Ривоятда ёзилишича, бир савдогар тижорат мақсадида сафар қилмоқчи бўлибди. Лекин унинг сармояси етарли эмас экан. Ўйлай-ўйлай, яқин биродарининг ёнига борибди ва ундан минг динор қарз бериб туришини сўрабди.

Бироз мулоҳаза қилиб турган киши савдогарни ваъдасида туриш шарти билан унинг сўровини қабул қилиб, сўралган қарзни берибди. Сўнг, икки томон қайтариш кунини ва манзилини белгилаб, соҳил бўйида кўришишга келишиб олишибди. Чунки, қарз берган шу соҳилда қайиғи билан одамларни ташиб тирикчилик ўтказар экан.

... Савдогар турли шаҳарларда юриб савдодан жуда кўп миқдорда фойда кўрибди. Олган қарзини қайтариш учун белгиланган муддати яқинлашган кунларнинг бирида унинг шаҳардан чикиб кетиши зарур бўлиб қолибди. Савдогар соҳил бўйига борибди. Бироқ у ерда  қарз берган одамни топа олмабди. Анча кутибди, бир пайт узоқдан оқиб келаётган ёғочга кўзи тушибди. Яқинлашгач, уни олиб, сув ўтмас халтага минг динорни мактуб билан бирга солиб, уни ёғочга маҳкам боғлабди. "Мана шу қарз ўз эгасига етиб бориб, елкамдаги ушбу омонатдан ўз вақтида ҳалос бўлишимда Ўзинг мадад бер", - дея чин ихлос билан Аллоҳга дуо қилиб, ёғочни сувга отибди.

Бир зумда тўлқинлар ёғоч бўлагини кўздан узоқлаштирибди.

Қарзни қабул қилиб олиш пайти келганда қарз берган киши келишилган манзил - соҳил бўйига борибди. Лекин савдогардан дарак бўлмабди. Бир пайт сувда оқиб келаётган ёғочга боғланган халтага кўзи тушибди. Ҳақдор қандай халта эканлиги билан қизиқиб, уни ушлаб очиб кўрибди. Бирортасининг қўлидан тушиб кетгандир, дея ён-атрофга қарабди, лекин атрофда ҳеч ким йўқ эди. Халтани очиб, ичида пул ва мактубни кўриб, ҳайратда қолибди. Мактубни ўқиб, бу пуллар ўзига тегишли эканлигини англаб, Яратганнинг қудратига, мўъжизасига яна бир бор имон келтирибди.

Орадан бироз вақт ўтгач, савдогар шаҳрига қайтиб келибоқ, қарз соҳибини қидиришга тушибди. Уни топибди ва пулни вақтида қайтармаганидан афсусда эканини айтиб, ҳақдорнинг қўлига минг динор узатибди. Лекин, у одам пулни олмабди. Савдогарга юзланиб: "Аллоҳ таоло сен юборган омонат молни сақлаб уни менга рўбарў қилди. Мен сен юборган динорни ва мактубни олдим. Ва холис ниятлиларга Яратганнинг ўзи мададкор бўлишига яна бир бора иқрор бўлиб, оламларни яратган Зотга шукроналар айтдим" - деган экан.

Ҳа, инсон бир зайлда ҳаёт кечирмайди: гоҳ қўли баланд келади, гоҳида эҳтиёжманд бўлади. Лекин мўмин-мусулмон киши ҳамиша ниятда тўғри, меҳнатда ҳалол бўлса, Аллоҳ шаксиз, банданинг эзгу ниятига, мурод-мақсадига осонлик билан етказади.

Улуғбек ШОКИРОВ,

Андижон шаҳридаги "Саййид  Мухйиддин

махдум" ўрта махсус ислом билим юрти талабаси.

Маълумки, муборак рамазон ойида Ислом таълимотининг асосий манбаи - Қуръони карим нозил бўлган. Аллоҳ таоло: "Рамазон ойи - одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир", - деб марҳамат қилган (Бақара сураси).

Ояти карима баёнида Имом Хозин ўз тафсирида қуйидаги ривоятни Абдуллоҳ Ибн Аббосдан нақл қилади: "Қуръони карим тўлалигича Рамазон ойида, Қадр кечасида Лавхул-Махфуздан нозил қилиниб, дунё осмонидаги Байтул-иззага қўйилди. Сўнгра Жаброил (а.с.) Муҳаммадга (с.а.в.) оятларини муқтазои ҳол тақозосига мувофиқ бўлак-бўлак қилиб олиб келди", дедилар.

Демак, муборак Қуръони каримнинг пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.)га нозил бўлиши Рамазон ойида бошланган. Яна бу кунларнинг улуғлигига сабаб шуки, унинг ичида Қуръон оятлари нозил қилинган кеча - Қадр кечаси яширинган. Бу ҳақда Аллоҳ таоло: "Албатта, Биз у (Қуръон)ни қадр кечасида нозил қилдик. (Эй Муҳаммад), Қадр кечаси нима эканини Сизга не ҳам англатур?! Қадр кечаси минг ойдан яхшироқдир. У (кеча)да фаришталар ва Руҳ (Жаброил) Парвардигорнинг изни билан (йил давомида қилинадиган) барча ишлар (режаси) билан (осмондан ерга) тушарлар. У (кеча) то тонг отгунича саломатликдир", деб марҳамат қилган (Қадр сураси, 1-, 5- оятлар).

Оятдаги улуғ кеча Рамазон ойининг 27- кечаси эканлигига далолат қиладиган ҳадислар кўпдир. Қадр кечаси Рамазон ойининг қайси кечасида эканлиги Аллоҳ ва Расули томонидан сир тутилган эди. Лекин саҳобалар Пайғамбаримиз (с.а.в)дан уни аниқлаб беришларини кўп сўрашганидан кейин дастлаб ойнинг учинчи ўн кунлигидан, кейинроқ эса учинчи ўн кунликни тоқ кечаларидан излаш кераклигини айтганлар. Охири у кечанинг аломатларини айтганларидан сўнг Рамазон ойининг 27- кечаси экани маълум бўлган. Ибн Умар (р.а.) ривоят қиладилар: "Пайғамбаримизнинг (с.а.в.) бир қанча саҳобалари Лайлат-ул Қадрни Рамазоннинг охирги ўн кунлигининг еттисида бўлишини тушларида кўришган экан. Шунда Расулуллоҳ (с.а.в.): "Сизларнинг тушларингиз Лайлат-ул Қадр Рамазоннинг охирги ўн кунлигининг еттисида эканига мувофиқ келади, деб ўйлайман. Ким Лайлат-ул Қадрни кутмоқчи бўлса, Рамазоннинг охирги ўн кунлигининг еттисида кутсин!"-дедилар".

Ойша (р.а.) ривоят қилган бошқа бир ҳадисда: "Расулуллоҳ (с.а.в.) Лайлат-ул Қадрни Рамазоннинг охирги ўн кунлигининг тоқ кунларида кутинглар, деб айтдилар", - дедилар. Демак, Рамазон ойининг ҳар бир кунини ғанимат билиш, уни тоат-ибодат, кишиларга яхшилик қилиш, мурувватли бўлиш, хайрли ва савобли амалларни кўпроқ амалга ошириш, рўзадорларга ифторликлар қилиб бериш каби яхши амаллар билан бирга, унинг охирги ўн кунлигида тоат-ибодат қилишга қаттиқ киришиш ҳам мақсадга мувофиқ бўлади. "Лайлат-ул Қадр" сўзи "белгилаш кечаси", яъни йил давомида турли амал, ҳукм, ризқ, тақдир белгиланадиган кеча деган маънони билдиради. Сизу бизларни олдимизда турган муборак Қадр кечасида бизга ушбу оятлардан кўриниб турган уч хил фазилатни англашимиз мумкин.

1. Лайлат-ул Қадр кечасининг минг ойга баробарлиги ва ундан ҳам ортиқлиги.

2. Бу кечада осмон фаришталари Жаброил (а.с.) билан бирга ер юзига тушиб, мўмин-мусулмонларга салом айтиб, дуоларига омин деб туришлари.

3. То субҳи тонгигача аҳли имон бандаларига Аллоҳ таолонинг раҳмати ёғилиб туриши.

Мана шу сабабдан ҳам ҳадиси муборакларда: "Ҳар ким Лайлат-ул Қадр кечасида чин ихлос ва имон билан Аллоҳ учун бедор бўлса, жамики гуноҳлари мағфират қилинур,"-деб баён қилганлар. Демак, барчамиз бу кечани ғанимат билиб эзгу мақсадларимизни сўраб, дуолар қилишимиз зарур.

Оиша онамиз (р.а.) дедилар: "Ё Расулуллоҳ (с.а.в.) агар Қадр кечаси қачон бўлишини билсам, у кечада қандай дуо қиламан?" Расулуллоҳ (с.а.в.) жавоб бердилар: "Эй Аллоҳ, сен авф этгувчи зотсан ва авф қилишни яхши кўрасан. Менинг гуноҳларимни авф қилгин", деб дуо қилгин", дедилар.

Аллоҳим, барчамизнинг Рамазон ойида ниятлар билан тутаётган рўзаларимизни, кечалари қоим туриб адо этаётган ибодатларимизни ва холис қилаётган дуоларимизни ўзининг лутфи карами ила қабул қилсин. Юртимизни тинч, осмонимизни мусаффо айлаб, билиб-билмасдан қилган гуноҳларимизни ўзи мағфират айласин. Зеро, фақат Аллоҳнинг Ўзигина дуоларни ижобат қилувчи ва гуноҳларни кечиргувчи зотдир.

Шаробиддин МУСАБОЕВ,

Андижон шаҳридаги "Абу Ҳурайра" жомеъ масжиди имоми.

Аллоҳ таоло яратган барча маҳлуқотлар ичида энг азизу мукаррами шубҳасиз, инсондир. Қуръони каримда: "Дарҳақиқат, (Биз) Одам фарзандларини (азиз ва) мукаррам қилдик..." ("Исро" сураси, 70-оят) деб марҳамат қилинади. Шу боис ҳам, динимиз аҳкомлари, муқаддас китобларимизда ибодат, имон масалалари билан бир қаторда инсонни улуғлаш, инсоний муносабатларнинг олий даражада бўлиши назарда тутилади.

Ҳаётда ота-онамиз, яқинларимиз, умуман, атрофимиздаги инсонларнинг қадрига етиш билан бирга, ўтганларни эслаш, хотирлаш ҳам ҳар бир банда учун ҳам қарз, ҳам фарздир.

Фоний дунёдан ўтиб кетган ўз яқинларимиз - марҳумларни доимо яхши сифатлар билан эслаш инсоний бурчимиз эканлигини асло унутмаслигимиз керак. Банда ҳар доим ўтмишга назар ташлаб, ундан тегишли хулосалар чиқариши ва шунга мувофиқ иш тутиши, турмуш кечириши хайрлидир. Аллоҳ таоло Ўзининг каломида: "Айтинг: "Ерда сайр қилинглар, бас, олдингилар оқибати не бўлганини кўринглар!" ("Рум" сураси, 42-оят) деб марҳамат қилади. Ушбу ояти каримадан кўринадики, ўтмишда ўтган кишилар ҳаётини, қилган эзгу амалларини ўрганиб, яхшиликларидан ибрат олиб, хатолардан хулоса чиқариб, уларни такрорламасликка ҳаракат қилиш келажакнинг салоҳиятли бўлишида муҳим роль ўйнайди. 

Бу хусусда жуда кўп оят ва ҳадислар ворид бўлган.     Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: "Дунёдан ўтганларнинг яхши сифатларини         эсланглар, уларнинг ёмон сифатларини айтишдан сақланинглар" деганлар (Термизий ривояти). Демак, инсон вафот этгандан сўнг одамлар уни яхши сифатларини эслаши учун энг аввало, ҳар бир банда тириклигида Аллоҳ рози бўладиган амалларда бардавом бўлиши, эзгу ва хайрли ишларни бошидан тутиши лозим бўлади.

Кимки, ҳаётлик даврида ҳалол ва харомга эътибор бермаса, инсонларга турли зиён-заҳматлар етказса, кишилар орасида ҳар хил ихтилоф ва фитналар чиқарса, албатта, бундай инсонни ҳеч бир кимса яхшилик билан эсламайди. Бу эса ўша каби  инсонларни номаи амолига ёзилиши мумкин бўлган савоблардан, унинг   хайрли ишлари, ибратли амалларини эслаб, қилинадиган дуолардан бебаҳра қолишни англатади.

Шариатимиз кўрсатмаларига кўра, ўтганларнинг қабрларини зиёрат қилиш суннат амаллардандир. Пайғамбаримиз Муҳамад алайҳиссалом: "Сизларга қабрларни зиёратини тақиқлаган эдим. Мана энди      қабрларни зиёрат этаверинг, зеро, у сизларга охиратни эслатади", дедилар (Термизий ривояти). Қабристонга бориш, ўтганларни зиёрат қилишнинг ҳам ўзига яраша одоблари бор. Мангу оромгоҳда ётган марҳумларни ўйлаб, улардан ўгит ва ибрат олишимиз лозим. Зеро, улар ҳам бизлардек яшаган, турли амалларни адо этган. Бугун эса орамизда йўқ. Бу ҳар бир инсонни шубҳасиз, тафаккурга, мулоҳазага ундайди. Шу боис ҳам, қабристонга қадам ранжида қилганимизда руҳимизда, жисмимизда ўзгача туйғулар жўш уради. Зотан, Расули акрам саллаллоҳу алайҳи васаллам: "Ўлим насиҳат олиш учун етарли ҳодисадир" дедилар (Табароний ривояти).

Қабристонни зиёрат қилиш чоғида қуйидагиларга алоҳида эътибор бериш лозим. Аввало, қабристонга кирганда: "Сизга салом, эй қабристон аҳллари" дея салом бериб, хокисорлик билан кириш лозим, қабрлар оёқ билан босилмайди. Сўнгра марҳумлар руҳига бағишлаб, Қуръон тиловати ҳамда дуойи хайрлар қилинади. Бу маййит учун ҳам, банда учун ҳам хайрлидир.

Унутмайлик, бу дунё қайтар дунёдир. Биз аждодларимиз руҳини шод этиб, уларни қанчалик кўп хотирласак,     фарзандларимиз ҳам бундан ибрат олади, қалбида яхшилик уруғлари ниш уради. Вақтлар келиб, ўтиб кетганимизда улар ҳам бизларни хотирлаб, дуойи    хайрда бўлади, иншааллоҳ.    Пайғамбаримиз алайҳиссалом ҳадиси муборакларида: "Агар бир инсон вафот қилса, унинг амали тўхтайди (савоб ҳам, гуноҳ ҳам ёзилмайди). Фақатгина учта нарсадан унга фойда етиб туради: (қолдириб кетган) садақаи жория ёки фойдали илм ёхуд хақига дуо қилиб турадиган солиҳ фарзандларидан", дедилар (Муслим ривояти).

Шу ўринда қабристонларни обод қилиш ҳам ҳар биримизнинг муқаддас  бурчимиз эканлигини асло унутмаслигимиз зарур. Яқинлашиб келаётган Хотира ва Қадрлаш куни олдидан карантин қоидаларига амал қилган ҳолда аждодларимиз мангу ором топган қабристонларни тозалаб, обод қилайлик. Бугунги муборак рамазон кунларда Аллоҳ таоло барча ўтганларни раҳматига олиб, уларнинг хақларига қилаётган дуоларимизни, хайрли амалларимизни ижобат қилсин. Юртимиз тинч, осмонимиз мусаффо бўлсин, халқимизни турли офату балолардан асрасин.

Абдуқаҳҳор ҚАНОАТОВ,

Олтинкўл туманидаги "Далварзин" жомеъ

масжиди имом ноиби.

Билиб қўйган яхши

Бу инсон 1911 йилда жаҳонга машҳур "Робинзон Крузо" асарини оригинал сюжетини қисқартириб, мазмунини ўзбек тилига илк бор таржима қилган ижодкор Муҳаммад Фозилбек Отабек қози ўғли эди.

Муҳаммад Фозилбек Отабек қози ўғли 1879 йилда Андижоннинг Девонабой даҳасида туғилган.1886 йилда Андижонда очилган рус-тузем мактабида ўқиб, биринчилардан бўлиб рус тилини мукаммал ўрганган. Кейинчалик у яна араб, форс, турк, умуман, бир неча тилни ўрганиб, ана шу тилларда ўқиш ва ёзишни мукаммал ўзлаштирган. Рус ва жаҳон адабиётидан қатор асарларни ўзбек тилига таржима қилган.

Муҳаммад Фозилбек Отабек қози ўғли  нафақат таржимон балки шоир, адиб, тарихчи, журналист, хаттот, рассом, фотограф, агроном, селекционер олим, дутор ва танбур чалишни жуда яхши билган созанда ҳам бўлган. У "Дукчи Эшон воқеаси" (1927), "Мукаммали тарихи Фарғона" (1916) асарлари орқали тарихимизга оид жуда кўп маълумотларни ёзиб қолдирган. 1921 йилдан "Роста" - Россия телеграф   агентлигида ишлаган.

Россия Қишлоқ хўжалик академиясида ўқиётган пайтда, 1924 йилда собиқ Совет Иттифоқи доҳийси Владимир Ленин вафоти муносабати билан   Москвага ташриф буюрган Афғонистон амири Амонуллохонга, афғон делегациясига таржимонлик қилган.

Тарихчиларнинг маълумот беришича, Афғонистон амири миннатдорчилик сифатида унга олтин ханжар совға қилган экан.

Фахриддин  ИБАЙДУЛЛАЕВ

Муштарий ижодидан

     Бу не дарддир, не алам, бошланди уруш,

Не балолиғ кун эди, дилда ҳаяжон.

Неъмат борми дунёда, тинчликдай азиз,

Қай манзилга кетдилар қаҳрамон бобом.

Оналар йиғлайди бешигин қучиб,

Урушдан қайтарми ёри соғ-омон.

Шартмиди қурбонлар, жувонмарг жонлар,

Қай манзилга кетдилар қаҳрамон бобом.

Бугун юртда тинчлик, чекинган уруш,

Бугун кўзларда йўқ зарра қайғу, нам.

Ўйланаман фақат, битта армоним,

Қай манзилга кетдилар қаҳрамон бобом.

Қон кечиб, жанг қилган озод юрт учун.

Жонидан кечгандир балки беомон.

Балки, шу кунларнинг келиши учун,

Қай манзилга кетдилар қаҳрамон бобом.

Сойларда сувлар тинмай оқади,

Кўзим ҳалигача маъюс боқади.

Юракка битта сўз оғир ботади,

Қай манзилга кетдилар қаҳрамон бобом.

Ойдиной АСРАНОВА,

Андижон шаҳридаги 5-умумтаълим мактаби ўқувчиси.

Болажонлар ижодидан

Май - баҳорнинг тўлишган чоғи,

Куч - ғайратга тўлган қучоғи.

Катта - кичик жамулжам бўлсак,

Яшнаб кетар бобомнинг боғи.

Бобом Абобакир Мақсудовнинг ёши саксондан ошди. Бобом умр бўйи деҳқончилик билан шуғулланиб келади. Қорадарё қирғоғида жойлашган ерларида тутзор, олма боғлари бор. Боғ ораларидан ҳам унумли фойдаланиш учун бобом у ерларга картошка, маккажўхори, сабзавот ва полиз экинларини экади.

Бобомнинг тинимсиз меҳнат қилганини кўриб, "Бобожон бир оз дам олсангизчи?", дейман. Бобом эса: "Болам кўп меҳнат қилган инсон соғ-саломат бўлади, узоқ яшайди. Мен узоқ яшаб сени тўйингни, болаларингни кўришни истайман", деб жавоб беради.

Бобомнинг ҳар қарич ердан унумли фойдаланиши, ер билан тиллаша олиши, тажрибасини ўрганишга кўпчилик қизиқади.  Бир куни уйимизга бир одам келиб, бобомни сўради. «Шогирдингиз сўраяпти денг», деганида беихтиёр бобом билан фахрланиб кетдим. Бобомнинг ишларига ёрдам бериш, доимо ёнида бўлиш менга қувонч бағишлайди. Шунинг учун ҳар йили биз - набиралари олма боғида меваларни йиғиб олишда кўмаклашамиз.

Айни пайтда бобомнинг боғида ишлар қизғин авж олган. Бобомнинг ишларида дадам, амакиларим, аммаларим - барчамиз оилавий кўмакдошмиз.

Ўзининг қадоқ қўли билан эл-юртга ризқ-рўз яратаётган бобомнинг набираси эканлигимдан фахрланаман. Юртимизда бобом каби инсонларнинг кўпайишини жуда-жуда хоҳлайман.

Мумтозбегим АБДУВАҲОБОВА,

Олтинкўл туманидаги 21- умумтаълим мактаби 6- синф ўқувчиси.

Савол-жавоб

Бу саволга Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги инспектори Гулруҳ Ниёзметова қуйидагича жавоб берди:

- Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазири тасдиқлаган, Адлия вазирлигидан жорий йилнинг 28 мартида рўйхатдан ўтган низомда карантин даврида иш берувчилар ходимларнинг розилиги билан меҳнат шартномага тегишли ўзгартириш киритиши, уларни масофавий иш усулида, мослашувчан иш жадвалида ёки уйда ишлашига рухсат бериши мумкин.

Бунда вазиятга кўра ходимнинг меҳнатига ҳақ тўлаш қуйидагича амалга оширилади.

Меҳнатга ҳақ тўлашдаги соатбай асосида - ходимнинг масофавий ишга ўтказилгунга қадар белгиланган тариф ставкаси (лавозим оклади)дан келиб чиққан ҳолда, меҳнатга ҳақ тўлашдаги ўрнатилган нархлардан келиб чиққан ҳолда белгиланади.

Демак, ходимнинг ойлик иш ҳақлари у иш берувчи билан тузган меҳнат шартномасида назарда тутилган тартибда тўлиқ тўлаб берилади.

Агар ходим карантин чора-тадбирлари белгиланган вақтда ўз ҳисобидан таътил олган бўлса, таътил муддатидан    қатъий назар ана шу давр  ходимнинг иш стажига киради.

Шунингдек, ўриндошлик асосида ҳамда бир неча касбда ва лавозимда ишлаш тартиби тўғрисидаги низомга кўра, ходим ўзининг асосий ишини бажаришидан ташқари асосий ишидан бўш вақтида меҳнат шартномаси асосида бошқа ҳақ тўланадиган ишни бажариши мумкин. Ходимнинг илтимосига кўра, ўриндошлик асосидаги иш унинг меҳнат дафтарчасига киритилади ҳамда ишлаган даври меҳнат стажига ҳисобланади.

Карантин зонасида бўлган шахсларга ҳақ тўлаш тартиби қандай?

- Мен банкда ишлайман. Февраль ойида ўз ҳисобимдан таътил олиб оилам билан Россияга бордик. Март ойида эса карантин сабабли йўллар ёпилди. Чартер рейс орқали қайтиб келганимизда бизни 14 кун муддатга карантинга олишди. Изоляция бўлимида ҳам яна 14 кун бўлдик. Ҳозир қўлимда 28 кун карантинда бўлганим ҳақида маълумотнома бор. Менга ушбу маълумотнома билан ҳақ тўланадими? Кадрлар бўлимидагилар мендан касаллик варақаси олиб келишимни талаб қилишди? Бу тўғрими?

Ушбу саволга Адлия вазирлиги мутахассислари     қуйидагича жавоб берди:

- Президентимизнинг 2020 йил 19 мартдаги "Коронавирус пандемияси ва глобал инқироз ҳолатларининг иқтисодиёт тармоқларига салбий таъсирини юмшатиш бўйича биринчи    навбатдаги чора-тадбирлар тўғрисида"ги фармонида карантинда бўлган шахсларга ҳақ тўлаш масаласи акс этган.

Фармонга кўра, коронавирус инфекцияси билан зарарланиши ёки зарарланган деб гумон қилиниши муносабати билан карантинга жойлаштирилган ота-оналар (улар ўрнини босувчи шахслар, васийлар, ҳомийлар), шунингдек, уларнинг 14 ёшгача бўлган боласини парвариш қилаётган шахсларга ўртача ойлик иш ҳақининг 100 фоизи миқдорида вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик нафақаси тўланади.

Коронавирус инфекцияси билан зарарланган ёки карантинга жойлаштирилган,    шунингдек, 14 ёшга тўлмаган боланинг ота-онаси (унинг ўрнини босувчи шахслар, васийлар, ҳомийлар) бўлган ходимлар билан меҳнат шартномаларини иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилиш тақиқланади.

ЎзАдан олинди. >Андижон шаҳридаги 11-умумтаълим мактаби инглиз тили ўқитувчиси.

Статистика тизими органларида Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 27 майдаги "Коррупцияга қарши курашиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги ПФ-5729-сонли Фармони ижросини таъминлаш мақсадида ҳамда тизим раҳбарлари ва ходимлари томонидан мансаб ваколатларини суистеъмол қилишга йўл қўймаслик, коррупция ҳолатларини олдини олиш, амалдаги қонунчилик ҳужжатлари талабларига қатъий риоя этилишини таъминлаш мақсадида, Андижон вилояти статистика бошқармасида Коррупцияга қарши курашиш бўйича идоравий комиссия фаолият олиб бормоқда. Мазкур комиссия томонидан соҳада йўл қўйилиши мумкин бўлган коррупция ҳолатларининг олдини олиш ҳамда тизимда фаолият олиб бораётган раҳбар ходимларнинг ўз касбига ҳалол ва виждонан ёндашишини таъминлаш мақсадида улар ўртасида доимий тушунтириш ишлари олиб борилмоқда.

Шунингдек, хўжалик юритувчи субъектлар томонидан статистика соҳасида юзага келиши мумкин бўлган муаммоларни ва коррупциянинг олдини олиш мақсадида вилоят статистика бошқармасининг (74) 228-30-07 рақамли ишонч телефони узлуксиз ишлаб турибди.

Вилоят статистика

бошқармаси

педагог фикри

Мамлакатимизда инглиз тили фанини ўқитишда энг янги инновацион технологиялар қўлланган ҳолда масофавий таълим тизими йилдан-йилга такомиллашиб бормоқда. Онлайн таълимнинг турли шакл ва усуллари пайдо бўлмоқда. Уларни таълим жараёнида амалиётда қўллаш нафақат алоҳида техник воситалар ёки ахборот узатиш ва алмашиш тизимларинигина эмас, балки ўқувчиларнинг коммуникатив компетенцияларини, нутқ кўникмаларини ривожлантиришга қаратилган ўқитиш методларининг яхлит тизимини ҳам ўз ичига олади.

Инглиз тилини билиш талаб қилинадиган фаолият соҳаларининг ортиб бориши, ижтимоий, иқтисодий ва бошқа қатор соҳалардаги интеграциялашув ва байналмилаллашув инглиз тилини ўргатишга масъул бўлмаган муассасаларда ҳам ушбу тилни ўзлаштириш, билиш сифатига бўлган талабни оширмоқда. 

Айниқса, республикамиздаги таълим муассасаларида коронавирус пандемияси туфайли масофавий таълимнинг йўлга қўйилиши мазкур йўналишдаги ишларни янада жадаллаштириб юборди. Бу эса ўқувчиларга тил ўрганишда кўплаб қулайлик ва афзалликлардан кенг фойдаланиш имконини берди.

Мен ҳам карантин давридаги фаолиятим жараёнида масофавий таълим тизимининг қулай ва афзаллигига тўла ишонч ҳосил қилдим. Ўзим дарс берадиган  9-10- синф ўқувчилари билан телеграмм канали орқали онлайн мулоқот ўрнатиб, ўтилаётган телевизион дарслар хусусида фикрлашиб, мавзуга оид тушунчалар бериб бормоқдаман. Ушбу жараёнда инглиз тилини ўқитишда масофавий таълим тизими орқали ортиқча вақт, куч ва ҳаражат сарфламасдан ҳам самарали натижаларга эришиш мумкинлигига амалда бевосита гувоҳ бўлдик.

Бундан ташқари, телевидение орқали намойиш этилаётган дарсларнинг ранг-баранглиги ўқувчилар қизиқишини янада оширди.  Мультимедиа иловаларидан, электрон таълим ресурсларидан фойдаланиш орқали ўқувчилар ўзлаштириши лозим бўлган мавзуларни тушунтириш яхши натижалар бермоқда. Ўқувчилар ҳам дарслардан ортда қолмаётганлиги, қолаверса, дарс ўтишнинг ушбу янги услуби уларда катта қизиқиш уйғотаётганлиги учун ҳам ўқувчилар онлайн мулоқотларда жуда фаол қатнашмоқда. 

Маълумки, инглиз тилини ўқитиш - инглиз тилида ўқиш, ёзиш, тинглаб, тушуниш ва гапиришга ўргатишдан иборат. Масофавий тарзда ўқувчиларнинг инглиз тилини ўзлаштиришларида видеодарслардан фойдаланиш пухта ўрганиш, мавзулар юзасидан савол-жавоб, муҳокама қилишга кенг имкон беради. Бу ўз навбатида ўқувчиларнинг нутқ кўникмаларини ривожланиши, умуман, тилни мукаммал ўзлаштиришларига ёрдам беради.

Масофавий ўқитиш тизимининг яна бир қулайлиги таълим олиш истагидагиларга ўз билимини узлуксиз ошириш имконини беради. Бундай ўқитиш жараёнида ўқувчи дарс материалларни интерактив тартибда  мустақил ўзлаштиради, назоратдан ўтади, ўқитувчининг бевосита раҳбарлигида назорат ишларини бажаради ва синфдаги бошқа "вертикал ўқув гуруҳи" ўқувчилари билан мулоқотда бўлади.

Инглиз тилини ўрганишнинг асосий омили оғзаки мулоқотдан бошлаб, матн билан ишлашда ахборот олиш қобилиятини ривожлантириш ҳамда шу ахборот асосида фикрларни шакллантириш ва ривожлантиришдан иборат. Ана шундан келиб чиқиб,  ўқувчиларга қизиқарли онлайн дарсларни ташкил этиш, аввалдан тайёрлаб, қайта кўриб чиқиб, камчиликларни тўлдириб, сўнг тақдим этиш имконининг мавжудлиги, турли аудиовизуал воситалардан кенг фойдаланиш мумкинлиги билан ҳам масофавий   таълимнинг афзаллиги юқори.

Карантин давридаги фаолиятимизда ўқувчиларнинг бўш вақтларини тўғри ташкил этиш, дарсларга мунтазам қатнашишларига эришиш борасида олиб бораётган онлайн мулоқотларимиз ҳам бесамар кетаётгани йўқ. Умуман, таълим муассасаларида кейинчалик инглиз тили фанини ўқитишда масофавий таълим тизимини жорий этиш ҳар томонлама фойда келтиради. Ушбу таълим тизими умумий ўрта таълим муассасалари олдига қўйилган қатор вазифаларни, шу билан бирга, айрим  муаммоларни ижобий ҳал этишга ёрдам беради.

Нодирабегим ЖАЛИЛОВА,

Андижон шаҳридаги 11-умумтаълим мактаби инглиз тили ўқитувчиси.

Қатра

Ҳар кимнинг қадами ҳар хил шаклда. Кичкина, катта, улкан, баҳайбат. Ён-атрофдагиларни синчиклаб кузатсангиз, одамларни қадамларига қараб, мақсади нима эканлигини билиб оласиз.

Қаранг, жуссаси улкан бўлишига қарамай, бу одамнинг қадами жуда майда экан. Ёнидагиси умуман бошқача, кичик боши билан катта йўлга отланган. Буниси дунёда топгани бойлик бўлгани учунгина, гўёки осмонда қадам ташламоқда. Ёнимдаги хушчақчақ киши енгилгина ҳавода юриб кетаяпти. Манови қовоғи уюлган амакининг қадами ер остидан кўринаяпти. Шунчаки йўлларни чангитиб, ўзи гангиб бораётган, одамови бу киши, умуман, ҳаёт учун қадам ташламаётганини     пайқаш мумкин. Ўзининг атрофида гирдикапалак бўлиб юрган одамлар ҳам бор бу дунёда. Яна бир йўловчи манзили йўқ йўлда кетаяпти. Хув ановиси ёмғир ёғмаса-да, жазирама бўлмаса-да, негадир бошига соябон тутиб олган. Унинг ёнидагиси эса, шу кетишда ўзини йўқотгани кетаяпти. Ақлини таниганлар ўзини топгани юриб бормоқда.

Сизчи... Сиз қайси йўлдан кетаяпсиз?

МЕҲРНИГОР