз бўлсангиз, сизнинг ўрнингизга ишлаб бериши мумкин бўлган кишини олдиндан аниқлаб олинг.
4. Иш вақтида - иш ҳақида
Ҳамкасбларингизга ҳеч қачон шахсий муаммоларингиз бўйича шикоят қилманг. Ишга алоқаси бўлмаган мавзудаги суҳбатларни дугонангиз билан ишдан ташқаридаги учрашув учун сақлаб қўйинг.
5. Танишларингиз кўп бўлсин
Иш жараёнида фойдали алоқаларни йўлга қўйиш билан шуғулланинг. Ишдан ташқарида, касбингизга фойдаси тегадиган дўстлар орттиринг. Қимматли алоқаларга эга бўлган мутахассис ҳамиша қадрланади.
6. Идорадаги дўстлик
Жамоада ҳамкасбларингиз билан яхши муносабатларни йўлга қўйиш муҳимдир. Ҳеч қачон бир ўзингиз тамадди қилманг. Идорада биргаликдаги тушлик дўстона мулоқот учун айни муддаодир. Ҳамкасбларингизнинг фақат яхши жиҳатларини кўришга ҳаракат қилинг. Уларга ёрдам беришга доим тайёр туринг.
7. Ишингизни яхши кўринг!
Энг муҳими, карьерангизда илдам илгарилашни, яхши мутахассис бўлишни истасангиз, ишингизни чин дилдан яхши кўринг, фаолиятингиз билан боғлиқ ҳар қандай ишни ихлос ва қунт билан бажаринг!
Кўпроқ муваффақиятга эришиш кўп жиҳатдан ўзингизга боғлиқ эканлигини унутманг.
Аёлим ёмғирли ҳавони ёқтиради.Ташқарида ёмғир ёға бошласа, дарров деразани очиб қўяди. Ёмғир томчиларининг осмондан ерга интилишини тамоша қилиш мароқли, аммо у ёмғир томчиларининг тошларга ва тупроққа урилиб чиқарадагин товушларига маҳлиё. Қизлик пайтларида уйининг ҳовли томонга қараган эшигини очиб қўйиб ухлага-ни-ю, эрталаб ёмғир томчиларига жодуланиб мактабга боришни унутмаганлигини кўп гапириб беради.
Тўйимиздан кейин идорамизга қарашли фургонда уйга келган пайтимни эслайман. Ўшанда ҳам осмон кўз ёшларини тўкаётганди. Аёлимни бир хурсанд қилай, деган хаёлда уни уйимизга яқин жойдаги тепаликка олиб бордим. Мен чаққонлик билан машинанинг ўриндиқларини чиқариб ерга қўйдим ва иккаламиз чалқанча ётганча ёмғир томчилари юзимизни силашига қўйиб бердик...
Қайсидир емакхонага тушлик қилгани кирганимизда, осмон мусаффо ва тиниқ бўлса ҳам, ёмғир ёғаётгандек туюлаверди. Яхшилаб разм солиб қарасам, томдан оқаётган ёмғирни бир ўзанга солиб қўйган темир мослама ўрнатилган экан. Томдан сирғалиб тушаётган томчилар чилп-чилп этиб ерга сакрамоқда. Буни кўриб аёлим тўлқинланиб кетди:
-Албатта. Йигирма тўрт соат ёмғир товуши келадиган уй қурамиз! - дедим унинг юзидаги қувончни давомли қилиш учун.
У шеър ёзишни ёқтирар, ўрта мактабда ўқиб юрган чоғларида адабиёт муаллимаси: "Қаламинг ўткир!"- деб мақташи ортидан бир қанча дафтарни тўлдирганини табассум билан эслайди.
Йиллар ўтди.
Ҳозир эса... Биз кўп қаватли уйнинг ўн биринчи қаватида истиқомат қиламиз. Ёмғир шовуллаб ёғмаса, унинг ёғаётганини сезиш мушкул. Балконимизга тунукадан ёмғир томчиларини йиғиб, жилдиратиб турадиган бир нарса ўрнатиш ниятим йўқ эмас. Лекин ҳозирча бу хаёлдан нарига ўтмаяпти. Ёмғир томчилари билан бирга аёлимнинг илҳом парилари ҳам йўқолиб кетгандек, шеър ҳам ёзмай қўйди. Мен учун илгарилар фариштадек кўринган завжам энди оддий бир аёлга айланиб қолгандек гўё: она бўлиб, овқат тайёрлайди, идиш-товоқ ювади, кир ювади, уй тозалайди, болаларга қарайди...
Авваллари эътибор бермасдим. Ҳозир эса ёмғир ёққан пайтларда аёлимдаги романтик ҳиссиётлар қаёққа ғойиб бўлганини билгим келади ва "Нега бунақа бўлиб қолди?" - деб хавотир ҳам оламан.
Кеча овқат тайёрлаётган аёлимни бир зум кузатдим. Қарасам, овқат тайёрлаш ҳам осон иш эмасга ўхшайди. Сабзавотларнинг сарасини танлаб, сувга солиб, ювиб... Эҳ, ҳисоблашга вақтим етмаса керак. Бир кунда қанча ҳаракат, қанча кучини сарф этаркин-у. Шеърхонлигу ёмғирга мафтунлки нима учун йўқолганини тушунгандек бўляпман. Шоир Хванг Донг Гюнинг шеърий тўпламидаги "Севги қўшиғи"да шундай сатрлар бор:
Гулдек тоза севгисин менга
бағишлаб,
Қип-қизил олма каби беғубор ёрим.
Жавобан идиш-товоқ ювишга
ташлаб,
Севгингни оёқости қилган мен -
золим.
Энди ҳар хил совғалар олиб беришлару муҳаббатга тўла иссиқ нигоҳлар ўрнини оддий оилавий ҳаёт эгаллади. Шеър ёзишлар ва ёмғир томчиларини авайлаб тутадиган нозик қўллари энди кир буюмлару идиш-товоқ ёғларидан сал хиралашиб қолгандек гўё. Назаримда, сал ҳуснини йўқотгандек. Лекин барибир у мен учун ҳақиқий фариштанинг ўзи - болаларимнинг онаси.
Ёшликдаги беғубор туйғуларни ортга қайтариш учун, дераза ёнида ўтириб ёмғир томоша қилиш учун бир яхши курси сотиб олсаммикин-а?!
