Билиб қўйинг!

Маълумотларга кўра, хотин-қизлар саломатлиги учун қаҳва, қизил ловия ва олма энг муҳим неъматлар экан. Тиббиёт олимлари кўп йиллик тадқиқотлардан сўнг, шундай хулосага келган. Қуйида ана шу хулосага асос бўлган жиҳатлар ҳақида кенгроқ маълумотлар олишингиз мумкин.

Қаҳва

Кун давомида 2-3 финжон қаҳва ичилганида аёлларнинг инсулът билан хасталаниши сезиларли даражада пасаяр экан. Буни илмий изланиш олиб борган Мадриддаги мустақил экспертлар гуруҳи аъзолари бир овоздан тасдиқладилар. Яъни, 24 йиллик кузатувларда 83 минг нафар аёллар иштирок этган бўлиб, ҳаёти давомида қаҳвани кўпроқ истеъмол қилганлар     бошқаларга нисбатан жуда кам инсулът хасталигига чалинганлиги аниқланди. Дарвоқе, мутахассислар бу қоида юрак, қон-томир тизимида муаммоси бўлмаган аёлларгагина ёрдам беришини таъкидлайди.

Билмаганлар учун қисқача маълумот: Инсулът касаллиги мияни қон билан таъминлаш тизимининг кескин бузилиши, қон томирининг тўсилиши, торайиши ва ёрилиши натижасида юзага келади. Оқибатда кислородсиз қолган мия  тўқималари  қисқа фурсатда иш фаолиятини тўхтатади. Бу эса нерв тўқималарининг  ўлимига олиб келади.  Инсулът билан  касаллангандан  кейин  ҳам инсон яшаши мумкин. Аммо, унинг оғир асорати сақланиб қолиб, ногиронликка олиб келиши мумкин.

Олма

Америкалик тадқиқотчилар кемирувчиларда синовлар ўтказишганда, шу нарса аниқландики, олма экстракти аденокарцином (саратон ўсмасининг бир тури) ривожланишида тўсқинлик қилар экан. Жониворларга олма экстракти қанчалик кўп берилган бўлса, шунчалик даражада касаллик аломатлари сусайиб борган. Олма билан даволаш олиб борилганда, каламушларда касаллик ўсмалари сезиларли камайгани кузатилади.Олимларнинг айтишича, олма таркибидаги фойдали модда шунингдек, апелъсин, узум, қулупнай ва олхўри меваларида ҳам мавжуд.

Бу борада маълумот: Аденокарцинома - зарарли ўсма бўлиб, тўқималардаги безларда пайдо бўлади ва кўп ҳолларда  аёлларнинг кўкрак саратони  хасталигига олиб келади ва оқибати фожиа билан якунланиши кузатилган. Кўкрак саратони ўсмаси хасталиги тарқалиши бўйича жаҳонда иккинчи ўринда туради. Статистик маълумотларга кўра, ер юзидаги 13 ёшдан 90 ёшгача бўлган аёлларнинг 10 фоизи мана шу касалликка дучор бўлади.

Қизил ловия

Колорадо университетининг тадқиқотчилари кўп йиллик изланишлар олиб боришиб, қизил ловиянинг фойдали жиҳатларини аниқлашга эришдилар. Улар ҳам каламушларда синовлар олиб боришди. Яъни, олимлар оддий дўкон ва бозорларда сотиладиган ловиянинг турли   навлари билан бу жониворларни боқишди. Олимлар ловияда мавжуд бўлган, саратон касаллигини бартараф қилиши мумкин бўлган антиоксидант ва флаваноидларнинг амалдаги имкониятларини синовдан ўтказишди. Олиб борилган тадқиқотлар ўз самарасини берди: ловия бериб боқилган каламушларда саратон ўсмаси касаллиги 30 фоизга қисқарди. Бу касалликка дучор бўлган жониворларда саратон ҳужайралари икки баробар кам аниқланди. Энг қизиғи, ловиянинг қайси тури бўлишидан қатъи назар, фойдали жиҳати бир хил ижобий натижа берди.

Бу борада маълумот: бутунжаҳон олимлари саратон ўсмасининг овқатланишимизга боғлиқлиги борми ёки йўқми, деган саволга жавоб топиш устида доимий равишда илмий изланиш олиб боришмоқда. Бундан бир йил  муқаддам инсон организмини саратон ўсмаси хасталигидан сақлашда муҳим ўрин тутадиган бир неча озиқ-овқатларни аниқлашга эришдилар. Булар асосан саримсоқпиёз ва грейпфрут экан. Аксинча, саратон ўсмасига олиб келиши мумкин бўлган спиртли ичимлик (айниқса пиво)лар ва ўта ёғли сут маҳсулотларининг истеъмолидан чекланишни тавсия этадилар.

Гулсанам Абдуллаева,

Ботиржон Абдураҳмонов,

онколог  шифокорлар.

"101" огоҳлантиради!

Туманимиз деҳқонларининг машаққатли меҳнатлари билан бу йил ҳам пахтадан мўл ҳосил етиштирилди. Айни кунда пахта далаларида йиғим-терим ишлари қизғин олиб борилмоқда.

Миллий бойлигимиз бўлган пахтани ўз вақтида, нест-нобуд қилмай йиғиб-териб олиш пахтакорларимизнинг бугунги кундаги энг долзарб вазифасидир. Ана шундай масъулиятли паллада туман ёнғин хавфсизлиги бўлими ходимлари ҳам деҳқонлар билан ёнма-ён туриб, пахтани ёнғинлардан сақлашга қаратилган тушунтириш, тарғибот ишларини амалга оширмоқда.

Хусусан, ходимларимиз томонидан пахта далалари ва тайёрлов масканларига учқун сўндиргичи бўлмаган, бирламчи ёнғин ўчириш воситалари билан таъминланмаган, ёқилғи-мойлаш тизими ва электр таъминоти қисми носоз бўлган транспорт воситаларини киритмаслик, пахтазор ва пахта қуритиш майдонлари яқинида очиқ оловдан фойдаланмаслик, сигарет чекишга йўл қўймаслик бўйича назорат ишлари олиб борилмоқда. Мавсумда пахта йиғимига жалб этилган техника воситалари қўшимча равишда техник кўрикдан, ишчи-хизматчилар эса ёнғин хавфсизлигини таъминлаш бўйича йўриқномадан ўтказилди. 

Амалга оширилаётган бу ишлар, келиб чиқиши мумкин бўлган ёнғинларнинг олдини олишга, йиғим-терим мавсумини беталофат ўтишига хизмат қилади.

Бахтиёржон АБДУЛЛАЕВ,

Избоскан тумани ЁХБ бошлиғи, подполковник.

Сайловда овоз бериш

Сайловда эркин ва яширин овоз берилади. Сайловчиларнинг хоҳиш-иродасини назорат қилишга йўл қўйилмайди.

Яширин овоз бериш сайловчининг хоҳиш-иродаси устидан ҳар қандай тарзда назорат қилиш имкониятини истисно этадиган тегишли шароитларни яратиш орқали таъминланади.

Ўзбекистон Республикаси

Сайлов Кодексининг

7-моддаси.

Маҳаллий кенгашларга сайлов округлари қандай тартиблар асосида тузилади?

Маҳаллий Кенгашларга сайлов ўтказиш учун қуйидаги сайлов округлари тузилади:

халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар Кенгашларига сайлов ўтказиш учун - олтмиштадан кўп бўлмаган сайлов округи;

халқ депутатлари туман ва шаҳар Кенгашларига сайлов ўтказиш учун - ўттизтадан кўп бўлмаган сайлов округи. Ҳар бир сайлов округидан битта депутат сайланади.

Ушбу Кодексда белгиланган нормалар доирасида маҳаллий Кенгашларга сайлов ўтказиш учун сайлов округлари сони тегишли маҳаллий Кенгаш томонидан аҳоли, сайловчилар сони, ҳудуд ва бошқа маҳаллий шароитлардан келиб чиққан ҳолда белгиланади.

Маҳаллий Кенгашларга сайлов ўтказиш бўйича сайлов округлари тегишли вилоят, туман, шаҳар сайлов комиссияси томонидан, қоида тариқасида, сайловчилар сони тенг ҳолда тузилади. Сайлов округларининг чегаралари вилоятлар, туманлар ва шаҳарларнинг маъмурий-ҳудудий тузилиши инобатга олинган ҳолда белгиланади.

Сайлов округларини тузишда сайлов округларидаги сайловчилар сонининг йўл қўйиладиган энг кўп четга чиқиши, қоида тариқасида, ўн фоиздан ошмаслиги керак.

Сайлов округларининг рўйхатлари уларнинг чегаралари, сайловчилар сони ва округ сайлов комиссияларининг жойлашган ери кўрсатилган ҳолда сайловдан камида етмиш беш кун олдин тегишли сайлов комиссияси томонидан эълон қилинади.

Ўзбекистон Республикаси

Сайлов Кодексининг

9-моддаси.

Сайлов участкаларини тузиш  тартиби ва нормаси

Ўзбекистон Республикаси Президенти сайловини, Қонунчилик палатаси депутатлари ва маҳаллий Кенгашларга депутатлар сайловини ўтказиш бўйича сайлов участкалари туман ва шаҳарлар ҳокимликлари тақдимномасига биноан округ сайлов комиссиялари томонидан тузилади.

Сайловчиларга мумкин қадар кўпроқ қулайлик яратиш мақсадида сайлов участкалари туманларнинг, шаҳарларнинг, шаҳарлардаги туманларнинг чегаралари инобатга олинган ҳолда тузилади. Участкалар ҳарбий қисмларда ҳам тузилади ва қисмлар жойлашган ердаги округларга киради. Сайлов участкаларининг чегаралари бошқа сайлов округларининг чегараларини кесиб ўтмаслиги керак.

Ўзбекистон Республикаси

Сайлов Кодексининг

10-моддаси.

Турмуш чорраҳаларида

"Сен - менинг оламимдаги ягонам, меҳри юрагимга жо бўлган, атрофга фақат менинг кўзларим билан боқадиган,   уйимнинг фариштаси, жонимнинг жон риштаси! Танишганимизга беш йил бўлган бўлса, сени жуда кўп хафа қилдим. Сен эса мени бирор марта бўлса ҳам ранжитганинг йўқ. Аксинча, доимо менинг кўнглимни олишга ҳаракат қилдинг. Бу оламда сендайин меҳрибон топилмаса керак. Ўзи аслида Сен деган сўзнинг ўзи нотўғри, Сиз ҳар доим энг яхшисига лойиқсиз!"...

Хатнинг охирида "Ҳурмат билан: турмуш ўртоғингиз Аҳмадали" деб ёзилган.

Эшик четига қистирилган бу мактубни ўқиб, ҳаяжондан юрагим гупиллаб кетди. Наҳотки?..

Хатни ўпиб, маҳкам қучоғимга босдим-да, жавон тепасига қўйдим, энди буни йиллар давомида асраб-авайлайман, деб ўзимга-ўзим сўз бердим.

Шу куни турмуш ўртоғимнинг ишдан келишини сабрсизлик билан кутдим. Ҳовлиларга сув сепдим, райҳонларга сув урдим, кичик ариқ четига бир тарвузни думалатиб қўйдим. Қозонга аччиққина мастава ташлаб, ҳовлидаги сўрига жой тайёрладим. 

Эримнинг ёши саксонга бориб қолган бувиси бор. Қулоқлари оғир, кўзлари ҳам хира тортган, оёқлари оғрийди, пилтанглаб зўрға юради. Бувижонга бир коса мастава узатдимда:

 - Иссиққина ичиб оларсиз, ҳадеб мени чақириб овора қилаверманг, ўзим келаман! -  деб тайинладим.

Эримни кутиб олиш учун ўзимга оро бериб, ойна олдида узоқ қолиб кетдим. Бир вақт ҳовлига чиқсам, не кўз билан кўрайки хожам сўрида оёқларини чўзиб олиб ухлаб ётибди. Аста билдирмай ёнига бордим-да, қулоқлари олдига келиб, "пах" деганимни биламан, эрим ёстиқни олиб бошимга тушириб қолса бўладими. Жаҳлини кўрмабсиз, кўзлари ғазабдан ўт бўлиб ёнди, менга бақира кетди:

- Аҳмоқ хотин, қачон ақлинг киради сени, товуқмия, йўқол, кўзимга кўринма!

Нимага шунча тайёргарлик кўрдим, "беш йил деганда эримга инсоф кирибди", деб ўйлабман, эрталабки мактубни ўқиб адашибман, менимча у хатни туш кўраётиб, уйқусираб ёзган бўлса керак.

Товуқларга дардимни айтиб, сўрида йиғлаб ўтирсам, ҳовли четидаги ҳужрадан бувижоннинг овози келди:

- Келин, ҳой келин, келинжонууууу!!!

"Борей, мен сенга хизматкорманми? Бақирсанг бақириб ўлиб кет, жонга тегди шу кампир ҳам, ўлса ўла қолмади, мен ҳам уйга кириб кетаман, зора овози эшитилмас".

Шу кириб кетганча ухлаб қолибман, тонгда уйғониб қарасам, эрим ўринда эмас, ҳовлига чиқсам йўқ,  қизиқ, ишга кетди десам, ҳали анча вақтли. Ҳужра ёнидан ўтарканман, деразадан ичкарига қарадим. Эрим бувисининг ёнида ётибди. Жаҳлим чиқди, ойнани очиб бақириб бердим.

- Нима, ётоғингиздан илон чиққанми, бу ерда ётасиз, туринг, соат саккиз бўлди, ишга ҳам кечга қолдингиз, индамасам, бу ерда ғафлат босиб кечгача ухлайверасиз шекилли.

Эрим чўчиб уйғониб, деди:

- Бақирма, овозинг ўчгур, бувимни уйғотиб юборасан.

Эрим нонушта ҳам қилмай ишга кетди. Мен қатиқ олиш учун қўшни маҳаллага кетдим. Қайтиб келганимда, эшикка яна хат қистирилган. Олиб ўқидим, эримдан, чиройли жумлалар ёзиб, кечирим сўрабди, хат сўнггида мени жуда яхши кўришини айтибди. Қувониб кетдим. Мана, бўларкан-ку, ширин сўзлар билан инсоннинг кўнглини олса ҳам. Ва яна уй ишларига шўнғиб кетдим.

Кечга томон эрим келди, аммо, ширин сўздан асар ҳам йўқ, қовоғини уйиб олган, овқат емади, ҳеч нарса бўлмагандек уйга кириб, ухлаб олди.

Кунлар шу тариқа ўта бошлади, ҳар куни тонгда эшикка қистирилган мактуб турган бўлади. Аммо, кечқурун яна шу аҳвол. 

Шубҳалана бошладим, қизиқ, мактубни ўзи ким ёзяпти экан? Аммо, эримга ҳеч нарса демадим. Пойлашга қарор қилдим.

Эртасига ҳар кунги вақтда эрим ишга кетди, чамаси ўн дақиқалардан сўнг, мен ҳам банка кўтариб, гўёки қатиқ олиш учун "кетдим". Аммо, ортимга қайтиб, қўшни томонга тиралган ўтинлар орқасига ўтиб кузата бошладим.

Шу пайт...Кўзларимга ишонмайман, наҳотки?..

Бир қўлида ҳасса билан, зўр-базўр эмаклаб, эшик кесакисига хат қистирмоқчи бўлаётган одам - эримнинг саксон яшар бувиси эди. 

Хашаклар орасида ўтириб, кўзларимга ёш келди. Бувижоним аслида меҳридарё инсон экан, шу вақтгача уларнинг   меҳрларини ҳис қилмабман, қадрига етмабман. Бечора, зерикиб чақирса, малол олибман. У бўлса бизнинг бахтимизни,  уйимизнинг уй бўлишини ўйлаган экан.

Ўша куни ҳужрада қолдим. Эрим келганида бувижоним мени "онасиникига кетди" деди. Эримнинг жаҳли чиқиб:

- Сизни бир ўзингизни ташлаб-а? Овқат ҳам қилиб бермагандир ҳали, шошманг, ҳозир ёнингизга кираман, овқат олиб келай кўчадан, бирга еймиз, - деди.

- Шошилма, болам! - деди бувижоним ва набирасини ёнига ўтқазиб насиҳатини бошлади:

- Келин барака топсин, ҳар кунгидек менга уч маҳал иссиқ овқат қилиб берди, ўзи едириб, сўнг кетидан оёқларимни уқалаб, мен билан анчагача гаплашиб ўтирди, кўнглимни кўтарди, яхшиям шу келин бор, бўлмаса мен анча қийналиб қолардим, болам. Муносабатларинг совуқлашганига қўярда-қўймай, онасиникига жўнатиб юбордим. Унақа қўпол, қилдан қийиқ ахтарадиган бўлма, эркак киши кенг феъл бўлгани яхши. Хотин киши жаврайди, мукаммал хотинни етти иқлимни ахтариб ҳам тополмайсан.   Хотинингни сев, айбларига кўз юм, кечиримли бўл, муроса қил! Шундагина у ҳам сенга ён босади. Келин ҳам Оллоҳнинг омонати болам, меҳр берсанг, меҳр қайтади. Сенлар аҳил яшаб, бахтли бўлсаларинг, мен гўримда тинч ётаман болам, шуни унутма!  Ҳа айтганча, энди кечаси ёнимга чиқиб олишни бас қил. Мен ёлғиз эмасман, раҳматли бувангнинг руҳи ҳамиша мен билан.

Эртасига бувим менга сабзини тўғраб, гуручни тозалаб берди, гурунглашиб ўтириб ошга уннадик. Эрим ишдан келишига ош дамлаб, чиройли либосларимни кийиб олдим.

- Уйингдагилар яхши эканми, яхши бориб келдингми?, - деди хўжайиним ишдан қайтиб ҳеч нарса бўлмагандек.

Юзига қарасам, кулиб турибди. Менга кўзлари ёниб қараяпти. Бу бувижоннинг мақтовларидан бўлса керак, деб ўйладим.

Ҳазил-ҳузул билан кечки овқатни биргалашиб тановул қилдик. Ҳа, бахт деб аталган манзил шу бўлса керак. Ва бу бизнинг доимий манзилимизга айланди.

Биз бу манзилгача узоқ юрдик, турмуш ўртоғим, бувижоним менинг ёмон одатларимга сабр қилдилар, мен яхши уй бекаси, меҳрибон келин, суюкли ёр бўлишга аҳд қилдим. Бу илоҳий масканда бир умр бахтли ҳаёт кечирамиз.

Дарвоқе, кейинчалик билдим, қайнона бувим нафақат менга эримнинг номидан хат ёзган, балки, эримга ҳам менинг номимдан кечирим сўраб нома ёзган, "бир умрли суюкли ёрингиз, вафодор чўрингиз бўлиб қолувчи М." дея мактубни якунлаган экан.

Муҳайё ФАРҲОД қизи

Муносабат

Яқинда ижтимоий тармоқларда: "Андижон вилояти Шаҳрихон шаҳридан ёзмоқдамиз. Жума куни ички ишлар ходимлари ибодатга келган болаларни жоме масжид ичкарисига киритмади..." деган хабар тарқалган.

Хабар болаларнинг ҳақ-ҳуқуқлари поймол этилаётган, эркин ибодат қилишларига имкон берилмаётган мазмунда  талқин этилган. Ана шундан келиб чиқиб, бу борадаги айрим мулоҳазаларни айтиб ўтишни лозим топдим.

Бугун интернет, ижтимоий тармоқлар орқали ҳақиқатга тўғри келадиган ва келмайдиган, холис ва нохолис маълумотлар тарқатилиши урфга айлангани ҳеч кимга сир эмас. Тўғри, бу тараққиёт, жамиятдаги очиқ-ошкораликнинг бир кўриниши.

Лекин ҳар бир ҳодиса, жараённи ёзишдан аввал, унинг мазмун-моҳиятини, нима эканлигини англаб олиш ҳам жуда муҳимдир. 

Келинг, юқоридаги хабардан келиб чиқиб, мулоҳаза юритиб кўрайлик. Хабарни тарқатган инсон назаримда жамиятдаги ўзгаришлар, жараёнлардан умуман хабарсиз ёки уларни кўра олмайдиган шахс. Чунки, шу юртнинг бир фуқароси сифатида айта оламанки, бугун юртимизда намоз ўқиш, ибодат қилиш учун ҳеч қандай тўсиқ йўқ. Балоғатга, яъни намоз ўқиш фарз қилинган ёшга етган болалар мактабдаги дарслардан   ташқари пайтларида ўзлари ёки оталари ҳамроҳлигида масжидга бориб намоз ўқиётганларига жуда кўп гувоҳ бўлганман.

 Аллоҳга беадад шукрлар бўлсинки, кейинги йилларда мамлакатимизда фуқароларнинг эмин-эркин ибодат қилиши, зиммаларидаги диний арконларни бекаму кўст адо этишлари учун зарур барча шароитлар яратилган.  Биргина вилоятимизда айни кунда 171 та жоме масжиди ишлаяпти. Нафақат шаҳарлардаги, балки чекка-чекка қишлоқлардаги масжидларда ҳам тозалик, покизалик, таҳорат олиш, намоз ўқиш учун яратилган шароитларга ҳар қандай кишининг ҳаваси келади. Қолаверса, шу йилнинг ўзида  вилоятнинг ўзидан минг нафарга яқин инсон муборак хаж сафарини адо этди, умра сафарига эса исталган пайтда бориш имкони мавжуд. Бундай имкониятларга, юртдаги тинчлик-хотиржамлик, тўкинликка шукр қилмаган инсонни ким деб аташ мумкин?

Узоққа бормайлик, 30-40 йил аввални ёдга олайлик. Ўтган  асрнинг 80-йилларида рухсат берилмаганлиги учун айрим жойларда хайит намозлари ёмғир, қорлар остида, далаларда ўқилган ҳолатларга ҳам гувоҳ бўлганмиз.

"Ўқувчилар масжидга, ибодатга қўйилмаяпти" деган шахс 4-5 синф ўқувчилари (ижтимоий тармоқдаги хабар билан берилган фотосуратда тахминан 4-5-синф ўқувчилари акс этган) намозга эмас, мактабга, дарс машғулотларига қатнашиши кераклигини англаб олиши лозим. Чунки, мактаб ўқувчиси биринчи галда мактабга бориши дунёдаги аксарият давлатларда амал қилиниши қатъий белгиланган тартиб, жумладан, Ўзбекистонда ҳам.  Тўғри, Эрон, Саудия Арабистони сингари бир қатор ислом давлатларида жума дам олиш куни деб белгиланган. Шу боис, болалар ҳам жума намозларида қатнаша олади. Лекин, Ўзбекистон дунёвий мамлакат, ундаги мавжуд қонуний тартибларга барча амал қилиши керак. Болаларнинг жума намозга қатнашаман, деб дарсларни қолдиришлари мақсадга мувофиқ эмас.

Жума намозлари ўқиладиган кунлари деярли барча масжидларда одам жуда гавжум бўлади. Шу боис ҳам, айнан шу куни тартиб-интизомни сақлаш, хавфсизликни таъминлаш мақсадида  жоме масжидларимизда ички ишлар ходимларининг навбатчилиги йўлга қўйилиши бор гап. Бунинг ҳеч қандай ёмон жиҳати йўқ. Фақат ички ишлар ходимлари жума намозига келаётган ҳали балоғатга етмаган болаларга, айниқса, уларни етаклаб келаётган оталарга масаланинг моҳиятини, яъни,  болалар аввало мактабга бориши лозимлигини тўғри, чиройли тарзда тушунтиришлари керак. Зотан, ички ишлар ходимлари бу борада қўполлик қилиб ёки ноўрин хатти-ҳаракатлари билан кимларнингдир юқоридаги каби нохолис гап-сўзлар тарқатишига ўрин қолдирмасин.

Фахриддин

ИБАЙДУЛЛАЕВ

Фаол ёшларимиз

Ўзбекистон имкониятлар мамлакати, юртимизда интилиб ҳаракат қилган инсонга, айниқса, ёшларга ўз салоҳиятларини намоён этишлари учун кенг имкониятлар яратиб берилмоқда.

Андижон давлат университетининг бошланғич таълим йўналиши 2-босқичида таҳсил олаётган Гулираъно Ашурбекова ана шундай имкониятлардан фойдаланиб, эзгу ишга қўл урди: ўзи яшаётган уйда болалар боғчаси ташкил этди. Юртимизда кичкинтойларни соғлом ва билимли қилиб вояга етказишга алоҳида эътибор қаратилаётганлигини ҳис қилган Гулираъно оила аъзоларининг молиявий кўмаги билан уй боғчаси ташкил этиб, уни бугунги кун талабларига мос равишда жиҳозлади. Ҳозирда Етмишмерган маҳалласидаги 30 нафарга яқин бола Гулираънонинг боғчасида тарбияланмоқда. Улар билан рус ва инглиз тилларида ҳам машғулотлар олиб борилади. Сўзлашга қийналадиган болалар билан логопед  мутахассис алоҳида сабоқлар олиб боради.

Айни пайтда маҳалладан икки нафар аёл ҳамда оила аъзолари ёрдамида фаолият юритаётган Гулираъно келгусида ўз фаолиятини кенгайтириб, маҳалладаги тенгдошлари, уйда ўтирган аёлларни иш билан таъминлаш ниятида. Ёшлик ғайрати ва шижоатидан куч олиб, юртимизда ёшларга берилаётган имкониятлардан      илҳомланган Гулираъно Ашурбекова ватанига муносиб бўлишга ҳаракат қилаётган ёшлар сафида бўлишга интилмоқда.

Одинахон АБДУСАМАТОВА,

Хўжаобод тумани.

Бугунги давр суд идоралари вакилларидан оилалар, маҳалла, таълим, тиббиёт  муассасалари билан ҳамкорликни мустаҳкамлаш зарурлигини талаб қилмоқда. Фаолиятимизни тубдан қайта кўриб чиқиш, иш тамойилларимизни бугунги кун талаби даражасида ташкил этиш олдимизда турган долзарб масалалардандир.

Хотин-қизлар манфаатларини ҳимоя қилиш, уларнинг яшаш шароитлари ва турмуш фаровонлигини ошириш бўйича олиб борилаётган ишлар маълум даражада жиноячиликнинг олдини олишга ҳам ёрдам бермоқда. Давлатимиз раҳбари Олий Мажлис Сенати йигирманчи ялпи мажлисидаги нутқида хотин-қизларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини, қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш масалаларига алоҳида тўхталиб, қатор вазифаларни белгилаб берди. Ана шу топшириқлар ижросини таъминлаш бўйича суд идоралари томонидан жойларда ўтказилаётган тарғибот-ташвиқот тадбирлари ижобий натижалар бермоқда.

Учрашувларда фуқароларга Ўзбекистон Республикасининг "Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисида"ги ҳамда "Хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар кафолатлари тўғрисида"ги қонунларининг мазмун-моҳияти ва аҳамияти атрофлича тушунтирилмоқда. Бу каби тадбирларни ўтказишдан кўзланган асосий мақсад, опа-сингилларимизга нисбатан жисмоний, жинсий, руҳий ва иқтисодий зўравонлик ҳаракатларини содир этиш, уларга таъсир ўтказиш, таҳдид қилиш сингари жиноий ҳолатлар учун юқорида қайд этилган қонунларда тегишли жазо муқаррар эканлигини жамоатчиликка етказиш, аҳолининг ҳуқуқий билим ва маданиятини юксалтиришдан иборат.

Мулоқотлар жараёнида қонунлар, шунингдек, қатор меъёрий ҳужжатларда белгиланган мезон ва кўрсатмаларда жамият ҳаёти ва фаолиятнинг барча соҳаларида хотин-қизлар ҳамда эркакларнинг ҳуқуқлари тенг эканлиги таъкидланди.

Мухтасар айтганда, хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш, улар учун тенг ҳуқуқ ва имкониятлар яратиш, ўзларининг ҳуқуқ ва бурчларини билиш билан бирга, қонунларга риоя қилиш ҳамда мансабдор шахслар фаолияти устидан жамоат назоратини кучайтиришда ҳар бир фуқаро фаол бўлиши муҳимдир. Бу борада суд идоралари ва кенг жамоатчилик ҳамкорлигини янада кучайтириш шубҳасиз, ижобий натижалар беради. Ана шундан келиб чиқиб, мазкур йўналишдаги ишларни изчил ва тизимли олиб бориш учун зарур чоралар кўрилади.

Иномжон НОРМАТОВ,

жиноят ишлари бўйича Булоқбоши тумани суди раиси.

Ўқув-семинар

Бугун мамлакатимизда халқимизнинг қадим ва бой тарихини, аждодларимиз қолдирган маданий, маънавий меросни асраб-авайлаш, чуқур ўрганишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Бу борада "Мингтепа-маданий мерос" жамоат фонди маданий мероси-мизни, тарихий ёдгорликларни тарғиб этиш бўйича бир қатор ишларни олиб бормоқда.

Фонднинг Ўзбекистон Ёшлар иттифоқи Марҳамат тумани Кенгаши билан ҳамкорликда "Мингтепа - ёшларни  юртга садоқат, маданий меросга ҳурмат туйғуларини мустаҳкамлашга қодир ёдгорлик" мавзусида ўтказган ўқув  семинари ана шу йўналишдаги тарғибот ишларидан биридир.

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси ҳузуридаги ННТ ва фуқаролик жамиятининг   бошқа институтларини қўллаб-қувватлаш жамоат фонди гранти доирасида ўтказилган  семинарда Марҳамат туманидаги умумтаълим мактаблари ўқувчилари, тарих фани ўқитувчилари, шунингдек, Андижон вилояти халқ таълими ходимларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш худудий марказининг тарих фани ўқитувчи ва тингловчилари иштирок этдилар.

Семинарда ёшларни турли ёғ ғоялар таъсиридан сақлаш, юртга садоқат руҳида тарбиялаш, маданий меросимизни  тарғиб этиш, Мингтепа тарихий ёдгорлигининг аҳамияти, мазкур объектнинг муҳофазаси, ободонлаштириш ва унинг базасида туризмни ривожлантириш бўйича амалга оширилаётган ишлар хусусида атрофлича фикр алмашилди.

Ўзбекистон Ёшлар иттифоқи Марҳамат тумани Кенгаши мутахассиси Анваржон Ҳакимов, вилоят халқ таълими ходимларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш ҳудудий марказининг ўқитувчиси, фалсафа фанлари номзоди Қодиржон Одилов, халқ депутатлари вилоят Кенгаши депутати Ортиқали Ҳусановнинг мавзу доирасидаги маъруза ҳамда  фикр-мулоҳазалари   тингланди.

 Айниқса, Фарғона давлат университети ўқитувчиси,     Мингтепада иш олиб бораётган археологик экспедиция аъзоси Алишер Алиохуновнинг маърузаси қатнашчиларда катта қизиқиш уйғотди. У 2012 йилдан буён Мингтепа археология ёдгорлигида Хитой ва ўзбек археологлари ҳамкорлигида олиб борилаётган қазишма ишларининг натижалари, топилган тарихий ашёлар тўғрисида қизиқарли маълумотлар берди.

Шунингдек, семинар иштирокчилари  "Мингтепа археология ёдгорлигини ободонлаштириш ва унинг базасида туризмни ривожлантириш" лойиҳаси билан таништирилди.

Мулоқот, баҳс-мунозараларга бой тарзда ўтган семинарда мавзу доирасидаги ишларни янада юқори босқичга кўтариш юзасидан таклиф, фикр ва мулоҳазалар билдирилди.

Ёшларимизни она юртга муҳаббат, садоқат руҳида    тарбиялаш,  аждодларимиз қолдирган бой меросни асраб-авайлаш, ўрганиш борасидаги ишлар самарадорлигини ошириш мақсадида ўтказилган ўқув-семинар иштирокчиларда катта таассурот қолдирди.

Тадбир иштирокчилари "Мингтепа" очиқ ва ёпиқ музейлари, Мингтепа тарихига бағишланган боғни томоша қилиб, ўзларининг Мингтепа, унинг тарихига оид билимларини бойитдилар. Ташкилотчилар томонидан семинар меҳмонларига ёзувчи Манноп Эгамбердиевнинг Мингтепа тарихига бағишланган "Сариқ аждар ҳамласи" китоби совға қилинди.

Шахло ҲУСАНОВА, 

"Мингтепа-маданий мерос" жамоат фонди Васийлик кенгаши раиси.

ҳуқуқий тарFибот

Ҳар тонг мактабга, коллежга, олий ўқув юртларига шошилаётган ёшларни кўриб, кўзимиз яшнайди. Ўқишда, спортда, санъатда юқори натижаларга эришаётган йигит-қизларга ҳавасимиз келади. Лекин, гуруч курмаксиз бўлмаганидай, ёшлар орасида ҳам жиноят қилишга мойил бўлганлар йўқ эмас. 

Андижон давлат университетида Жиноят ишлари бўйича Андижон вилоят суди судъясининг катта ёрдамчиси Моҳидил Маматбоева ташаббуси билан "Ўзбекистон ёшлари жиноятчиликка қарши курашади!" мавзусида тарғибот акцияси ўтказилди.

Университет профессор-ўқитувчилари, талабалар, шунингдек, ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги вилоят бошқармаси вакиллари иштирок этган тадбирда бугунги кун ёшлари, улар ўртасида жиноятчилик ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш, баркамол авлод тарбияси, ёшлар ўртасида китобхонликни тарғиб этиш ва оммалаштириш каби қатор масалалар хусусида атрофлича сўз юритилди.

- Ҳозирги кунда жиноятчиликка қарши курашни муқаддас заминимизда яшаётган ҳар бир виждони ва иймони бор инсоннинг одамийлик бурчи, деб ҳисоблайман, - дейди М.Маматбоева. - Суднинг иш юритувига келаётган ва аксарият жиноят ишлари бўйича судланаётган ва турли муддатларга озодликдан маҳрум қилиш жазосига ҳукм қилинаётган ёшлар билан суҳбатлашганимда, уларда ҳуқуқий билимлар етишмаслигининг гувоҳи бўламан. Ҳуқуқшунос, Адолат СДП аъзоси сифатида, жамиятда бўлаётган сиёсий ислоҳотларга ўз ҳиссамни қўшиш мақсадида "Жиноятсиз  турмуш тарзига эришиш тартиби" яъни, вояга етмаган ёшлар ва аёллар ўртасида жиноятчиликнинг олдини олиш бўйича лойиҳа ишлаб чиқдим.

Ўтказилаётган "Ўзбекистон ёшлари жиноятчиликка қарши курашади" акцияси  мазкур   лойиҳанинг бир қисмини ташкил этади. Мен жиноят курсисига ўтирган ҳар бир ёшга у қилган жиноятни келтириб чиқарувчи омилларни таҳлил қилиб, ўзимнинг фарзандим, опа-синглим каби қарайман. Уларни бахтиёр ёшлар қаторига қўшиш барчамизнинг инсонийлик бурчимиз. Бу каби акциялар ёшлар ўртасида жиноятчиликни кескин камайтиради, жаҳон ҳамжамияти орасида муносиб ўрин эгаллаган Ўзбекистонимизга, унинг буюк келажагини қурадиган юксак салоҳиятли ёшларни камол топишига ёрдам беради. 

Бундан ташқари, "Адолат" СДПнинг таълим соҳасидаги ташаббусларини юзага чиқариш мақсадида вилоят халқ таълими бошқармасига вилоятдаги умумтаълим мактабларида "Ўқувчи ва қонун" синфларини ташкил этиш таклифини берган эдим. Таклифим маъқулланиб, бир қатор мактабларда ана шундай синфлар ташкил этилди.  

Тадбир қатнашчилари М. Маматбоеванинг маърузасини катта қизиқиш билан тингладилар. Институт талабалари маъруза ва бу борада олиб борилаётган ишлар юзасидан таклиф, фикр ва мулоҳазалар билдирдилар. Ўзларининг шеърлари, саҳна чиқишлари билан тадбирда фаол иштирок этдилар.

Андижон шаҳридаги 35-ихтисослаштирилган мактаб-интернат ўқувчилари безорилик, ўғирлик, фирибгарлик, тан жароҳат етказиш жиноятлари диспозиция ва санкцияларини ўзбек ва рус тилларида тушунтириб бердилар.

Моҳидил Маматбоеванинг ёшлар ўртасида олиб бораётган тарғибот ишлари ёшлар   тарбиясига ижобий таъсир этади, ана шу йўналишдаги ишлар самарадорлигини оширишга хизмат қилади. Умуман, ёшлар тарбиясига барча масъулдир. Уларни яхшиликлар сари етаклаб, ёмон йўлдан қайтарайлик. Зеро, ёшлар бизнинг келажагимиздир.

Соҳибахон ҲОШИМОВА

ВАТАН МАДҲИ

Ўзбекистон - юрагим мени,

Унда оқар аждодлар қони,

Амир Темур миллатим фахри,

Ўзбекистон, оҳ, жоним мени.

Ҳур, гўзал бу пирли ўлка,

Дунё бугун юзланар унга.

Тупроғини суртаман кўзга,

Ўзбекистон, оҳ жоним мени.

Сирлари кўп қадим бағрида,

Эзгулик унади кўнгил боғида,

Авлодлар шод кенг қучоғида,

Ўзбекистон, оҳ жоним мени.

Мангу яша, эй она халқим,

Ўн икки дур қадалган фахрим.

Байроғинг баланд тут юртдошим,

Ўзбекистон - тан, жоним мени.

Абдуқаҳҳор ХЎЖАЕВ,

меҳнат фахрийси,

Марҳамат тумани.

 Ўзбегим

Сизни ҳар-хил ёмон кўздан қизғонаман, ўзбегим.

Ёмон ният, ёмон сўздан қизғонаман, ўзбегим.

Фахр этаман аждодларим миллатнинг қаҳрамони,

Лутфингизни мадҳ қилолмай қийноламан ўзбегим.

Миллий чопон, урф-одат сизга чунон ярашар,

Бошда дўппи, узун сочга ҳавас билан қарашар,

Қўли очиқ, саховатгўй - меҳмоннавоз аташар,

Ҳар тонг шукр, салом бирла уйғонаман, ўзбегим.

Йигитлари шерюрак, аёлларидир бекам,

Каттани "акажон"лаб, кичикни атар укам,

Минг одамга ош бериб, дейди "тўйда меҳмон кам".

Сиздек орзу ҳавасларга чўлғонаман, ўзбегим.

Миллатимнинг ёруғ юзи, ор-номуси ўзимман,

Дардига эш, дармониман, қаноати, тўзимман,

Ашъоримда мақтанурман - Ўзбекистон қизиман,

Қайда бўлмай мудом қалби парвонаман, ўзбегим.

Дилфуза СОИПОВА,

Қўрғонтепа туманидаги

39-умумтаълим мактаби ўқувчиси.

СИНГЛИМНИ БИР

КЎРИБ КЕЛЙИН

Тонг отмайин тунни  қоралаб,

Қуёш чиқмай туриб мўралаб.

Буғдойзорни аста оралаб,

Сингилгинам кўриб келайин.

Деманг; буғдойни босмоқ гуноҳ,

Тушунингиз қалбимни эвоҳ.

Савоб излаб, Яратган гувоҳ,

Сингилгинам кўриб келайин.

Хаста дилни олмоқлик жаннат,

Туганмас бахт, кетмас бир давлат.

Жигарларга қилингиз ҳиммат,

Сингилгинам кўриб келайин.

У муштипар, кўнгли яримдир,

Етмаса жон,етса заримдир.

Кўнглин олмоқ бир таскинимдир,

Сингилгинам кўриб келайин.

Боласи йўқлигин сездирмай,

Кўзида ёшларни сиздирмай,

Беҳуда хаёлла кездирмай,

Синглимни бир кўриб келайин.

Ҳурматой УМАРОВА,

Асака тумани.

ДАДАЖОНИМ

Соғинган кўнглимга куч берсин Оллоҳ,

Fамдан нари қилсин илоҳим сизни.

Эркалаб, суясиз ҳамиша бизни,

Ўғилдан кам кўрмай ўстирган қизни.

Булоқ сувидайин тоза кўнглингиз,

Ўлчаб бўлмайдида сизнинг меҳрингиз.

Уммон сувлари-ю, тошарди денгиз,

Шундайин отам бор ягона, тенгсиз.

Худойимнинг суйган бандасиман мен,

Меҳрибон отамнинг эркасиман мен.

Бошимга тож қилган умр бергин сен,

Дадамни асрагин, яратган Оллоҳ.

Дунё ташвишлари тугамаса ҳеч,

Тушкунликка тушманг, дадажоним ҳеч.

Бахтли кунлар олдинда, бўлмас сира кеч,

Дадажон, асрасин Оллоҳим сизни!

Дилдора МАМАРАСУЛОВА,

Асака туманидаги 24-умумтаълим мактаби ўқувчиси.

Омон бўлинг,  устозлар!

Дунёда энг мартабали ўзингиз,

Ўлчанса гар, тиллога тенг сўзингиз.

Меҳр тўла боқар доим кўзингиз,

Бахтимизга омон бўлинг, устозлар!

Бировга ҳеч ғаразликни билмаган,

Чеккан заҳматини миннат қилмаган.

Қийналса ҳам ўз касбини қўймаган,

Бахтимизга омон бўлинг, устозлар!

Устоз деган номни оқлаш осонмас,

Жон қийнамай ҳеч ким ҳурмат қозонмас.

Қадрингизни билмаса ким, инсонмас,

Бахтимизга омон бўлинг, устозлар!

Бундан сўнг ҳам ҳалол бўлсин нонингиз,

Янгиликка йўғрилсин ҳар онингиз.

Доимо пок сақлансин иймонингиз,

Бахтимизга омон бўлинг, устозлар!

Тўхтахон ПАРПИЕВА,

Андижон шаҳри.

ЁмFир

Ёмғир сени ёмон кўраман чиндан,

Билмадим заминга нени тилайсан?

Булутлар хафақон йиғлаган кундан,

Кўксимда бир юрак ёнар билмайсан.

Ёмғир сени ёмон кўраман чиндан,

Бунча томчиларинг этмаса таҳқир.

Ёмғир сени ёмон кўраман чиндан,

Онамнинг ашкига ўхшайсан ахир.

Ирода ОРИФЖОНОВА,

Муҳаммад Юсуф ижод мактаби

 ўқувчиси.

ШЕЪРИЯТ

Ижодни дилимга солибди тангрим,

Хаёлим қувлайди, тинч қўймас мени.

Қалбим шодликларга тўлди лиммо-лим,

Илҳомим шеър билан сийласин мени.

Адабиётдаги гўзал чизгилар,

Мени ижодкор қилдию қўйди.

Адабиётдаги шодон бу қуёш,

Менга ҳаёт янглиғ нурни таратди.

Менинг шеърга бўлган иштиёқ, севгим,

Қўлларимдан тутсин доимо маҳкам.

Қалбимдаги сўнмас, нурли туғёнлар,

Элтсин мени қасрларга муҳташам.

Бокира МЎЙДИНОВА,

Муҳаммад Юсуф ижод мактаби

ўқувчиси.     

 Ўкинч

Кўзимни очаман ҳар тонг уйқудан,

Қошимда туради онам меҳрибон.

Аммо, кўнгил бўм-бўш, қийнайди ҳижрон,

Сиз йўқсиз ёнимда, афсус отажон.

Ўртоқларим кийса либосин янги,

Таралса юзидан табассум, кулги.

Қўлларидан ушлаб бирга дадаси,

Қайтсалар мактабдан уйга ҳар куни.

Юрагим тубидан жой олар ўкинч,

Сиз томон талпинар қалбимда соғинч.

Уларга боқаман ўксиниб ҳар он,

Наҳот ўйламайсиз, мени отажон?!  

Гулнора МАҲКАМОВА,

Избоскан тумани.

Шўхлигидан пешона Fурра

Укам томдан йиқилиб тушиб,

Оёқ-қўли кетибди шишиб.

Йиртилибди қаранг янги шим,

Кўзидан ёш оқарди  тим-тим.

Бир ҳафтада, тузалди укам,

Хурсандликдан қувнайди кўзи.

Тузалдим, деб сакради "урра",

Яна бўлди  пешона ғурра.

Дилшода АБДУМУТАЛИПОВА,

Муҳаммад Юсуф ижод мактаби ўқувчиси.