(44-сон) Муносабат

Инсон камолотида ота-она ҳамда устознинг ўрни ва роли ниҳоятда катта. Уларнинг кўмаги ва тарбиясини олган бола ҳаёт синовларидан қоқилмай ўтади, эзгу мақсадларига қийналмай етишади.

Болаларга ўзининг бор меҳр-муҳаббатини бера олган кишигина ўқитувчи деган шарафли ҳамда масъулиятли   касбни эгаллай олади. Ҳақиқий устозгина ўз меҳнатлари самарасини топади, яъни уни мактабда, кўча-кўйда ўқувчилар қучоқ очиб кутиб оладилар. Уни ўзларига яқин олиб, қалбидаги қувонч, ҳаётида дуч келган ташвишу муаммоларни айтиб, ундан маслаҳат олади. Касбини севган, ардоқлаган устоз ана шундай пайтларда ўз муаммоларини четга суриб, ўқувчи билан дилдан гаплашади, унинг муаммоларига ечим топишга интилади.

Тарбия, ўқувчи қалбига йўл топиш, унинг ишончини қозониш осон иш эмас. Ўқувчилар орасида шундайлари борки, уларга бир танбеҳ, бир қараш етарли бўлади. Аммо яна бошқа бир ўқувчилар ҳам борки, улар билан алоҳида суҳбат ўтказиш, шуғулланишга тўғри келади. Ҳар қандай ўқитувчи ўз ўқувчисини одобли, тарбияли, билимли бўлишини истайди. Ана шунга эришиш учун баъзида талабчан, қаттиққўл бўлишга тўғри келади. Бундай ҳолларда ўқувчи кўпинча ота-онасига шикоят қилиб боради.

Хўп, ўқувчи хали ёш, кўп нарсани англаб етмайди! Аммо ота-оналар-чи, нимага мана шу оддий нарсанинг моҳиятини англаб етмайди? Минг афсуски, бундай пайтларда аксарият ота-оналар дарров мактабга келиб ўқитувчининг ёқасидан олишга, уни тартибга чақириб қўйишга уринади. Бу ҳолатда ўша фарзандимиз бошқа синфдошлари ўртасида ўзини баланд тутар, лекин ўқувчилар орасида "тартибга чақирилган"  ўқитувчининг обрўси йўқолмайдими?  Шундан сўнг ўқувчилар унга қандай муносабатда бўлади, унинг гапига, ўтаётган дарсига қулоқ тутадими?

Минг афсуски, орамизда шундай ота-оналар ҳам борки, улар арзимаган гаплар учун устозларга таҳдид қиладилар, ҳатто уларни ҳақоратлаб обрўларига путур етказишга уринадилар. Бу нафақат ўша ота-онанинг фарзанди, балки     бошқа болалар тарбиясига ҳам салбий таъсир кўрсатади. Ёки фарзандимизга ўзининг қалб-қўри, меҳр нурини бахшида этаётган муаллимни ҳақоратлаган ўша инсон, бирор обрў топадими? Ундай кишилар бу ишидан эртага уялиб қолмайдими? Ота-она шу жиҳатларни яхшилаб ўйлаб кўриши лозим. Зотан, бизнинг ножўя хатти-ҳаракатларимиз эртага фарзанд тарбиясидаги бошқа нуқсонларга йўл очиб бермасин.

Ўқитувчи ҳеч қачон ўқувчини бекордан бекор уришмайди. Хато қилган ёки дарс тайёрламаган болага "Тўғри бўл, яхши ўқи" деб айтиши мумкин. Тўғри, ўқувчига қаттиққўллик қилиш мумкин эмас. Бироқ бугун айрим фарзандларимизнинг яхши гапга қулоқ тутмаётганлигидан ҳам кўз юммаслигимиз керак. Шу ўринда мен ўрни келганда болага қаттиққўл бўлиш керак, деб ҳисоблайман. Нима бўлганда ҳам ота-она ва ўқитувчининг мақсади бир, у ҳам бўлса, фарзандларимизга пухта билим, чиройли тарбия бериш. 

Албатта, юқоридаги фикрлар менинг шахсий мулоҳазаларим, лекин бу масала бугунги кунда нафақат ўқитувчиларни, балки кенг жамоатчиликни қийнаётган масалалардан биридир. Шу боис, бу борада ҳар бир ота-она мулоҳаза билан иш юритса, мақсадга мувофиқ бўларди. Балки бу ҳақда ота-оналарнинг айтадиган гаплари бордир.

Гулнора МАҲКАМОВА,

ўқитувчи.