Талаба ёшлар диққатига!

Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мутасаддилари иштирокидаги матбуот анжуманида 1-курс талабалари учун дарслар бошланадими, деган саволга аниқлик киритилди.

Вазирлик мутасаддиларининг маълум қилишича, талабаларнинг ҳужжатлари тўлиқ расмийлаштириб бўлингач, 12 октябрдан бошлаб 1-курс талабалари учун ўз ҳудудларида танишув дарслари ташкил этилади. Айни жараён ҳафтасига 3 кундан 2 ҳафта давом этади. Бунда талабаларнинг 50 фоиздан ортиғи аудиторияга киритилмайди ва 2 парадан ортиқ бўлмаган дарслар ташкил этилади. Ҳар парада 10 дақиқадан танаффус берилади.

Бунда талабаларга олий таълим муассасаси ҳақида маълумот берилиб, дарс жадвали, кимлар дарс бериши, тўлов-шартнома, масофавий таълимнинг олиб борилиши каби масалаларга ойдинлик    киритилади.

Баъзи олий таълим муассасаларининг платформаси ишламаяпти. Талабалар дарс тайёрлашда турли қийинчиликларга дуч келмоқда. Талабалар нима қилиши керак?

Матбуот анжуманида бу ҳақда ҳам маълумот берилди.

Олий таълим муассасалари платформаси ташкил этилган. Лекин, бугунги кунда олис ҳудудлар, интернет тезлиги яхши бўлмаган қишлоқлар бор. Айни жойларнинг туман марказларида компьютер синфлари ташкил этиш ишлари олиб борилмоқда. Бу ерда талабалар барча имкониятлардан тўлиқ фойдаланиши мумкин.

Бундан ташқари, битирувчи курсларнинг амалиёт ўташи қандай бўлади?

Мутахассиснинг фикрича, битирувчи курслар, магистратура юқори курс талабаларининг бир жойга бориб амалиёт ўташи бугунги кунда баҳсли масала. Агар педагогика йўналишида ўқиётган талаба мактабларга бориб амалиёт ўташи керак бўлса, мактабда ўқувчилар саломатлигини хавф остига қўйиши мумкин. Айни жараёнда амалиёт ўташ керак бўлган касб йўналишлари юзасидан вазирлик томонидан таклифлар ишлаб чиқилмоқда.

Анъанавий ўқиш бошланадими?

Маълумотга кўра, узоқ ҳудудлардан ОТМга келиб ўқийдиган талабалар ётоқхонада туришга эҳтиёжи бор. Бу эса эпидемиологик ҳолат юзасидан мумкин эмас. Шу боис ҳам айни вақтда масофавий ўқитиш ишлари давом эттирилади.

Сожида САИДОВА тайёрлади.

Марҳамат туманидаги Эркин Воҳидов номли шахмат ва волейбол саройида 2002-2003 йилларда туғилган қизлар ўртасида Ўзбекистон чемпионати ўйинлари бошланди.

Самарқанд, Жиззах, Сирдарё, Хоразм, Фарғона, Наманган ва Андижон вилоятлари терма жамоалари ғолиблик учун ўзаро баҳс олиб боради.

Мусобақа очилишига бағишланган тадбирда сўз олган Ўзбекистон волейбол федерацияси бош котиби Санжар Абдуллаев ва бошқалар мамлакатимизда спортни ривожлантириш, айниқса, қизларни оммавий спорт ўйинларига жалб этиш, хусусан, волейбол бўйича  қизлар ўртасидаги турли мусобақаларни юқори савияда ўтказиш бўйича кенг кўламли ишлар олиб борилаётганлиги таъкидлаб,  иштирокчи жамоаларга омад тилади. 

Чемпионат ўйинлари дастлаб гуруҳлар доирасида ўтказилади. Гуруҳ ғолиблари ўртасида эса финал ўйинлари бўлиб ўтади.

Мусобақа 10 октябрга қадар давом этади.

Турсинбой ИСМОНОВ,

жамоатчи мухбир.

Ёшлар анжумани

Вилоятимизда O'zLiDeP ёшларининг конференцияси бўлиб ўтди.

O'zLiDeP Андижон вилоят Кенгаши Ёшлар қаноти томонидан ўтказилган конференцияда Ёшлар қаноти ҳамда партия вилоят кенгашининг ёшлар билан ишлаш борасидаги фаолияти атрофлича таҳлил этилди.

Дастлаб партия вилоят кенгаши раисининг Ёшлар билан ишлаш бўйича ўринбосари, Ёшлар қаноти раҳбарининг ҳисоботи тингланди.

- Айни кунда вилоятдаги 45 минг нафардан зиёд партия аъзосининг кўпчилигини ёшлар ташкил этади, - дейди O'zLIDeP Андижон вилоят Кенгаши раисининг ёшлар масалалари бўйича ўринбосари Элёрбек Ниязов. - Улар партиянинг белгиланган мақсад-вазифаларини амалга ошириш ҳамда жамиятимиз ҳаётидаги ижтимоий-сиёсий жараёнларда фаол иштирок этиб келмоқда.

Айниқса, партиямиз ёшлари ташаббуси билан ёшлар бандлигини таъминлаш, ҳуқуқбузарлик ва жиноятчиликнинг, ёшларнинг турли салбий иллатлар, ёт мафкура ва  ғоялар, "оммавий маданият" кўринишлари таъсирига тушиб қолишларининг  олдини олишга қаратилган кенг кўламли ишлар олиб борилди.

Конференция иштирокчилари ҳисобот юзасидан ўз муносабатларини, шунингдек, бу борадаги ишларни янада юқори босқичга кўтариш бўйича таклиф, фикр ва мулоҳазаларини билдирди.

Партиянинг бир гуруҳ фаол ёшлари партия вилоят кенгашининг ташаккурнома ва эсдалик совғалари билан тақдирланди.

Конференция доирасида "Бизнес экскурсия" ташкил этилгани йигит-қизларнинг тадбиркорлик, ахборот-коммуникация, инновациялар йўналишларидаги мақсад ва интилишларини юзага чиқариш учун кенг имкониятга айланди.

Иштирокчилар Андижон шаҳридаги "Акфа" масъулияти чекланган жамиятида ҳамда "Digital City", яъни "Рақамли шаҳар"да бўлиб, ёшлар коворкинг маркази, конференц зал, инновацион лаборатория, инновацион ўқув хоналари, бизнес инкубатор, медиа марказ ҳамда киберспорт фаолиятлари билан танишиб, Рақамли шаҳарчада олиб борилаётган ишлар, ёш дастурчилар фаолияти, ахборот-коммуникация ва инновацион технологияларни татбиқ этиш юзасидан амалга оширилаётган лойиҳалар бўйича кенг маълумотлар олди.

Зилола РАҲМОНОВА

Янги иншоотлар

Андижон шаҳрида "Билимдонлар боғчаси" деб номланган 100 ўринли мактабгача таълим ташкилоти қурилиб, фойдаланишга топширилди.

Тадбиркор, олий маълумотли педагог Назокатхон Иброҳимованинг саъй-ҳаракати билан 2 миллиард 200 миллион сўм маблағ ҳисобига давлат шерикчилиги асосида барпо этилган ушбу масканда болаларни мактаб таълимига тайёрлаш, интеллектуал салоҳиятини юксалтириш, ҳар жиҳатдан етук ва баркамол вояга етишлари учун зарур барча шароитлар яратилган.

Уч қаватли, замонавий қиёфага эга ушбу муассасада мусиқа, спорт, гимнастика, инглиз, рус тиллари, ментал арифметика бўйича тўгараклар фаолияти йўлга қўйилади. Мазкур мактабгача таълим ташкилотининг ишга тушиши билан 19 та янги иш ўрни яратилди.

Болажонларга тажрибали мутахассислар инглиз ва рус тилларидан сабоқ беради, ментал арифметика бўйича махсус дастур асосида машғулотлар ўтказилади.

Айни кунда Андижон шаҳрида 56 давлат, 10 та нодавлат мактабгача таълим ташкилоти, шунингдек, 20 дан зиёд уй боғча фаолият кўрсатмоқда. Умуман, Андижон шаҳрида болаларни мактабгача таълим ташкилотларига қамраб олиш 49,5 фоизга етказилган.

Жорий йил охирига қадар Андижон шаҳрида яна 10 га яқин нодавлат болалар тарбия масканларининг ишга туширилиши кўзда тутилган.

Абдужалил Абдураҳимов

Сабоқ

Бир неча йил аввал, ойнаи жаҳон орқали "Оддий ҳақиқатлар" кўрсатувини томоша қилган эдим. Кўрсатувда "Мода нима? Мода қачон пайдо бўлган?",  деган саволлар доирасида мутахассислар билан баҳс-мунозаралар бўлганди.

Ўша кўрсатувдаги мутахассисларнинг айтишларича,  урф, яъни моданинг келиб чиқиши 6-7   асрлар, яъни пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) замонига бориб тақалар экан.

Бир куни Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.)нинг қизлари Фотима онамизни  зодагонлардан бирининг хонадонига тўйга таклиф қилишибди.Тўйга кийиб бориш учун бисотида иккитагина кўйлаги бор экан. Бири офтоб нурида ўнгиб кетган, иккинчисига эса бир неча ямоқ солинган экан.

Фотима онамиз ўйланиб қолибди...

- Борсам, зодагонларнинг аёллари устимдан кулишмасмикан, - деб ўйланибди.

Бормай деса, отасининг қилган насиҳати ёдига тушибди:

«Айтилган жойга бориш керак...»

Фотима онамиз шунда ҳеч иккиланмасдан ямоқ солинган кўйлагини тўйга кийиб борибди.

Тўй бўлаётган хонадонга кириб, олиб борган ҳадясини тўй соҳибига бериб, ўз хурсандчилигини билдирибди.

Кейин ортига қайтибди.

Тўйда ўтирган, киборли кийинган зодагон аёлларининг барчаси:

- Вой, қаранглар, Фотиманинг кўйлаги бунча чиройли бўлмаса, бундай гулдор, безакдор кўйлакни кўрмагандик,   дейишибди.

Эртаси куни ҳамма зодагонлар ўз эрларига бизга ҳам Фотиманики сингари кўйлак олиб берасиз, деб хархаша қилган экан.

Қиссадан ҳисса шуки, Фотима онамиз отасининг насиҳатларига амал қилганлиги, тўй эгаларини ҳам ҳадя бериб, кўнглини кўтариб, қувонч улашганлиги сабабли фаришталар Фотима онамизнинг кўйлагини гўзал қилиб кўрсатган эканлар. 

Қолаверса, унинг ўзига хослиги барчада катта қизиқиш уйғотган экан. Шу-шу одамлар ноодатий нарсаларни ўзгача қабул қилиб келар экан. Чунки, Фотима онамиз кўйлагининг ямоғи устига гул босиб, тикиб олган экан.

Мода, урф билан боғлиқ бу каби ривоятлар албатта, ҳар бир кишини тафаккурга чорлайди. Шу ўринда буюк мутафаккир бобомиз ҳазрати Навоийнинг "қизил, сориғ, яшил ..." радифли ғазали ёдимга тушди.

  Бу ғазални адабиётшуносларимиз шундай таҳлил қилишган:

  Навоий бобомиз турфа оламнинг ва одамларнинг ранг-баранглигини қизил, сариқ, яшил рангларга қиёслаган. Яна ўша даврларда дарвешлар ранг-баранг ямоқ солинган   кийимлар кийиб, дунё кезиб, илм излаганлар.

Мозийга қараб иш кўрмоқ хайрлидир, деб бежизга айтилмаган.

Бугун эса мода ортидан қувиб, ўзлигини унутаётганлар орамизда кам эмас. Айниқса, ёшлар орасида модага ортиқча хирс қўяётганлар борки, уларни тарбиялашимиз, уларга мода ортидан қувиб, турли-туман ўзига мос келмайдиган, миллатимизга хос бўлмаган кийимларни кийиш яхши эмаслигини тушунтиришимиз лозим. Бу борада педагоглар ёшларга тўғри тушунча бериши, кўпни кўрган кексалар ўз насиҳатларини аямасликлари керак.

Тушунганга ҳаётнинг ўзи сабоқ беради. Ёшларимиз бу йўлда асло адашмасин, ота-боболаримиз, момоларимиз насиҳатига амал қилиб, ўзимизга хос, мос либосларни кийса нур устига нур бўлади. Қолаверса, бу билан улар кўпчилик ҳавас қиладиган,  устозлари, ота-онасига раҳмат олиб берадиган  инсонлар бўлиб камол топади.

 Ҳилолахон ҲОЖИМАТОВА,

Асака тумани 42- умумтаълим мактаби ўқитувчиси.

"101" огоҳлантиради!

Пахта - халқимиз меҳнати билан бунёдга келган ва мамлакатимиз иқтисодий равнақида муҳим аҳамиятга эга бўлган бебаҳо хом ашё. Уни талофатларсиз йиғиштириб олиш ва ёнғиндан асраш барчамизнинг бурчимиздир.

Энг аввало, пахта ғарамларида уни қизиб кетишининг олдини олиш ва намлик даражасини пасайтириш жуда муҳим. Бунинг учун ғарамлар устига туннеллар ўтказилади. Аксарият пахтани қайта ишлаш корхоналарида бу тадбир ишчилар томонидан амалга оширилаётир, бунда туннелдан чиқарилган пахта маҳсулоти бунтларнинг ёнига ёйилиб, ёнғинга қарши оралиқ масофа қисқаришига, натижада, ёнғин содир бўлса тез тарқалишига олиб келиши мумкин.

Пахтани қайта ишлаш корхоналарида, пахта қабул қилиш пунктларида ва қуритиш хирмонларида қуйидаги ёнғин    хавфсизлиги талабларига риоя этилиши зарур:

- Ёпиқ омборларда, бостирмалар остида, ёки очиқ майдонларда сақланаётган пахта хирмонларининг усти брезент билан ёпилиши керак;

- ёнғинга қарши оралиқларга пахта тойлари тахлаш тақиқланади;

- бостирмалар ва пахта тойлари тахланган штабеллар олдига бориш мумкин бўлган тракторларнинг глушителларига учқун ўчиргич мослама кийдирилган бўлиши лозим;

- пахта босиш бунтларида ишчи-ходимларнинг ёнғин     хавфсизлиги қоидаларига қатъий амал қилишларини назорат қилиш, сигарет чекишга йўл қўймаслик чораларини кўриш лозим.

- пахта ғарамлари ва умуман пахта хом ашёси қабул қилиш, қайта ишлаш жойларида очиқ оловдан, электр сим ўтказгичлардан фойдаланиш, носоз техник қурилма ва ёритиш асбоб-ускуналаридан фойдаланиш мутлақо мумкин эмас.

Ёнғинга сабаб бўлувчи омилларнинг юзага келишига йўл қўйган кишилар қонунда белгиланган тартибда жавобгарликка тортиладилар.

Аббосбек АБДУРАҲМОНОВ,

Асака тумани ФВБП ва НБ инспектори, лейтенант. 

ҳикоя

Инсон болалигидан яхши бир касбнинг бошини тутишни, обрўли, мартабали, инсонларга фойдаси тегадиган касб-кор эгаси бўлишни орзу қилади. Аслида, касбнинг ёмони бўлмайди. Барчаси ҳам бирдек керакли. Бироқ, отам эгаллаган касб шундай эдики, хоҳ у мартабали шахс бўлсин, хоҳ оддий ўғри-ю каззоб, барчасига керакли, барчанинг бирдек иши тушадиган, савдолашиб бўлмайдиган касб эди. Балки, сиз бир умр инженер нима иш қилишини билмассиз, балки архитекторга бир умр ишингиз тушмас, бироқ бу касб эгаси нима иш қилишини яхши биласиз ва албатта, унга ишингиз тушади.

Ҳа, менинг отам гўрков эди. Қўрқинчли ва хунук эшитилади, тўғрими? Лекин умрингиз поёнига етганда энг сўнгги ишингиз тушадиган одам бу - гўрков. Мен ана шундай касб-кор эгаси бўлган инсоннинг фарзанди эдим. Болалик якун топиб, балоғат остонасига қадам қўйгунимизча, мен отамнинг гўрковлигидан уялмаганман. Отам маҳаллада жуда ҳурматли одам бўлган деб айта олмайману, бироқ, ўзига яраша обрўси бор эди. Тўғрида, маҳалладаги не-не казо-казолар учун ҳам қабрни айнан отам қазиган. Айниқса, қазо қилганларни қабрга қўйишда майитдан қўрқадиган не-не киборлар отамнинг бир имосига маҳтал турардилар. Бу эса менга чексиз ғурур бағишларди.

Мен оилада тўнғич фарзанд эдим. Юқори синфда ўқиётган кезларим синфимиздаги бир қизга кўнгил қўйдим. Нозима(унинг исми шундай эди) аълочи бўлиш билан бирга, жуда гўзал эди. Очиғи, синфимизда уни ёқтирмаган боланинг ўзи йўқ эди. Табиийки, барчамиз унга ёқиш учун минг ҳунарларга тушардик. Бир куни дарсдан сўнг уни уйига кузатиб қўймоқчи бўлдим ва сумкасини уйигача олиб бориб қўйишимни айтдим.

Шунда у менга қараб:

- Вой Худойим-ей, энди куним гўрковнинг ўғлига қолибди-да, тошингни тер, келиб-келиб сен билан кетаманми?", - деб қолди.

Шу пайтгача ҳеч ким гўрковнинг ўғли эканимни юзимга солмаганди. Бу ҳам етмагандек, эртасига унинг синфдош қизларга менинг гап отганимни қандай масхаралаб гапириб бераётганини эшитиб қолдим.

Дилим оғриди. Отам гўрков бўлса нима қилибди? Нима, гўрков одам эмасми?! Ҳалол, лекин камбағал инсоннинг масхараланишини ўзимга сиғдира олмасдим. Анчагача ғалати бўлиб юрдим. Бир куни:

- Сен менинг отамни масхара қилаяпсанми, қараб тур, кун келиб мен судьянинг қизига уйланаман! - дедим.

Нозима кулиб:

- Тенг - тенги билан, тезак - қопи билан! Кўрамиз, ҳалитдан чиранма! - деди-ю, чиройли лабларини буриб кетиб қолди.

Шу кундан бошлаб, менда ўзгача иштиёқ, буюк мақсад пайдо бўлди. Бор аламимни ўқишдан олдим. Бўш вақтимни фақат китоб ўқиш, ўқишга тайёргарлик кўриш билан ўтказардим. Ичим ёнарди, бировга айта олмасдим. Нозимага нималарнидир исботлашга, оддий гўрковнинг ўғли нималарга қодирлигини кўрсатиб қўйишга уринардим.

Ҳаракатларим зое кетмай, мактабни битирган йилиёқ ўқишга кирдим. Тиришиб-тирмашиб, институтда ҳам энг олди талабалардан бирига айландим. Лекин, ишонасизми, одамнинг кўнгли бир қолмасин экан. Ёшим йигирма иккига кирса ҳамки, биронта қизга қиё боқмасдим.

Бир куни институтимизда "Ёшлар карнавали" ташкил этилди. Унга барча талабалар таклиф этилди. Чиройли безатилган саҳна, тўрида эса таклиф этилган меҳмонлар учун алоҳида жой ҳозирланган. Ҳамма байрамона ясаниб-тусанган. Қизлар домлалар учун дастурхон тузаш билан овора, йигитлар эса шарлар, турли безакларни илишяпти.

Киргим келмасдан ташқарида бироз турдим. Чунки, азалдан бунақа базмларга ҳушим йўқ. "Мен билан бировнинг иши бўлмайди, ундан кўра ётоқхонага кета қолай" деб, хиёбон оралаб юра бошладим. Хиёбон деганимиз ётоқхонага олиб борадиган дарахтзор. Бу ер кундуз куни севишганлар макони, кечқурунда эса худди ўрмондай қоп-қоронғи бўлади. Бирдан, уч-тўрт йигитнинг бир қизга тегажоқлик қилаётганини кўриб қолдим. Қиз бақириб ёрдам сўрай бошлади. Йигитлардан бири "ҳамма ўйин кулгу қиляпти, сен билан ҳеч кимнинг иши йўқ, жонон, кел, биз ҳам бир шакаргуфторлик қиламиз", деб қизни қўлидан ушлаб тортар эди.

Бефарқ ўтиб кетолмадим. "Ҳой болалар, қани, яхшиликча қизни қўйиб юборинглар!" дедим тишимни ғижирлатиб.

-Ўҳ-ҳў, халоскори пайдо бўлибдими? «Ўргимчак одам» келдими дейман? Ошна, бировларнинг ишига тумшуғингни суқма, йўқса, ўзингга ёмон бўлади.

Безорининг бу гапидан аччиғим чиқди. Ортга тисландим-да, югуриб бориб, унинг қорнига калла қўйдим. Бир зумда олатасир муштлашиб кетдик. Шу ерда гўрковнинг ўғли бўлганим қўл келди, десам ишонасизми? Баъзан дадамга ёрдамлашганларим бор гап. Қабр ковлаш осон эмас, ахир. Озмунча куч талаб қилинадими? Баъзи инсонларнинг тупроғи енгил бўлади. Белкурак билан осонгина ковланади. "Тупроғи майин чиқди, мўмин одам бўлган экан" деб қўямиз. Аммо, шундай     пайтлар бўладики, ернинг қаттиқлигидан лаҳадни қазиб бўлгунча, қора терга тушиб кетамиз. "Гуноҳларини Оллоҳнинг ўзи кечирсин, ер ҳам қабул қилгиси келмаяптими, дейман" деб қўярди дадам. Бу иш менинг билагимдаги кучимни оширган, қўрқувни енгишга ўргатган.

Муштлашув узоққа чўзилмади. Йигитлик ғурури, ғайритабиий куч менга далда берди. Хуллас, шаҳарнинг бу олифталарини бир зумда саржин тахлагандай тахлаб ташладим. Орқасига қарамай қочиб қолишди.

- Қиз болага хилват жойда ёлғиз юришга бало бормиди? - тўнғилладим қизга қараб.

Қўрқиб кетган қиз апил-тапил, карнавалга кеч қолганини, шунинг учун қисқа йўл, деб хиёбондан ўтмоқчи бўлганини тушунтира бошлади.

Уни базмгача кузатиб қўядиган бўлдим. Йўл-йўлакай танишдик.  У билан бир институтда ўқисак-да, қизларга беэътиборлигим учун пайқамаган эканман. Фақат у биздан бир курс паст ўқир экан. Йўқса, Заҳро кўзлари чарос, қошлари ёйдек, жуда чиройли қиз эди.

- Сизнинг исмингиз нима? - сўради Заҳро уялиброқ.

- Мен Шахобман, гўрковнинг ўғли!

- Нима дедингиз? - деди қиз ҳайрон бўлиб.

- Ана, холос! Отам - гўрков деяпман!

- Мен отангиз ким?, деб сўрадимми? Қизиқ экансиз, гўрков бўлса нима бўлибди? Билсангиз, гўрков энг керакли одам. Чунки, унга ҳамманинг иши тушади. Қани, йўқ десинчи? Ўлиги кўчада қолади.

Гўрков ҳақида илиқ фикр билдирган қизни энди кўришим эди. Fалати бўлиб кетдим. Юрагимда Заҳрога нисбатан ҳурмат пайдо бўлди...

Шу-шу Заҳро билан тез-тез кўришиб турадиган бўлдик. Йўлда, талабалар ошхонасида, баъзан кутубхонада. Заҳро камтарин ва самимийлиги билан мени тобора ўзига ром этиб борарди.

Баъзан узоқ-узоқ суҳбатлашар эдик, қарашларимиз,    фикрларимиз ўхшаш бўлгани учунми узун суҳбатлардан у ҳам, мен ҳам ҳеч зерикмасдик.

Ўртамиздаги самимий муносабат, яқинлик қалбимда Заҳрога нисбатан муҳаббатни уйғотди. Доим уни ўйлайдиган, бирор кун кўрмасам, унга талпинадиган бўлиб қолдим.

Унга бўлган севгим гўё менга куч берарди. Баъзан, тонггача дарс қилсам ҳам чарчаш нималигини ҳис этмасдим. Дарслардан фақат «аъло» баҳолар олар эдим.

Шу тарзда талабалик йилларим тез ўтиб кетганини сезмай ҳам қолдим.

Энг қизиғини айтайми? Заҳро судьянинг қизи эди. Буни эшитган куним куларимни ҳам, ҳайратланишимни ҳам билмасдим. Фақат, мени бир ўй қийнарди. Агар у билан ҳаётимни боғламоқчи бўлсам, дадаси Заҳрони мендек гўрковнинг ўғлига берармикин?

Бундай ўй, хавотир кўнглимга тинчлик бермасди. Туйғуларим саробга айланишидан, қалбимга энг яқин бўлиб қолган, ҳаётим мазмунига айланган инсонни йўқотишдан чўчир эдим.

Ўқишни тугатар йилим Заҳроларникига совчи юбордим. Онам билан аммам эшикдан кириб келишгунича, нинанинг устида ўтиргандай бўлдим. Ҳайтовур, "йўқ" дейишмабди, "ўйлаб кўрамиз", дейишибди. Дадаси "мен йигитни кўрай, ўзим гаплашай!" деганмиш.

Мен қанчалик хавотир олсам, Заҳро шунчалик хотиржам эди. Унинг бунчалик хотиржамлиги сабабини кейинроқ, дадаси тўйимизга розилик берганидан сўнг, тўйга тайёргарлик асносида билиб олдим.

Заҳро оилада кенжа қиз экан. Унинг икки опаси турмушга чиқиб кетган, ҳозир хорижда яшармиш. Бир опаси эри билан Американинг Лас-Вегас шаҳрида, бир опаси Истанбулда. Дадасининг нияти кичик қизини шу ерда олиб қолиш экан.

Заҳро мен ҳақимда айтганида, дадасининг аввалига эси оғиб қолай дебди. Эрка қиз эса дадасининг олдига кириб шундай дебди:

- Дадажон, ота рози - худо рози, сиз кимни маъқул кўрсангиз, ўшанга турмушга чиқаман, бироқ, яхшилаб ўйлаб кўринг, йигитни сўраб-суриштиринг. Шахоб ака содда, меҳнаткаш одамларнинг боласи. Уларда бойликка, мансабга ҳирс қўйиш йўқ. Эришаётган ютуқларига ўз меҳнати билангина эришаяпти. Пулдор қайнотани кўзлагани йўқ. Менинг судьянинг қизи эканлигимни ҳам энди билди. Сиз шундай йигитни куёв қилишни истамаганмидингиз? Қолаверса,  "икки қизим олисда, невараларимни соғинсам компьютер орқалигина кўраман, уйимда болаларнинг кулгуси йўқ" дердингиз, мана, мен дипломат йигитни эмас, ота-она, яқинларини ташлаб хорижга кетмайдиган оилапарвар йигитни танладим. Худо хоҳласа, куёвингиз сизга куёв эмас, ҳақиқий ўғил бўлади!..

Бу ҳақда эшитганимда очиғи, Заҳронинг дадиллигига, муҳаббатимиз, бирга бўлишимиз учун астойдил ҳаракат қилганига қойил қолдим. Ҳар қандай қиз ҳам ўз отасига бундай гапларни айта олмаса керак.

Қисқаси, бўлғуси қайнотамнинг имтиҳонидан муваффақиятли ўтдим. Тез орада тўйимиз ҳам бўлиб ўтди. Ҳозир жуда бахтлимиз. Заҳро югуриб-елиб келинлик хизматларини бажариб юрибди. 

"Нозимага нима бўлди", дерсиз?! Уни мактабни битириши биланоқ, бой бир савдогарнинг ўғлига турмушга узатишган эди. Эри номаъқул чиқиб, Нозимани ўтдек куйдирибди. Кўп спиртли ичимлик ичар, бемаъни аёллар билан дон олишиб юрар эмиш. Шундай бўлса-да, оиласи бузилмади, лекин пароканда. Эшитишимча, уларнинг оиласида эр-хотин, қудалар ўртасида тез-тез жанжал бўлиб турармиш. Нозимага ачиндим.  Очиғи, кўнгил хотиржамлиги, оила бахти бўлмаган бундай ҳаётни ҳеч кимга раво кўрмайман.

Чархи кажрафторнинг ишини қаранг. Биров менсимаган гўрковнинг ўғли шундай бахтга эришади, деб ким ўйлабди дейсиз. Одамлар "Ҳамма нарса ниятга боғлиқ", "Оғзингдан чиққан гапга эҳтиёт бўл!", "Фаришталар омин дебди", деган ибораларни бежиз айтишмас экан.

Бундай бахт насиб этгани, қолаверса, мени тушунадиган, яхши инсонлар билан юзлаштиргани учун Яратганга чексиз ҳамд-у санолар айтаман. Ҳар бир инсон энг аввало, яхши ният қилиб, бахту саодатга эришиш учун интилсин. Шундагина у албатта, ўзи истаган нарсага эриша олиши мумкин. Нима бўлганда ҳам, ҳаётда яхшиликка интилиб яшаган инсон кам бўлмас экан.

Фаридахон Тиллаходжаева,

Андижон шаҳри.

Ватан дея уриб турсин юраклар

Буюк тоғларни этажакмиз забт,

Ўзимизда топиб ирода кучни.

Ватанга бўлайлик доимо содиқ,

Адо этайлик биз - бу буюк бурчни.

Бизни кутмоқдадир порлоқ келажак,

Машаққатлар йўлида бўламиз ғолиб.

Бирга бўлсин доим эзгу тилаклар,

Ватан дея уриб турсин юраклар.

Дилшода АБДУМУТАЛИБОВА,

Пахтаобод туманидаги 31-умумтаълим мактаби ўқувчиси.

Оқ теракми, кўк терак

Ўйнар эдик "Оқ теракми, кўк терак" ни,

Ортда қолди болаликнинг эрмаклари.

Ойга қараб, юлдуз санаб жим тинглаган,

Ёдда қолди бувижоним эртаклари.

Десак бугун:

"Биздан сизга кимлар керак!",

Ватанини жондан ортиқ севган инсон.

Камтар, софдил, соғлом фикрли, шерюрак,

Ақли билан лол қолдирган бутун жаҳон.

Ҳақиқатга айлантириб ўйинларни,

Яна деймиз: "Оқ теракми ё кўк терак",

Доно Барчин, Алпомишдек ўғлон керак,

Мангуберди, Темурдайин султон керак,

Юртбошимдек элга жасур посбон керак.

Мадинабону МАШРАББОЕВА,

Шаҳрихон туманидаги 28-умумтаълим мактаби ўқувчиси.

Она тилим

Онам айтган аллада,

Она тилим - жон тилим.

Қўшиқ, ҳам куй-яллада,

Тингласам - яйрар дилим.

Дунёда тил, миллат кўп,

Сермазмун, сўзларга бой.

Севарлар ўз тилин хўп,

Менинг тилим - хушчирой.

Тиллар ичра энг гўзал,

Мисоли қизил ғунча.

Эъзозлар халқим азал,

Дилга яқинсан бунча.

Ўзгалар олсин андоз,

Шеър ёзсам сўзим англаб,

Кўз тегмасин, мақтай соз,

Умрбод тур жаранглаб.

Донохон ИБРАГИМОВА,

"Ёғду" адабий мактаби аъзоси.

ВИРУС ДУНЁ КЕЗМОҚДА

Мактаб, боғчаларимиз,

У сабабли ёпишди.

"Корона" дея унга,

Исмни ҳам топишди.

Тўрт девор орасида,

Юрибмиз гоҳ айланиб.

На илож ниқоб билан,

Қолдик ипсиз бойланиб.

Дўстлар қадри ўтмоқда,

Соғинябмиз жуда ҳам.

Улар билан кўчада,

Кўришамиз камдан-кам.

Ёқимсиз ушбу таътил,

Бизни роса эзмоқда.

Уйга қамаб барчани,

"Вирус" дунё кезмоқда.

Дилдора КАРИМОВА,

"Орзу" адабий мактаби аъзоси.

Муносабат

Ўша  кун  ҳамон  ёдимда, эсласам юрагимни бир умрлик армон кемиради. Душанба  куни  эди. Онам  эрта  туриб, менга  нонушта  тайёрлаганди.

Мен  жуда  шошаётгандим, негалигини ҳалигача билмайман, чунки дарсга ҳали эрта эди. Балким, тақдирнинг пешонамга ёзилган қалтис ўйиними-ди бу?  Энди   пойафзалимни  кийиб, кетмоқчи  бўлиб, портфелимни  қўлимга  олган эдим, онам:

- Болам, кел  ўтир, шошилма, бир  пиёла  чой  ичиб  кет! - деб қолди.

- Йўқ, ая, шошиб турибман. Бугун  дарсларим  жуда  кўп, эртароқ  кетишим  керак! - деб  баҳона  қилдим.

Онам  қўярда - қўймай  қўлимдаги  портфелни  олиб, ҳовлимизнинг  ўртасида  турган  эски, ранги  ўчган  сўримизга етаклаб  кетди.

Бечора  онам  эрталабдан  менга  иссиқ   нон  ёпишга  ҳам  улгурибди.

"Болам  ўқишга  оч  кетмасин",  деганда, меҳрибон  онам, - дея  ичимда  ўйладим.

Қанийди  ўша  сўзларни  унинг  ўзига  айтганимда...

Кўзларимга  ёш  қалқиди. Онамни  маҳкам бағримга  босиб, "мен  сизни  яхши  кўраман,  ҳаётимнинг  мазмуни",  дегим  келди. Лекин,  айтмадим, айта олмадим,  ғурурим  кучлилик  қилди. Ёки уялдим-ми билмайман, энди бунинг нима аҳамияти бор?

Нонушта  қилиб  бўлгач,   шоша-пиша  пойабзалимни  кийишга  тушдим.

Онам  ёнимга  келиб, қўлини  очиб  дуо  қила  кетди. Мен эса "ая бўлинг, уф-ф-ф, кеч  қоляпман", деб онамнинг мени ушлаб қолаверишидан жаҳлландим.

Ойим негадир кўзларимга  ҳар  доимгидан  бошқачароқ  қаради: 

"Болам,  бугун эртароқ  келасанми? - деди.

Мен эса  шоша-пиша  "нега?" деб  сўрадим.

- Мен  бир  жойга  кетишим  керак. Узоқ  жойга, - хўрсинди онам.

Мен нодон, шошаётганимданми, унинг  гапларига  эътибор  бермабман.

- Бугун  бормай  тура  қолинг, дарсларим  жуда  кўп, - дея онамнинг  гапларига  қулоқ  солмай, эшикни  ёпиб,  чиқиб  кетдим.

Иккинчи соат  дарсда ўтирганимда, ўқитувчимиз кириб, "тез  уйга  борар  экансан,      уйингдагилар  қўнғироқ  қилишди" - деб қолди. 

Ҳайрон бўлдим. Нима гап экан-а? Тинчликмикан ишқилиб? Ё онам борадиган жой зарил бўлгани учун мени чақириб оляптимикан?

Китоб-дафтарларимни тезгина йиғиштириб, уйга йўл олдим.

Уйга  яқинлашганимда, эшигимиз  олдида  турган  тумонат одамга кўзим  тушди. Юрагим  орқага  тортиб, муздек тер босди.  Онамнинг охирги  гаплари  ёдимга  тушди.

Оёқларим  ўзимга  бўйсунмай  титрарди, эшикдан  киришимни  биламан, янгам  югуриб келиб мени қучоқлаб, додлади: "Онангдан айрилиб қолдик, ўғлим!" Карахт бўлиб қолдим. Эрталаб соппа-соғ, мени дуо қилиб, кулиб кузатган ойим қанақасига 2 соат ичида ўлиб қолиши мумкин, деб ўйладим.

"Алдаяпсиз, аям эрталаб яхши эди. Алдаяпсиз мени..."

Янгамнинг қўлидан юлқиниб уй томон отиларканман, яшин тезлигида онамнинг эрталабки ҳолати, мунгли кўрингани, мени ҳеч қўйиб юборгиси келмагани хаёлимдан ўтди.

- Нега ахир, аяжони-и-им!, - дея ўкраб юбордим.

Мана, онамнинг маърака-маросимларини кузатганимизга ҳам бир ҳафтадан ошди. Азанинг дастлабки кунлари келди-кетди, одамларни кузатиш билан айрилиқ дарди унча билинмади. Ҳамма кетиб, ўзим ёлғиз қолгач, ёлғизликнинг даҳшатини ҳис қила бошладим.

Мен онамнинг якка-ю ёлғиз фарзанди эдим. Ака-ука, опа-сингилларим йўқ. Дадам автоҳалокатда оламдан ўтган. Онам мени ўйлаб, фарзандини ўгай отанинг қўлига ташламаслик учун бошқа турмуш қилмаганди. Онам менга суянар, мендан куч оларди.

 Аммо, мен катта бўла бошлаганим сари, ундан узоқлаша бошлабман. Ўқиш, ўртоқлар билан кўчада дайдишлар, қизлар ҳақида хаёл суришлар. Онамнинг қон босими ўйнаб туриши, юраги безовта қилишини одатий ҳол деб қарабман. Гўёки онам дунёга устун бўладигандек, ҳеч қачон ўлмайдигандек.

Туйқус ўлим онамни мендан юлиб кетди. Мен эса ўзимнинг бошвоқсиз орзуларим билан ёлғиз қолавердим.

Онамга айтолмаган сўзларим эса армон бўлиб қолди.

Уни севишимни, усиз ҳаётим мазмунсиз эканини, у менинг тиргагим,  қалбим қўри, қанотим эканини  айтишга улгуролмадим. Энди бу дил изҳорлари ҳар доим, ҳамма вақт бўғзимни куйдиради.

Азизлар,  яқинларингизга  атаган  дил  сўзларингизни   вақтида  айтинг! Улардан меҳрингиз, вақтингизни аяманг. Сўнгги пушаймон дилингизни емирмасин.

Кумуш ҲАМИДЖОНОВА,

Избоскан  тумани.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Ўқитувчи ва мураббийлар кунига бағишланган тантанали маросимдаги нутқини катта қизиқиш ва иштиёқ билан тингладим.

Чуқур таҳлил, кенг мушоҳада, улкан режалардан иборат нутқда таълим-тарбия соҳаси тўлалигича қамраб олинган. Айтиш мумкинки, байрам табриги сабаб биз ўқитувчилар билан очиқ мулоқот бўлиб ўтди.

Тилга олинган барча масалалар долзарб ва муҳим. Мени айниқса, Юртбошимизнинг "...синф раҳбарларининг машаққатли ва масъулиятли меҳнатини муносиб рағбатлантириш чорасини кўряпмиз. Хусусан, 2020 йил 1 октябрдан бошлаб 242 минг нафар синф раҳбари учун қўшимча тўлов миқдори бир ярим баробар оширилади", дея таъкидлагани ҳурсанд қилди. Чунки, айнан синф раҳбарлари мактаб таълими бўғинидаги энг масъулиятли вазифаларни адо этади. Синф раҳбари ўқувчининг нафақат мактабдаги, балки мактабдан ташқарида ўтказган вақтига ҳам жавоб беради.

Нега битирувчилар орасида олий ўқув юртларига кириш кўрсаткичи паст, деган савол ҳам айнан синф раҳбарларига тааллуқли. Амалиётдан шу маълумки, юқори синфларга қадар ёшлар бўлажак касбларини танлашда иккиланадилар. Тўғри келган соҳага ҳужжат топширадилар. Аслида, боланинг қизиқишларини, қобилиятини кузатган синф раҳбари уни йўналтириши зарур. Масалан, жорий ўқув йилида мактабимизни тамомлаб, менинг мутахассислигим, яъни филология йўналишида ўқишга кирган битирувчилар 75 фоизни ташкил қилди. Хусусан, туманимиздаги 3-ДИМИда  эса олий ўқув юртига кириш кўрсаткичи деярли юз фоизга етди. Демоқчиманки, Президентимиз айтиб ўтган методик базани яратиш учун андижонлик маорифчиларда етарли тажриба ва малака бор.

Репетиторлик масаласига келсак, ҳозир нафақат ота-оналар, балки ўқувчиларда ҳам шундай фикр шаклланиб қолганки, унга кўра 8-синфга қадар астойдил ўқимасдан, юқори синфларга келиб репетиторлар ёрдамида билимни пухталаштириш ва ўқишга кириш мумкин. Мендан хафа бўлишмасину, бугунги мактаб ўқувчиларининг ота-оналари ўтган асрнинг 90 йиллар, ўтиш даври фарзанди бўлган. Илм-маърифат бир қадар ортга ўша даврда шаклланган ота-она фарзандининг камолотига ҳам енгилроқ қараши бор ҳақиқат.

Бу янглиш ёндашувни чуқур англаган ҳолда Юртбошимиз бежизга учинчи реннесанснинг бешинчи халқаси, бешинчи устуни сифатида  ота-оналарни санаб ўтмадилар. Қачонки, улар ўз фарзанди келажаги учун қайғурсалар, натижа кутилганидек бўлади.

Маърузада Президентимиз ўқитувчи ва мураббийларни жамиятнинг энг ҳурматли кишилари, дея атадилар. Аммо, ҳурматли дея эътироф этиш билан бу мартабага лойиқ бўлиб қолмайди муаллим. Бунинг учун астойдил изланиши, ўз устида ишлаши зарур. Шу ўринда газета-журналларнинг ўрнини ҳам алоҳида қайд этиб ўтдилар. Дарҳақиқат, обуна мажбурий эмас, дея бонг уравериб, ихтиёрий обунани ҳам ёдимиздан чиқардик. Ахир эслаб кўрайлик, ёшлигимизда ҳар бир хонадон 3-5 та газета ва журналларга ёзилар эди. Уларни ўқиб катта бўлганмиз.

Умуман олганда, педагоглар нуфузининг бу даражада улуғланишидан  беҳад мамнунман. Маърузадан ўзим учун муҳим вазифалар чиқариб олдим. Бундан буён уларни рўёбга чиқариш учун астойдил меҳнат қиламан.

Гулғунча МИРЗАЕВА,

Марҳамат туманидаги

47- ИДУМ она тили ва адабиёти фани ўқитувчиси.