Мулоҳаза

Ривоят қилишларича, бир куни Луқмони Ҳаким йўлда кетаётган экан. Рўпарасидан  бир қиз келаётганини кўриб қолибди. қиз тинмай қон туфлармиш. Луқмони ҳаким  қизнинг орқасидан  кетаверибди. +он туфлаб кетаётган қиз бир хонадонга кириб кетибди.

Луқмони Ҳаким қиз кириб кетган уйнинг дарвозасини тақиллатибди. Уйдан бир киши чиқибди. - Ассалому алайкум, бир маслаҳат билан сизнинг хонадонингизга келдим.

- Келинг, нима хизмат, - дебди хонадон соҳиби алик олгач.

- Ҳозир уйга кирган қиз сизнинг фарзандингизми?- деб сўрабди Луқмони ҳаким.

- Ҳа, менинг фарзандим, - дебди ота.

- +изингизнинг қон туфлаб келаётганини кўрдим. У оғир бетоб,- дебди Луқмони Ҳаким.

-  Наҳотки, - дебди ота безовталаниб. - Сиз кимсиз? +изимга нима бўлган?

- Мен ҳакимман, беморларни даволайман, - дебди.

- +изим соғаядими? - деб сўрабди ота.

Луқмони Ҳаким: - Аллоҳнинг иродаси, - дебди. Шундай қилиб орадан бор неча ўтиб, Луқмони Ҳаким бемор қизнинг ҳолидан хабар олай деб борибди. Ота чиқиб қизининг вафот этганини айтибди. Батафсил сўрагач, ўша куни иккови суҳбатлашаётганда қизи эшикни орқасида бўлгани, мудҳиш хабарни эшитиб қўрқиб кетиб, йиқилиб тушганини, қайта кўзини очмаганини, оғзидан эса, икки дона қора тут чиққанини айтиб берибди. Луқмони Ҳаким қизнинг қўрқувдан қазо қилганини, қора тут билан қон ранги бир хиллиги учун қон деб билганидан, хато қилганидан қаттиқ пушаймон бўлибди.

Ҳа, сўз шундай буюк қудратга эгаки, қалбларга малҳам, дармон бўла олади. Сўз билан асир олса бўлади, сўз билан пичоқласа бўлади, сўз билан қучоқласа, сўз билан жазоласа, сўз билан даволаса, сўз билан инсон ҳаётига нуқта қўйса бўлади. Айниқса, кўплаб шифокорларимиз нафақат дори-дармони билан шунингдек, ширин сўзларию, хуш каломлари билан ҳам даволайдилар.

Баъзи кимсалар бироз камчилиги бўлган таниш-билишларини қўполдан-қўпол бўлган чўлоқ, кўр, арвоқ, семиз, пакана каби сўзлар билан атаб, озор берадилар. Бунинг ўрнига кўзи ожиз, оқсаброқ юрадиган, озғинроқ, тўлишганроқ, паст бўйли каби нисбатан ноҳуш эшитилмайдиган сўзлар ҳам бор-ку. Бунинг учун кишида бироз андиша, бироз сўз бойлиги, бироз одоб бўлса бас.                

Шу ўринда қадимдан қолган бир ҳикоятни келтириб ўтай. Бир подшонинг тушида ҳамма тишлари тўкилиб кетганмиш. Эртасига вазирларидан тушининг таъбирини сўрабди. Бир нодонроқ вазири "Ҳамма қариндошларингиз сиздан олдин ўлиб кетар экан", дебди. Иккинчиси "Сиз ҳамма яқинларингиздан кўпроқ яшар экансиз", дебди. Подшо биринчисига юз дарра урдириб, иккинчисига юз тилло танга ҳадя қилибди. Аслида ҳар икки жавоб бир хил, лекин айтилишида озор бермайдигани рағбатлантирилмоқда.

Сўзларимиз қалбларга озор бермаслиги учун эътиборли бўлайлик. Инсон зийнати ва қуввати унинг сўзидир.

Хуршида РЕЖАПБОЕВА,

АДТИ магистратура бўлими тьютори.