Билиб қўйган яхши

Бу инсон 1911 йилда жаҳонга машҳур "Робинзон Крузо" асарини оригинал сюжетини қисқартириб, мазмунини ўзбек тилига илк бор таржима қилган ижодкор Муҳаммад Фозилбек Отабек қози ўғли эди.

Муҳаммад Фозилбек Отабек қози ўғли 1879 йилда Андижоннинг Девонабой даҳасида туғилган.1886 йилда Андижонда очилган рус-тузем мактабида ўқиб, биринчилардан бўлиб рус тилини мукаммал ўрганган. Кейинчалик у яна араб, форс, турк, умуман, бир неча тилни ўрганиб, ана шу тилларда ўқиш ва ёзишни мукаммал ўзлаштирган. Рус ва жаҳон адабиётидан қатор асарларни ўзбек тилига таржима қилган.

Муҳаммад Фозилбек Отабек қози ўғли  нафақат таржимон балки шоир, адиб, тарихчи, журналист, хаттот, рассом, фотограф, агроном, селекционер олим, дутор ва танбур чалишни жуда яхши билган созанда ҳам бўлган. У "Дукчи Эшон воқеаси" (1927), "Мукаммали тарихи Фарғона" (1916) асарлари орқали тарихимизга оид жуда кўп маълумотларни ёзиб қолдирган. 1921 йилдан "Роста" - Россия телеграф   агентлигида ишлаган.

Россия Қишлоқ хўжалик академиясида ўқиётган пайтда, 1924 йилда собиқ Совет Иттифоқи доҳийси Владимир Ленин вафоти муносабати билан   Москвага ташриф буюрган Афғонистон амири Амонуллохонга, афғон делегациясига таржимонлик қилган.

Тарихчиларнинг маълумот беришича, Афғонистон амири миннатдорчилик сифатида унга олтин ханжар совға қилган экан.

Фахриддин  ИБАЙДУЛЛАЕВ