Муносабат

Мамлакатимизда, қолаверса, бутун дунёда қонун устуворлигини таъминлаш ва барқарор ривожланишга энг катта тўсиқ, бу - коррупция иллатидир. Шу боис ҳам, бугунги кунда коррупцияга қарши курашиш масаласи давлатимиз сиёсатининг асосий йўналишларидан бирига айланган.

2017 йилда қабул қилинган Ўзбекистон Республикасининг "Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида"ги қонунида коррупция - шахснинг ўз мансаб ёки хизмат мавқеидан шахсий манфаатларини ёхуд ўзга шахсларнинг манфаатларини кўзлаб, моддий ёки номоддий наф олиш мақсадида қонунга хилоф равишда фойдаланиши, ҳудди шунингдек, бундай нафни қонунга хилоф равишда тақдим этиши эканлиги белгиланган.

Мазкур қонунда жамият ривожига тўсиқ бўлувчи ана шу иллатга қарши курашиш давлат органлари ва фуқаролик жамияти институтларининг имкониятларини бирлаштириш мақсади назарда тутилган. Коррупцияга қарши курашишда давлат органлари, сиёсий партиялар, жамоат ташкилотлари, оммавий ахборот воситалари, ҳар бир фуқаро, умуман, кенг жамоатчилик фаол иштирок этиши лозим. Зеро, жамиятда коррупцияга қарши кучли иммунитет шаклланмас экан, жамият бу балодан асло қутула олмайди.

Кўпчилик мутахассислар коррупциянинг сабаблари сиёсий институтларнинг мукаммал эмаслиги билан боғлиқ, деб ҳисоблашади. Чунки мамлакатнинг ички ва ташқи бошқариш механизмлари, асосан, ушбу институтларнинг қандай ишлашига боғлиқдир. Бундан ташқари, аҳоли ҳуқуқий билимларининг етарли даражада эмаслиги, қонунни яхши билмаслиги ёки тушунмаслиги мамлакатдаги сиёсий ҳолатнинг барқарор эмаслиги, ҳукумат институтларининг ўзаро ҳамкорликда ҳаракат қилиш механизмининг йўқлиги, мамлакат бюрократик аппаратининг мақсадлари сиёсий элитага тобе ҳолда ишлаши, сиёсий ўйинларнинг авж олиши, юқори турувчи амалдорларнинг таниш-билишчилик асосида ҳукуматни бошқаришга ўз таъсирини ўтказиши, ижро ҳокимиятида бирликнинг йўқлиги, фуқароларнинг давлат бошқарувидаги иштироки сустлиги ва бошқа шу каби ҳолатлар коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар саналади.

Коррупциянинг ривожланиб кетишига давлат секторида иш хақининг хусусий секторга нисбатан камлиги, давлат томонидан бозор иқтисодиётининг "тартибга солиниши", фуқароларнинг амалдорларга бўйсуниб қолиши, давлатнинг монополистик сиёсати, иқтисоднинг барқарор эмаслиги, иқтисодий ривожланишнинг пастлиги ҳам сабаб бўлиши мумкин.

Таъкидлаш жоизки, ушбу ижтимоий иллат катта ва кичик, бадавлат ва камбағал бўлишидан катъи назар барча мамлакатларда муайян даражада учрайди. Ушбу иллатни бартараф этиш бўйича жаҳон ҳамжамияти томонидан муайян ишлар амалга оширилаётган бўлса-да, ҳанузгача у долзарб муаммо сифатида қолмокда.

Коррупция қуйидаги салбий ижтимоий оқибатларни келтириб чиқаради: инсон ҳуқуқ ва эркинликлари кафолатларини издан чиқаради, жамиятда ижтимоий тенгсизликни юзага келтиради, аҳолининг, халқнинг олиб борилаётган ислоҳотларга бўлган ишончини йўқотади, ижтимоий муносабатларда адолатсизликни вужудга келтиради, давлат органларининг барқарорлигини издан чиқаради.

Кўп манбаларда коррупцияга қарши курашиш давлат ва жамиятнинг умумий вазифаси сифатида талқин этилади. Бунинг асосий сабаби, коррупциядан барча жамият аъзолари азият чекади ва у жамият тараққиётига салбий таъсир кўрсатади. Шу сабабдан ҳам коррупцияга қарши курашиш нафақат айрим шахсларнинг, балки жамият барча аъзоларининг, кенг жамоатчиликнинг умумий вазифасидир.

Коррупцияга имкон берувчи сабаблар ва шарт-шароитларни, унинг оқибатларини бартараф этиш борасида юртимизда ҳам кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда. Бу борада  Ўзбекистон Республикасининг "Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида"ги қонуни ва бошқа қонуности ҳужжатлари муҳим дастурил-амал бўлмоқда.

Бугун Ўзбекистонда коррупцияга қарши курашиш ва жамият тараққиётини юксалтиришда энг асосий масалалардан бири бошқарувда қонун устуворлигини таъминлаш, инсонларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш ҳамда фуқароларнинг ҳуқуқий маданиятини юксалтириш ҳисобланади. 

Коррупцияга қарши курашишда жамиятда коррупцияга қарши муросасизлик муҳитини шакллантириш энг муҳим омиллардан биридир. Бу ўз навбатида жамиятда шаклланган маънавий-ахлоқий қадриятларга бевосита боғлиқ бўлади.  Бундан  ташқари, мазкур жараёнда   шахслар онгида шаклланган ахлоқий қадриятлар ҳам муҳим аҳамият касб этади. Яъни, ҳалоллик ва тўғрилик, адолат ва тенглик каби тамойиллар шахсларни ўзаро муносабатларда турли ҳақсизликлардан ҳимоя қилади. Зеро, ривожланган, коррупциясиз жамиятни маънан етук ва фаол фуқаролар ёрдамидагина барпо этиш мумкин.

Юқорида таъкидланганидек, кенг жамоатчилик жамиятда юз бераётган коррупция ҳолатларини аниқлашда катта имкониятларга эга. Жамоатчилик назорати бир томондан, коррупция ҳолатларини аниқлаб, унга давлат ҳокимияти органлари эътиборини қаратса, иккинчи томондан, коррупцияга нисбатан кенг аҳоли орасида салбий муносабатни шакллантиришга, олиб борилаётган кураш самарадорлигининг ортишида муҳим роль ўйнайди.

Умуман, қатор мамлакатлар илғор тажрибасига кўра, коррупцияни чеклаш ва минимал даражага тушириш учун бир томондан сиёсий ирода талаб этилса, иккинчи томондан, бу курашга жамоатчиликни жалб этиш, яъни жамоатчилик назоратини кучайтириш ижобий натижалар беради.

Улуғбек КАБУЛОВ,

"Ўзмиллийбанк" АЖнинг Андижон вилояти бошқармаси бошқарувчиси.

Зафаржон ТЎЙЧИЕВ,

комплаенс-назорат ва коррупцияга қарши курашиш бош мутахассиси.

Янги китоб

"Андижон нашриёт-матбаа" нашриётида асакалик кекса ижодкор, Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг аъзоси Олимжон Раҳимийнинг "+албинг қароликдан йироқ" номли янги китоби чоп этилди.

Ўзбекистонда хизмат кўрсатган ёшлар мураббийси, таниқли адиб +амчибек Кенжанинг "Мўйсафид қаламкаш" номли сўзбошиси билан очиладиган ушбу китобдан муаллифнинг турли йилларда ёзилган ғазаллари, мухаммаслари, рубоий ва туюқлари ўрин олган. Асосан, сўнгги йиллар маҳсули бўлган ушбу асарларда вафо-садоқат, рашк ва муҳаббат, айрилиқ мавзулари тараннум этилади. Шунингдек,       китобдан Ўзбекистон халқ шоири Охунжон Ҳаким, адабиётшунос олим Ҳалим Карим, Нусрат Абдусалом ҳамда бошқаларнинг шоир шахси ва ижоди хусусидаги фикрлари ҳам ўрин олган.

Истиқлол шукуҳини ўзи айтганидек "/азалхон Олимжон" бўлиб куйлаётган устоз ижодкорнинг ушбу китоби ҳам мухлислар қалбидан ўрин олишига шубҳа йўқ.

Икромжон АСЛИЙ-АНДИЖОНИЙ, шоир.

Ижодий учрашув

Андижон давлат чет тиллар институти ахборот-ресурс маркази ташаббуси билан таниқли ёзувчи, Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси аъзоси, "Шуҳрат" медали совриндори Ҳабиб Сиддиқнинг талабалар билан ижодий учрашуви ўтказилди.

Ёзувчи ўзининг "Кар қулоққа танбур", "Ким ошди савдоси", "Чироғи ёниқ хонадон", "Нимкоса", "Тўқайга ўт тушса" каби кўплаб китоблари билан китобхонларга яхши таниш. Бундан ташқари, у қатор машхур ёзувчиларнинг хажвий асарларини рус тилидан ўзбек тилига мохирлик билан таржима қилган.

Учрашувда дастлаб ёзувчи Ҳабиб Сиддиқнинг хажвий асари асосида суратга олинган видеолавҳа намойиш этилди.

Шундан сўнг институт АРМ раҳбари Наргизахон Рустамова тадбирни очиб берди. Учрашувда сўз олган ёзувчи Ҳабиб Сиддиқ талабаларга ўзининг ҳаёти, педагогик фаолияти, ижоди, асарлари ҳақида гапирди. Талабаларни қизиқтирган саволларга жавоб берди.

Учрашув якунида ёзувчи ўз китобларидан институт кутубхонасига    совға қилди.

Барчиной Аҳмадалиева,

АРМ ходими.

Андижон шаҳри марказидаги     баландлиги 64 метр бўлган давлат байроғи ҳилпираётган майдонда Ўзбекистон Республикаси давлат байроғи қабул қилинганлигининг 32 йиллиги муносабати билан ташкил этилган тадбирда кенг жамоатчилик вакиллари, меҳнат фахрийлари, ҳарбийлар, ёшлар иштирок этишди. 

Давлат мадҳияси билан бошланган тадбирда вилоят ҳокими ўринбосари Комилжон Комилов сўз олиб, озод ва обод юртимиз, шу азиз Ватаннинг ҳар бир фуқароси учун мустақилликнинг муқаддас рамзларидан бири -  Давлат байроғи  нечоғли қадрли эканлигини таъкидлади.

Шунингдек, тадбирда давлатимиз байроғи юртдошларимиз, айниқса, ёшларимизнинг азму шижоатини, ғурурини, юртга бўлган муҳаббат ва садоқатини мустаҳкамлашга хизмат қилиши айтиб ўтилди. 

-      Мусаффо осмонимиз узра ҳилпираб турган азиз байроғимиз ҳар бир юртдошимиз учун қадрлидир, - дейди вилоят оила ва хотин-қизлар бошқармаси шўъба мудири Дилдорахон Таджибаева. - Айниқса, байроғимиз халқаро анжуманларда, спорт мусобақаларида ҳилпираса, қалбларимизда чексиз фахр-ифтихор туйғуси жўш уради. 

Шундан сўнг оркестр садолари остида майдон узра байроғимизни баланд кўтарган ҳарбийлар параддан ўтди. 

Давлат байроғи қабул қилинган сана муносабати билан вилоятимиздаги меҳнат жамоалари, таълим муассасаларида "Муқаддасдир Ватан байроғи!" шиори остида маънавий-маърифий, маданий тадбирлар бўлиб ўтди. 

Восит АҲМАТХОНОВ

Шифобахш неъматлар

Ҳозир айни Ошқовоқ пишган палла. Шу боис, Ошқовоқнинг фойдали хусусиятлари ҳаҚида қуйидагиларни эслатиб Ўтамиз.

Ошқовоқнинг гЎштли таркибида 11 фоиз қанд моддаси, С1, В2, В1 витаминлари, никотин кислотаси, каротиноидлар, элатерицин А, фотостероллар, шунингдек, калий, фосфор, кальций, магний,темир каби микроэлементлар мавжуд.

Ошқовоқнинг уруғлари таркибидаги 50 фоиз мой, 35 фоиз ўсимлик оқсили, қанд, аминокислоталар, тирозин, фитин, салицил, олма кислотаси, кукурбитал фитостерини, смола, С, В витаминлари ҳамда каротоноидлар инсон организми учун жуда фойдалидир.

Ошқовоқ шифобахш полиз экини сифатида халқ табобатида ҳам кенг қўлланилади. Ундан тайёрланган қайнатма кўкрак оғриганда, қуруқ йўталда тавсия этилса, мевасининг гўштли қисмининг сувда қайнатилгани сариқ касалида, буйрак, қувуқ касалликларида сийдик ҳайдовчи восита сифатида истеъмол қилинади. Унинг шарбати териси касалланган беморларга суртма дори сифатида берилади. Ошқовоқнинг юмшоқ қисми эзилиб, темиратки устига суртилса, шифо бўлади.

Буюк табиб Ибн Сино   Ошқовоқнинг қўрда кқмиб, пиширилганини қанд билан аралаштириб истеъмол қилиш қабзиятни яхшилашда фойдали эканлигини таъкидлаган. Унинг ширасидан томоқ оғриғи ва мия касалликларида фойдаланган.

Шарқ табобатида Ошқовоқнинг қўрга пиширилганини қўл, оёқларнинг оғриган жойларига босиш тавсия этилади. Гўштли қисми куйдирилиб, ўсимлик ёғи билан аралаштирилган ҳолда битмаган яраларга суртилса, яхши малҳам бЎлади. Гижжани даволашда қовоқ уруғини истеъмол қилиш тавсия этилади.

Жаннатмонанд юртимиз заминида Ошқовоқнинг жуда кўп турлари етиштирилади. Юқорида таъкидланганидек, унинг фойдали хусусиятлари жуда кўп. Шундан келиб чиқиб, ҳам арзон, ҳам табиий ана шу неъматни кўпроқ истеъмол қилишни барчага тавсия этамиз.

Кумуш ҲАМИДЖОНОВА тайёрлади.

Шифобахш неъматлар

Сочлар оқариши - қариш белгиларидан бири. Баъзилар ёшлигидан сочлари оқара бошлайди, кўпинча эса 35-40 ёшдан бошлаб сочларга оқ туша бошлайди. Бу муқаррар жараён бЎлса-да, уни бироз секинлатишга уриниш ва шу билан биргаликда соғлиқни ҳам мустаҳкамлаш мумкин. Қуйида бунинг оддий халқона усуллари тўғрисида маълумот берамиз.

Биринчидан, овқатланишга эътибор беринг. Дуккаклилар, авокадо ва ёнғоқларни кўпроқ енг. Иккинчидан, агар сизнинг зарарли одатларингиз бўлса, улардан қутулишга ҳаракат қилинг. Чекиш ва ичиш муаммони чуқурлаштиради. Учинчидан эса, сочларингизни парвариш қилишда асқатадиган ва уларнинг оқаришини секинлатишга ёрдам берадиган халқона воситалардан фойдаланиш тўғрисидаги бир неча маслаҳатларни ёзиб олинг.

Мойчечак ва зарчава (куркума) дамламаси:

Бу дамлама - оч рангли    сочлар учун. Зарчава сочларга асал рангини бериш учун қўшилади. 4 ош қошиқ мойчечак ва 2 ош қошиқ зарчавани 1 литр қайноқ сувга солинг ва дамлаб қўйинг, сочларингизни ҳар ювишдан сЎнг чайҚаш учун ишлатинг.

Маврак (шалфей) ва Қора чой дамламаси:

Бу Ўтли восита - жигарранг сочлар учун. Уни тайёрлаш учун бир нечта маврак баргини қора чойга қўшиб дамланг ва ярим литр қайноқ сув билан аралаштиринг.

Розмарин дамламаси:

Тўқ рангли сочлар учун яхши. 4 ош қошиқ розмаринни ярим литр қайноқ сувда дамланг. Бундай дамлама бош терисини яхшилайди, соч илдизларини  мустаҳкамлайди ва борган сари уларнинг рангини қорайтиради.

Қорамтир сочлар учун маврак ва розмарин дамламаси:

3 ош қошиқ маврак ва 3 ош қошиқ розмаринни 1 литр сувда дамланг. Бу ажойиб чайқаш воситаси ювиб ташлашни талаб қилмайди ва сочларни соғломлаштиради.

Хина ва лимон шарбатидан сочлар учун ниқоб

Сарғиш ва асал рангни ёқтирадиганларга хина ёрдам беради. 3 ош қошиқ хина ва 1 ош қошиқ лимон шарбатини аралаштиринг, аралашмани сочларингизга суртинг ва ўраб қўйинг. 3 соатдан кейин ювинг.

МуҲайё тайёрлади.

муносабат

Давлат ва жамият бошқаруви мураккаб жараён бўлиб, уни ташкил этиш ва бошқариш бўйича турли хил модел, бошқарув шакллари ҳамда йўллари ишлаб чиқилган. Инсоният томонидан минг йиллар давомида "тараққийпарвар давлат", "комил жамият" барпо этиш ғояси илгари сурилган бўлиб, фуқаролик жамияти ва ҳуқуқий давлат инсоният томонидан асос солинган давлат ва жамият ҳаётининг энг олий шакллари ҳисобланади.

Тарихан жамоатчилик назорати фуқаролик жамиятини ривожлантиришнинг муҳим шарти ҳисобланади. Жамоатчилик назорати бўлмаган ёки у етарли даражада кучга эга бўлмаган мамлакатда фуқаролик жамияти  шаклланишини ҳам тасаввур қилиш қийин.

Давлатимиз раҳбари Ш. М. Мирзиёев таъкидлаганидек, жамоатчилик назорати, бу фақатгина давлат идоралари фаолияти устидан назорат эмас, балки жамиятнинг ўзини ўзи бошқариш усули, бошқача айтганда, фуқаролик жамиятини тараққий топтиришнинг муҳим омилларидан биридир.

Тарихда давлат бошқаруви органлари фаолияти устидан жамоатчилик назоратининг олиб борилиши бўйича буюк аллома ва файласуфлар асарлари орқали келтириб ўтилган кўплаб мисоллар мавжуд.

Хусусан, қадимги юнон файласуфи Арасту (милоддан аввалги 384-322) ўз асарларида халқнинг мансабдор шахслар ва   ҳукмдорлар устидан назоратини давлатнинг сиёсий барқарорлиги ҳамда гуллаб-яшнашининг энг муҳим шартларидан бири деб ҳисоблаган.

Юртимизда ҳам жамоатчилик назорати институти узоқ тарихий илдизларга эга. Инсоният тафаккури тамаддунида ўз асарлари билан улкан из қолдирган Абу Наср Форобий (873-950) ўзининг "Фозил одамлар шаҳри" асари орқали қонун устувор бўлган адолатли жамият тушунчасини теран таҳлил қилган. Унга кўра, фуқаролик жамиятининг ҳар бир ахлоқли аъзосида ўн икки хислат бўлиши, адолат учун курашиш, ҳақиқатни ҳар нарсадан устун деб билиш, энг муҳими, яхши инсоний фазилатларга эга бўлиш жамият аъзоларининг бош мақсади бўлиши, инсонлар маънавиятли, маърифатли, ижтимоий масъулияти юксак бўлиши лозим.

Бугун Ўзбекистонда фуқаролик жамияти институтлари ва нодавлат нотижорат ташкилотлари демократик қадриятлар, инсон ҳуқуқ ва эркинликлари ҳамда қонуний манфаатларини ҳимоя қилишнинг муҳим омилига айланмоқда.

Жамоатчилик назорати    институтининг ҳуқуқий асослари, энг аввало, Конституциямизнинг 36-моддасида келтирилган бўлиб, унга кўра фуқаролар жамият ва давлат ишларини бошқаришда бевосита ҳамда ўз вакиллари орқали иштирок этиш ҳуқуқига эга. Бундай иштирок этиш ўзини ўзи бошқариш, референдумлар ўтказиш ва давлат органларини демократик тарзда шакллантириш, шунингдек, давлат органларининг фаолияти устидан жамоатчилик назорати воситасида амалга оширилади. Давлат органларининг фаолияти устидан жамоатчилик назоратини амалга ошириш тартиби қонун билан белгиланади.

Конституциямизнинг 49-моддасида давлат фуқароларнинг экологик ҳуқуқларини таъминлаш ва атроф-муҳитга зарарли таъсир кўрсатилишига йўл қўймаслик мақсадида шаҳарсозлик фаолияти устидан, 148-моддасида эса фуқаролар ва фуқаролик жамияти институтларининг республика Давлат бюджетининг шакллантирилиши ҳамда ижро этилиши устидан жамоатчилик назоратини амалга ошириши қатъий белгиланган.

Бош қомусимизда жамоатчилик назорати ва унинг субъектлари ҳисобланган фуқаролик жамияти институтлари ҳақидаги конституциявий нормалар "Сиёсий ҳуқуқлар" деб номланган VIII бобда, "Фуқаролик жамияти  институтлари" деб номланган XIII бобда, "Оммавий ахборот воситалари" деб номланган XV бобда, "Маҳаллий давлат ҳокимияти асослари. Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари" деб номланган XXI бобда ўз ифодасини топган.

Жумладан, Ўзбекистон Республикасининг "Жамоатчилик назорати тўғрисида"ги қонунида жамоатчилик назоратининг 4 та асосий субъекти назарда тутилган бўлиб, Ўзбекистон Республикаси фуқаролари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, шунингдек, қонунчиликда белгиланган тартибда рўйхатга олинган нодавлат нотижорат ташкилотлари ҳамда оммавий ахборот воситалари мазкур фаолиятни амалга оширади.  Шунингдек, жамоатчилик назорати жамоатчилик кенгашлари, комиссиялари ва бошқа жамоатчилик ташкилий тузилмалари томонидан ҳам қонунга мувофиқ амалга оширилиши мумкин.

Ҳозирги даврда маҳаллаларда жамоатчилик эшитувларини ташкил этиш жамоатчилик назоратини амалга оширишнинг муҳим механизми ҳисобланади.

Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларининг кўплаб ваколатлари фуқаролик жамияти институтларига берилаётган бугунги кунда маҳалла фуқаролар йиғинлари ўз ваколатларидан тўла фойдалана олмаётгани кузатилмоқда. Ҳаттоки, айрим МФЙ кенгашларида йил давомида бирор марта ҳам жамоатчилик эшитувлари ўтказилмаган.

Янги Ўзбекистоннинг 2022-2026 йиллар мобайнидаги ривожланиш йўлининг асоси ҳисобланган муҳим ҳужжат - Тараққиёт стратегиясининг "Инсон қадрини юксалтириш ва эркин фуқаролик жамиятини янада ривожлантириш орқали халқпарвар давлат барпо этиш" номли биринчи устувор йўналишида таъсирчан жамоатчилик назоратини ривожлантириш алоҳида мақсад сифатида мустаҳкамлаб қўйилгани, бежиз эмас.

Хусусан, Тараққиёт  стратегиясининг 12-мақсади "Таъсирчан жамоатчилик назоратини амалга оширишнинг ташкилий-ҳуқуқий асосларини такомиллаштириш" деб номланиб, унда жамоатчилик назоратини амалга оширишнинг замонавий шаклларини ривожлантириш, жамоавий мурожаатлар асосида ҳудудий, тармоқ ва давлат дастурлари ижро сифатини текшириш амалиётини жорий этиш, айрим давлат функцияларини амалга ошириш жараёнига жамоатчилик назорати субъектларини кенг жалб қилиш, оммавий ахборот воситаларининг роли ва журналистларнинг касбий  фаолияти ҳимоясини янада кучайтириш масалалари ўз ифодасини топган.

Бугун, амалга оширилаётган саъй-ҳаракатлар натижасида жамоатчилик назоратини янги босқичга олиб чиқиш, ҳар бир соҳада унинг имкониятларидан унумли фойдаланиш давлат сиёсати даражасига кўтарилди. Чунки жамоатчилик назоратини кенгайтириш давлат ва жамият тараққиётининг барча жабҳаларида ўз самарасини бериши шубҳасиз.

Равшанбек АБДУРАҲИМОВ,

Демократик жараёнларни таҳлил қилиш маркази Андижон вилояти ҳудудий бўлинмаси етакчи мутахассиси.

фикр

Тил - ҳар бир халқнинг, ҳар бир миллатнинг тарихини, маънавиятини, маданиятини ифодаловчи воситадир. Айнан шунинг учун ҳам тил Давлат суверенитетининг асосларидан бири сифатида эътироф этилади.

Дунёдаги қадимий ва бой тиллардан бири бўлган ўзбек тили халқимиз учун  миллий ўзлик ва мустақил давлатчилик тимсоли, бебаҳо маънавий бойлик, мамлакатимиз сиёсий ижтимоий, маънавий-маърифий тараққиётида ғоят муҳим ўрин эгаллаб келаётган буюк қадриятдир.

Дарҳақиқат, ўзбек тилига давлат тили мақоми берилганлиги ўзбек халқининг сиёсий ва маданий ҳаётида энг йирик  воқеалардан бири бўлганди. Эндиликда биз қанчадан-қанча улуғ боболаримиз илмий меросларини, маънавий мерос ҳисобланмиш ҳикмат дурдоналарини, бадиий, тарихий мемуар асарларини ўз она тилимизда севиб мутолаа қилмоқдамиз. Айни дамда давлатимизнинг муҳим ҳужжатлари ҳам шу тилда ёзилмоқда. Она тилимиз давлатлараро мулоқотларда, дунёнинг нуфузли минбарларида, халқаро анжуманларда ҳам кенг қўлланилмоқда, Ҳатто Президентимиз Ш. Мирзиёев ҳам илк бор БМТ Бош Ассамблеясининг 75-сессиясида давлат тилида нутқ сўзлаши тилимизнинг янада юксаклиги, она тилимизга бўлган эътибори ва ҳурмати рамзидир.

Ҳақиқатдан ҳам, тил инсон учун берилган буюк неъмат, миллий маданиятнинг ҳам муҳим таркибий қисмидир. У нафақат, алоқа қуроли, балки, инсон шахсини фазл-у камолга етакловчи, унинг хулқ-у одоби, инсоний фазилатлари   уйғунлигини таъминловчи ибрат ва тарбия манбаи  ҳамдир.

Сўнгги йилларда юртимиз ёшлари ўртасида чет тилларини ўрганишга қизиқиш тобора ортиб бормоқда. Бу бир тарафдан қувонарли ҳолат, албатта. Лекин ана шу ёшлар ўз она тилларини қай даражада билишади? Афсуски, ана шу ёшларнинг кўпчилиги ўз она тилида тўлиқ мукаммал гаплаша олишмайди. Тилни ҳурмат қилган одам, тилимизга четдан кириб келаётган сўзларни агар ўз тилимизда муқобили бўлса, имкон қадар ишлатмаслиги керак. Кўпинча инглиз тилини билган одам инглизча, рус тилини билган одам русча, турк тилини билган туркча сўзларни муомалада кўпроқ қўшиб ишлатишини кўрамиз. Бу сўзлашиш маданияти эмас. Қолаверса, бизнинг тилимизни ўрганаётган ўзга миллат вакиллари ҳам энг аввало, бизнинг мулоқот маданиятимизга эътибор берадилар. Биздан ўрганади ва ўрнак олишади.

Ўз она тилини ҳурмат қилган халқ ўзлигини, ўз ғурурини асраб-авайлаган бўлади. Она тилини севиш ҳам ватанпарварлик белгиси, аждодлар руҳига ҳурмат рамзидир. Шундай экан, ўзбекман деган инсон, айниқса  тил муаллимлари тилимизнинг беқиёслигини келгуси авлодга теран етказишимиз муқаддас бурчимиз эканлигини асло унутмаслигимиз керак. Шунингдек, айни дамда ёшларимиз онгига мамлакатимизнинг ижтимоий-иқтисодий ва маънавий жиҳатдан тараққий этиши,  халқаро обрў-эътиборининг юксалиши учун она тилимизни янада бойитиш, уни пухта эгаллашимизга ҳам кўп жиҳатдан боғлиқ эканлигини такрор ва такрор уқтиришимиз зарур. Зеро, Президентимиз таъкидлаганларидек, "Ҳар биримиз давлат тилига бўлган эътиборни мустақилликка бўлган эътибор деб, давлат тилига эҳтиром ва садоқатни она Ватанга эҳтиром ва садоқат деб билишимиз, шундай қарашни ҳаётимиз қоидасига айлантиришимиз лозим".

Наимахон МУЛАХУНОВА,

Бобур номидаги вилоят ахборот-кутубхона маркази бош мутахассиси.

Булоқбоши туманидаги 55- ИДУМда ўзбек тилига Давлат тили мақоми берилганига 34 йил тўлиши муносабати билан   "Тил - миллат кўзгуси" мавзусида маънавий-маърифий тадбир бўлиб ўтди.

Ўзбекистон Республикаси ДХХ чегара қўшинларига қарашли Булоқбоши туманидаги ҳарбий қисм масъуллари ташаббуси билан ташкил этилган байрам тадбирида ҳарбий хизматчилар, мактаб ўқитувчи ва ўқувчилари иштирок этдилар.

Тадбир очилишида сўз олган мактаб директори Иродахон Абдуллаева, ҳарбий қисм бўлинма командирининг  тарбиявий ва мафкуравий ишлар бўйича ўринбосари, лейтенант Бобуржон Олтибоевлар тилимизнинг асрлар давомида яшаб келаётганига улкан ҳисса қўшган аждодларимизнинг номларини яна бир бора эслаб ўтдилар. Шунингдек, бугунги кунда ҳам тилимизнинг ривожланиши учун ҳозирги авлод масъулиятли эканлигини таъкидлашди.

Мактабнинг Собитхон Ҳусанов, Дилдорахон Ашурова сингари ўқувчилари  ҳамда ҳарбий хизматчилар она тилимиз мадҳ этилган шеърлардан намуналар ўқидилар.

Нигора САЙДАЛИЕВА.

Фарғона водийсининг туризм марказига айланаётган Хонобод шаҳри юртимизнинг йилдан-йилга юксалиб бораётган обод масканларидан биридир. Кейинги йилларда шаҳарда қурилиш, ободонлаштириш борасида улкан ҳажмдаги ишлар амалга оширилди. Айниқса, шаҳар ва шаҳар атрофи янгича қиёфа касб этгани, кўчалар кенгайтирилиб, янги-янги савдо, хизмат кўрсатиш объектларининг ишга туширилганлиги аҳолининг турмуш фаровонлигининг юксалишига, қолаверса, сайёҳлар оқимининг янада ортишига хизмат қилмоқда.

Хонобод шаҳрида кўп йиллардан буён қаровсиз ҳолда ётган ер майдонида янги, замонавий, барча қулайликларга эга умумий қиймати 5 миллирад сўмга тенг лойиҳа доирасида марказий деҳқон бозорининг барпо этилгани ҳам ана шу йўналишдаги ишлардан бири бўлди.

-      Янги деҳқон бозори қурилиб, ишга туширилганлигидан барча хонободликлар беҳад мамнун, - дейди меҳнат фахрийси Усмонжон Худойбердиев. - Ишонаманки, ушбу бозор нафақат хонободликлар, балки шаҳар меҳмонларига хизмат қиладиган гавжум масканлардан бирига айланади.

Бозорда гўшт, сут, тухум, умуман, барча турдаги озиқ-овқат маҳсулотлари ҳамда алоҳида хўжалик моллари сотишга мўлжалланган савдо расталари мавжуд. Шунингдек, бозор ҳудудига бир нечта банкоматлар ўрнатилганлиги, автомобиллар тураргоҳи ташкил этилганлиги ҳам аҳолига катта қулайлик яратади.

В.Аҳматхонов.