ижтимоий ҳимоя

Ўзбекистонда ижтимоий хизматлар тизими жадал ривожланмоқда. Айниқса сўнгги йилларда мамлакатда ижтимоий ҳимояга муҳтож аҳоли қатламларини қўллаб-қувватлаш ҳамда уларнинг турмуш даражасини яхшилашга қаратилган кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда.

Ижтимоий хизматлар жамиятнинг барча қатламлари учун муҳим аҳамиятга эга. Бу хизматлар орқали ногиронлар, ёлғиз қариялар, ишсизлар ва ижтимоий ҳимояга муҳтож бошқа шахсларга ёрдам кўрсатилади. 2021 йилда қабул қилинган Ўзбекистон Республикасининг "Ижтимоий ҳимоя тўғрисида"ги қонунга асосан, ижтимоий ҳимоя тизими янада такомиллаштирилиб, кам таъминланган оилалар учун махсус дастурлар жорий қилинди. Бундан ташқари, таҳлиллар шуни кўрсатмоқдаки, ижтимоий хизматларни йўлга қўйиш нафақат аҳолининг турмуш даражасини яхшилашга, балки жамиятда барқарорликни таъминлашга ҳам хизмат қилади.

Юртимизда кейинги йилларда ногиронлиги бўлган ва ижтимоий ҳимояга муҳтож шахсларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлашга қаратилган қатор ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузурида Ижтимоий ҳимоя миллий агентлигининг ташкил этилиши ана шу йўналишдаги ишлардан энг муҳими бўлди.

Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги муҳтожларга ижтимоий ҳимояни маҳалла даражасида ва комплекс ёндашув асосида кўрсатади. Аҳолининг оғир ижтимоий аҳволга тушиб қолишининг олдини олади, ижтимоий ҳимоянинг манзиллилиги ва самарадорлигини оширади.

"Инсон" ижтимоий хизматлар марказларининг мақсади - ижтимоий ҳимояга муҳтож аҳоли қатламига маҳалла даражасида комплекс ижтимоий хизмат ва ёрдам кўрсатишдан иборат. Марказ оғир аҳволга тушиб қолган ёки тушиб қолиш хавфи бўлган шахслар ва оилаларга маҳалла даражасида комплекс ижтимоий хизмат ва ёрдам кўрсатади. Бунда ҳар бир шахсга индивидуал ёндашилади.

Шунингдек, ўзгалар парваришига муҳтож ёлғиз яшайдиган кексалар ва ногиронлиги бўлган шахсларга "уйда парвариши", уларни қўллаб-қувватлаш ва реабилитация қилиш хизматларини кўрсатади.

Марказларда протез-ортопедия мосламалари ва реабилитация қилишнинг техник воситаларини олиш учун сертификатлар расмийлаштирилади. Шунингдек, талабгорларни ўзгалар парваришига муҳтож бўлган шахс деб эътироф этиш, ёлғиз кексалар, ўзгалар парваришига муҳтож ёлғиз ногиронлиги бўлган шахсларга моддий ёрдам тайинлаш ва тўлаш ишлари ҳам айнан марказ томонидан амалга оширилади.

 "Инсон" ижтимоий хизматлар марказларида ишлайдиган ижтимоий ходимлар белгиланган тоифадаги кишиларга белгиланган барча йўналишларда сифатли ва малакали хизматлар кўрсатади.

 "Инсон" ижтимоий хизматлар марказлари томонидан ногиронлиги бўлган шахсларга тиббий реабилитацион ортопедик воситалар ва бошқа протез буюмларни олишда амалий ва ҳуқуқий ёрдам кўрсатилади.

Ҳуқуқий хизмат кўрсатиш жуда аҳамиятлидир. Бунда шахс протез буюмларини олиш учун ўзининг яшаш жойидаги марказга ариза билан мурожаат қилиши лозим. Таъкидлаш керакки, ортопедик протез буюмлари билан таъминланиш жараёнлари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024 йил 30 апрелдаги 253- сон қарори билан тартибга солинади. Ушбу ҳужжат қуйидаги шахсларни протез-ортопедия мосламалари ва реабилитация қилишнинг техник воситалари билан таъминлаш тартибини белгилайди. Яъни ногиронлиги бўлган болаларни, ногиронлик гуруҳига эга бўлмаган пенсия ёшидаги шахсларни. Албатта, бунда шахсларнинг ушбу воситаларга муҳтожлилик даражаси текширилади. Уларга шунга асосланиб маълумотномалар берилади.

Маълумотномани "Тиббий-ижтимоий экспертиза" электрон ахборот тизимидан фойдаланиб олиш мумкин. Тиббий-ижтимоий эксперт комиссиялари томонидан шахснинг ногиронлик ҳолати ва юқоридаги воситаларга муҳтожлиги белгиланиб ногиронлик тўғрисидаги маълумотнома расмийлаштирилади. Шахсга ушбу ҳуқуқ вужудга келганлиги тўғрисида СМС-хабар юбориш орқали хабардор қилинади.

Бундан ташқари, марказда фуқароларга турли кўринишдаги моддий ёрдамлар, болалар нафақалари билан таъминлаш бўйича амалий ёрдам кўрсатади. Агарда шахс моддий ёрдам ёки болалар нафақасини олмоқчи бўлса, бевосита "Инсон" ижтимоий хизматлар марказларига ариза билан мурожаат қилишлари талаб этилади.

Фуқаролар "Инсон" ижтимоий хизматлар марказларига бевосита ўзлари бориб, шунингдек, 1140 ёки 1146 қисқа ишонч рақамлари орқали ҳам онлайн шаклда мурожаат қилишлари мумкин.

Аббосхон НАБИЖОНОВ,

Бўстон тумани "Инсон" ижтимоий хизматлар маркази бош

ижтимоий ходими.