ҳуҚуҚшунос минбари

      Ҳуқуқий-демократик, эркин фуқаролик жамиятини шакллантириш йўлидан бораётган мамлакатимизда давлат томонидан фуқароларнинг Конституция ва қонунларда  мустаҳкамланган ҳуқуқ ва эркинликлари тўла таъминланади.

     Хусусан, Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси ҳамда амалдаги қонун ҳужжатларига кўра, ҳар бир шахснинг ўз ҳуқуқ ва эркинликларини суд орқали ҳимоя қилиш, давлат органлари, мансабдор шахслар, жамоат бирлашмаларининг ғайриқонуний хатти-ҳаракати устидан судга шикоят қилиш ҳуқуқи кафолатланган.

Ҳар бир шахс давлат органлари ҳамда бошқа органларнинг ҳар қандай ғайриқонуний қарорлари, уларнинг мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатларидан (ҳаракатсизлигидан), шунингдек, ҳаёти ва соғлиги, шаъни ҳамда қадр-қиммати, шахсий эркинлиги ва мол-мулки, бошқа ҳуқуқ ва эркинликларига тажовузлардан суд ҳимоясида бўлиш ҳуқуқига эга. Суднинг асосий вазифаси ҳам фуқаро ва тадбиркорларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилишдан иборат.

Яъни, ҳар бир шахс маъмурий органлар томонидан ўзининг ҳуқуқлари бузилган деб ҳисоблаган тақдирда судга мурожаат қилиши ва айнан суд маъмурий органларнинг қарорлари ёки ҳаракатлари қонунларга қай даражада мувофиқлигини кўриб чиқиб, ўз баҳосини бериши зарур.   Чунки  қонунлар қанчалик мукаммал бўлмасин, уни қўллашда турли низолар юзага келиши, қонунни талқин қилиш масаласида қарама-қаршиликлар юзага келиши табиий ҳол. Шу маънода суд кўрилган ҳар бир иш  бўйича ўз баҳосини бериши, адолатли ҳукм чиқариши муҳимдир.

 Фуқароларнинг, корхоналар, муассаса ва ташкилотларнинг ҳуқуқлари ҳамда қонуний манфаатлари суд йўли билан самарали ҳимоя қилинишини таъминлашда суд муҳокамасининг барча босқичларида ва қонун ҳужжатларини қўллаш амалиёти тўғрисидаги масалалар судлар томонидан кўрилаётганда албатта, прокурор иштирок этади.

Умуман, кейинги йилларда суд-ҳуқуқ тизимини такомиллаштириш, фаолиятини янада юқори босқичга кўтаришга қаратилган қатор қонунлар, Президент, ҳукумат, шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг Фармон ва қарорлари қабул қилинди. Натижада суд ишларини кўришда очиқлик, шаффофлик шаклланди. Бугунги кунда аксарият суд жараёнларини онлайн кузатиш имкони яратилган. Бундан ташқари,   судьянинг мустақиллиги, дахлсизлиги, улар фаолиятига аралашишга йўл қўйилмаслиги давлат томонидан кафолатланди. Бу одил судловга эришиш – қонуний, асосланган ва адолатли суд қарорлари қабул қилинишини таъминламоқда.

Юқоридаги ишлар энг аввало, жамиятимизда қонун устуворлигини таъминлашга, фуқароларнинг қонуний ҳуқуқлари ҳимоясини кучайтиришга, уларнинг шаъни, қадр-қимматини улуғлашга, шунингдек, суд идорларига бўлган ишончини мустаҳкамлашга хизмат қилмоқда.

Муҳайёхон ТУРДИЕВА,

Жиноят ишлари бўйича Булоқбоши тумани судининг тергов судьяси.