(24 - сон) билиб қўйган яхши!

Бугун бутун дунёда бўлгани каби юртимизда ҳам одамларнинг қувватбахш (қувват берувчи) ичимликлар ичиши одатга айланмоқда. Тетиклаштирувчи бундай ичимликларни ичиш авваллари ёшлар орасида урф бўлган бўлса, ҳозирда уларни турли ёшдаги кишиларнинг истеъмол қилаётганлигини кузатиш мумкин. Ҳатто, бунга муккасидан кетган, кунига бир неча литрлаб ичадиган одамлар ҳам йўқ эмас. Шу ўринда савол туғилади: бундай ичимликларни ҳаддан ортиқ ичиш фойдалими ёки зарарли?

Албатта, ишлаб чиқарувчилар ўз маҳсулотларининг хавфсиз экани ҳақида гапиришлари табиий хол.   Аслида ҳам шундайми? Келинг, яхшиси бу ҳақда мутахассисларнинг фикр-мулоҳаза ва хулосалари билан танишиб кўрайлик.

Мутахассисларнинг таъкидлашларича, асосан икки турдаги ичимликлар мавжуд. Биринчисининг таркиби кофеиндан иборат бўлиб, у ишга кўмилган одамлар, доим кеч қолувчи талабалар учун фойдали бўлса, иккинчиси углевод ва витаминларга бой ичимликлардир. Бундай ичимликлар кўп жисмоний ҳаракат қилувчи кишиларга мўлжалланган.

Маълумки, кофеин мия фаолиятини кучайтиради ва юракнинг чидамлилигини оширади. Бироқ чарчоқ нималигини сезмаслик учун организм камида 3 та идишдаги қувватбахш ичимлик ичишни талаб қилади. Кучли стимуляторли бу турдаги ичимликларни кўп миқдорда ичиш эса, зарар ҳисобланади.

Ичимлик таркибида гуаран моддаси мавжуд бўлиб, кучли жисмоний зўриқиш чоғида оғриқларни камайтиради, жигарни тозалайди, атеросклерознинг олдини олади. Қолаверса, бу турдаги ичимликларда женьшень мавжуд ва у чарчоқни, тушкунликни камайтиради, бутун организмнинг ишлашга бўлган иштиёқини оширади.

Бундан ташқари, ичимликлар таркибида таурин, карнитин, матеин ва мелатонин каби компонентлар ҳам бор. Биринчиси юракнинг ишчанлигини оширади, холестеринни озайтиради, қувват беради. Иккинчиси инсон организми тўқималаридаги ёғли кислоталар парчаланиши ва моддалар алмашинувини яхшилайди. Матеин очликка қарши курашади.  Бошқача айтганда, тўқ тутади. Мелатонин инсоннинг кунлик ритмини мўътадиллаштиради.

Хўш, қувватбахш ичимликларнинг қандай плюс ва минус томонлари бор.

 Ижобий томонлари:

- кайфиятни кўтаради;

- ақлий фаолиятни кучайтиради.

Салбий жиҳатлари:

- кўп миқдорда ичиш организмга салбий таъсир кўрсатади. Яъни кунига 2 банкадан ортиқ ичилса, артериаль босим ва қондаги қанд миқдорини оширади, депрессия ва асабийликни келтириб чиқариш эҳтимоли юқори;

- гипертоник ва гипотоник касалига чалинганларга қувватбахш ичимликлар ичиш тавсия қилинмайди;

- асаб тизимининг бузилишига сабаб бўлиши мумкин;

- доимий равишда ичиб юриш юрак урушининг меъёрини бузади;

- қаттиқ жисмоний ҳаракат, спорт машғулотидан кейиноқ қувватбахш ичимликларни ичмаслик лозим. Чунки у организмдаги суюқликни чиқариб юборади.

Хулоса

Кўпинча қувватбахш ичимликлар инсон организмига қувват беради, дейишади. Аслида эса у организмнинг ички қувват манбасини очиб юборади. Тана ичимликнинг эмас, балки ўзининг энергия захирасидан фойдаланади. Шуни унутмаслик керакки, бугунги кучли ишчанлик иштиёқи эртага организм учун уйқусизлик, чарчоқ ва депрессияни келтириб чиқариши мумкин. Шу боис, қувватбахш ичимликларга кўп ҳам ружу қўйманг. Ҳамма нарсанинг меъёри бўлгани яхши.  Халқимиз бу борада топиб айтган: "Асалнинг ҳам ози ширин".

Муслим МИРЗАЖОНОВ тайёрлади.