(46- сон, 2016й. Мутахассис минбари)

Вирусли гепатит (сариқ касаллиги) юқумли хасталиклардан бири бўлиб, у ўз вақтида даволанмаса, беморни оғир асоратларга олиб келиши мумкин. Кейинги пайтларда жаҳон миқёсида ушбу хасталик билан касалланиш ҳолатлари ортаётганлиги кузатилмоқда. Бу албатта, ҳар биримизнинг ушбу хасталик ҳақида кенгроқ маълумотларга эга бўлишимиз, келиб чиқишининг олдини олиш бўйича зарур ишларни олиб боришимизни тақазо этади.

Вирусли гепатит қандай касаллик?  У қандай йўллар билан юқади? Ундан сақланиш учун нималарга эътибор қаратиш лозим? Ҳар биримиз ана шу саволлар ҳақида муайян тушунча ва билимларга эга бўлишимиз муҳимдир.

 КАСАЛЛИКНИНГ БЕЛГИЛАРИ

Касалликка чалинган беморларда яширин давр кузатилади. Бу кўринишда ўтиши мумкин. Айримларда шамоллаш билан, баъзиларда эса ошқозон оғриб, қайт қилиш баъзиларда қўл, оёқ бўғинларининг оғриб, толиқиш билан бошланади.  Дастлаб жигари зарарланади ва шунга оид клиник белгилар пайдо бўлади. Киши баданининг сарғайиши вирусли гепатитга хос деб ўйлашади. Айрим ҳолларда касаллик, бемор баданининг сарғайишисиз ҳам бўлиб ўтиши мумкин.

Гепатитнинг оғир турида жигар хужайралари емирилиши ва жигар фаолиятининг издан чиқиши кузатилади. Шу боис бемор организмида кескин ўзгаришлар рўй беради. Яъни, жигар фаолияти билан боғлиқ бўлган ҳамма жараёнлар издан чиқади. Вирусли гепатит анча оғир ва жиддий касаллик ҳисобланади. Агар ўз вақтида даволанмаса, сурункали босқичга ўтиб кетса, жигар церрозини келтириб чиқариши мумкин.

 ДАВОЛАШДА НИМАЛАРГА ЭЪТИБОР ҚАРАТИШ ЛОЗИМ?

Бунинг учун, энг аввало, бемор ётиб даволаниши ва қатъий пархезга риоя қилиши шарт. Гепатит касаллигининг бошланғич даврида гўшт ейиш тавсия этилмайди. Бу пайтда сут маҳсулотлари (қатиқ, творог, кефир, ширгуруч, ошқовоқ) ҳамда қайнатилган макарон, картошка бўтқаси, мева шарбатлари истеъмол қилган маъқул. Айниқса, олма ва оқ узум фойдали. Пархез давомида беморнинг пешоб ва нажасига эътибор бериб турилади. Агар уларнинг ранги асл ҳолига қайтса, буғда пиширилган гўшт қиймаси бериш мумкин.

 КАСАЛЛИКНИНГ ОЛДИНИ ОЛИШ

Вирусли гепатитнинг олдини олиш учун, биринчи навбатда, тозаликка амал қилиш лозим. Ичиладиган сув қайнатилган бўлсин. Хўл меваларни яхшилаб ювиб ейиш шарт. Болаларни ўз вақтида касалликка қарши эмлатиш ҳам жуда муҳим. Айниқса, кўп фарзандли оилалар бу хасталикка жиддий эътибор беришлари зарур. Чунки хонадонда битта болада бу хасталик кузатилса, бошқаларга ҳам тез юқади. Шунинг учун хасталанган болани алоҳида даволаш зарур бўлади. Яна шуни ҳам таъкидлаш жоизки, иммунитети паст болаларга касаллик юқиш хатари кўпроқ бўлади. Шунинг учун болаларни тўғри овқатлантириш, ўз вақтида чиниқтириб бориш керак.

Энг муҳими, озодаликка соғлом турмуш тарзига риоя қилиш, кунлик таомнома дармондориларга бой  маҳсулотлар бўлишига эришиш билан ушбу касалликнинг олдини олишимиз мумкин.

Жамилахон ОРИПОВА, вилоят юқумли касалликлар шифохонаси  шифокори.