Ўзбекистон Республикаси мустақиллиги йилларида Ватанимиз тарихини холисона ва ҳаққоний ўрганиш, тарихий-маданий меросимизни илмий жиҳатдан тадқиқ этиш борасида тамоман янги давр бошланди. Хусусан, ўзбек давлатчилиги тараққиётида муҳим ўрин тутган Марказий Осиё ҳудудидаги қадимги давлатларга тегишли археологик ёдгорликлар ёшини аниқлаш, қадимий шаҳарсозлик маданияти, унинг ўзига хос хусусиятларини тадқиқ этиш борасида салмоқли ва диққатга сазовор ишлар амалга оширилмоқда.

Мингтепа ёдгорлигини илмий тадқиқ этиш ўтган асрнинг 40-50-йилларидан бошланган бўлиб, бугунги кунда бу ёдгорликдаги изланишлар изчил давом эттирилмоқда. Айниқса, Ўзбек-Хитой қўшма археологик экспедицияси бир неча йиллардан буён таниқли археолог олим, профессор Б. Матбобоев бошчилигида Мингтепа ёдгорлигида илмий изланишлар олиб бориб, муҳим илмий натижаларни қўлга киритдилар.

Мингтепа археологик ёдгорлигида олиб борилган изланиш натижалари, илмий хулосалар бўйича матбуот ва илмий      нашрларда қатор мақолалар эълон қилинган. Бу мақолалар хулосаларига кўра, Мингтепа ёдгорлиги бўйича тарихчи-археологларнинг хулосалари якуний эмас, яъни, бу масала тўла ўз ечимини топгани йўқ. Бу Мингтепа ёдгорлигини илмий тадқиқ этиш келгусида яна давом этишини билдиради.

Бугунги кунда халқимизнинг, айниқса, ёш авлоднинг Ватан тарихига бўлган қизиқиши тобора ошиб бормоқда ва бу ҳол Ўзбекистон тарихига доир, айниқса, Марказий Осиёдаги қадимги давлатларга оид тарихий ёдгорликлар таҳлилига бағишланган илмий ва оммабоп нашрларни халқимизга етказиш заруратини келтириб чиқармоқда. Бу жиҳатдан қараганда Шаҳло Хусанова томонидан тайёрланган "Мингтепа" илмий-оммабоп тўплами ўзига хос ўрин тутади. Ушбу тўпламда Мингтепа номи билан боғлиқ бўлган қадимги Довон давлати, унинг пойтахти шаҳри Эрши масаласига бағишланган қадимги хитой манбалари, Мингтепа ёдгорлигида тадқиқот ишларини олиб борган таниқли рус ва ўзбек археолог олимларининг илмий хулосалари ўрин олган.    Шунингдек, турли нашрларда ва оммавий ахборот воситаларида эълон қилинган илмий-оммабоп материаллар, ёш тадқиқотчиларнинг мавзу бўйича изланиш натижалари ҳам мазкур тўпламдан ўрин олган.

Тўплам билан танишган ҳар бир киши Мингтепа ёдгорлиги ва унинг тарихий аҳамияти хусусида тўла тасаввурга эга   бўлади.

Музробжон Абдуллаев, 

АДУ Ўзбекистон тарихи кафедраси доценти, тарих фанлари доктори.