Билиб қўйган яхши

Озиқ-овқатга нисбатан аллергия қандай пайдо бўлади? Маълумотларга кўра, аллергия бизни исталган савдо дўконида кутиб олиши мумкин экан. Ҳаттоки, уйимиздаги музлатгичда ҳам уни учратиш мумкин.

Эътиборга олиб қўйиш керакки, озиқ-овқат маҳсулотлари орасида фақат туз ва шакаргина аллерген ҳисобланмас экан. Қолган ҳар қандай егулик ёки озиқ-овқат маҳсулотининг у ёки бу маънода аллергияга сабаб бўлиш эҳтимоли бор.

Нима учун сут ва донли маҳсулотлардаги қийин ҳазм бўладиган оқсил, яъни глютени бор бўлган маҳсулотларни рациондан чиқариб ташлаш тавсия этилади? Чунки, айнан у инсон томонидан ёмон ҳазм қилинадиган маҳсулотлар рўйхатида етакчилик қилади.

Баъзи инсонларда овқат қўшимчаларининг айрим турларига аллергия бўлиши мумкин. Яъни, озиқ-овқат маҳсулотлари ҳиди, ранги ва таъмини яхшилаш ҳамда сақлаш муддатини узайтириш учун қўлланиладиган воситалар.

Аллергия билан оғриганлар саратонга чалинмайдими?

Америкалик олимлар бу борада бир қатор тадқиқотлар олиб боришди. Мисол учун, гул чанги аллергиясига чалинган болалар оқ қонга 40 фоиз кам чалинади. Астмадан азият чекаётган хотин-қизлар эса саратонга умуман чалинмас экан. Поллиноз, яъни йилнинг маълум бир вақтида кўз қизариш, аксиришдан азоб чекадиганлар ошқозон саратонига жуда кам учрар экан.

Мутахассислар аксарият ҳолларда болалардаги аллергиясига онанинг ҳомиладорлик маҳали ёки эмизикли даврида нотўғри овқатланиши сабаб бўлишини қайд этмоқда. Мисол учун, ҳомиладорлик пайтида аёлнинг ҳаддан зиёд тухум истеъмол қилиши маълум муддатдан кейин болада айнан мазкур маҳсулотга нисбатан аллергия пайдо бўлиш эҳтимолини келтириб чиқаради.

Аммо, аллергиянинг асл сабаби - иммунитетнинг генетик даражада бузилиши ҳисобланиб, у насл суради ёки фавқулодда пайдо бўлиши мумкин экан. Ота-онасида аллергия кузатилган болаларда уни аниқланиши 75 фоиз, фақат онасида аллергия бўлса 50 фоиз, отасида бўлса 25 фоиз кузатилган.

Тахминларга кўра, ҳозирда аҳоли орасида аллергиянинг кўп учраётганига глобаллашиш ҳам сабаб бўлаётган бўлиши мумкин. Мисол учун, кимдадир манго мевасига аллергия бўлса, у бу маҳсулот етиштирилмайдиган мамлакатда яшаса, уни кўрмаган ва емаган бўларди. Ёки иссиқ ўлкада яшайдиган инсонлар қорли, совуқ давлатларга келмаганда ўзида совуққа аллергия борлигини билмаслиги мумкин эди.

Кейинги йилларда олимлар ва шифокорларнинг аллергия ва уни даволаш борасидаги изланишлари туфайли баъзи саволларга жавоб топилди. Айни вақтда изланишлар давом этаётган бўлса-да, жараён охирига қадар ўрганилгани йўқ. Ҳеч ким аллергия қаердан ва қандай пайдо бўлиши, у табиат совғаси ёки жазоси эканини билмайди. Балки келажакда олимлар унинг сабаблари ва давосини топишар.

Андижон давлат тиббиёт институти талабаси

 Ферузахон БОЗОРОВА тайёрлади.