Ҳуқуқшунос минбари

Мамлакатимизда мустақиллик йилларида амалга оширилган кенг кўламли ислоҳотлар миллий давлатчиликни мустаҳкамлаш, жамиятда қонун устуворлигини, инсон ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш учун муҳим пойдевор бўлди, халқимизнинг муносиб ҳаёт кечириши учун зарур шарт-шароитлар яратди.

Бугунги  кунда ҳаётимизнинг ҳар бир жабҳасида изчил ислоҳотлар олиб борилмоқда. Ушбу саъй-ҳаракатлар замирида инсон манфаати, унинг ҳуқуқ ва эркинликлари, фаровон ҳаётини таъминлашдек эзгу мақсад мужассамлигини кўрамиз. Бош қомусимиз ва бошқа қонун ҳужжатларида инсон манфаатлари олий қадрият сифатида белгиланган. Жумладан, кейинги йилларда нотариат соҳаси фаолиятини такомиллаштириш, янада юқори босқичга кўтариш борасидаги ислоҳотлар ҳам фуқароларимизнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилишга, малакали  нотариат хизматларидан эркин фойдаланишларига имкон яратмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг жорий йил 25 майдаги "Низоларнинг олдини олишга қаратилган институт сифатида нотариат тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги қарори ҳам юқоридаги фикрларнинг амалдаги тасдиғини таъминлашга қаратилган муҳим ҳужжатдир.

Барчамизга маълумки, аҳолига кўрсатилаётган нотариал хизматлар сифати ва тезкорлигининг паст даражадалиги, нотариал идоралардаги навбатлар, давлат божлари ва бошқа йиғимлар ундиришнинг шаффоф эмаслиги, шунингдек, мавжуд бюрократик тўсиқ ва ғовлар аҳолининг эътирозларига сабаб бўлаётган эди. Мазкур қарор юқоридаги муаммоларни бартараф этиши билан бирга, соҳанинг истиқболини белгилаб беради.

Ушбу ҳужжатнинг муҳим жиҳатларидан бири шундаки, унга мувофиқ, 2019 йил 1 январдан бошлаб нотариал идоралар бутун нотариал хизматларни комплекс шаклда хизмат кўрсатиш, яъни фаол хизмат кўрсатиш тизимига ўтади. Бунинг моҳияти шундаки, фуқаролар нотариал идораларга мурожаат қилганда биринчи навбатда асосий ҳужжатни тақдим этади, қолган барча ҳужжатларни тўплаш нотариал идораларнинг зиммасида бўлади.

Қарорда нотариал ҳаракатларни амалга ошириш учун мурожаат қилган шахсларнинг шахсини аниқлаш бармоқ изларини сканер қилиш ва уларни паспортдаги биометрик маълумотлар билан солиштириш орқали амалга оширилади. Бу албатта, нотариал хизматларнинг ишончли ва тез бажарилиши, аҳоли билан ишлашнинг сифат жиҳатдан янги самарали тизимини шакллантиришда муҳим омил бўлади. 

Барчамизга яхши маълумки, 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясида ҳам қонун устуворлигини таъминлаш, жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишда нотариат институтининг роли ва аҳамиятини ошириш, шунингдек, аҳолига кўрсатилаётган нотариал хизматларнинг сифатини яхшилаш муҳим вазифа қилиб белгиланган. Президентимизнинг мазкур қарори стратегияда белгиланган вазифаларнинг ижросини таъминлаш билан бирга аҳолига кўрсатилаётган хизматлар сифатини янада яхшилашнинг мустаҳкам ҳуқуқий пойдевори бўлади.

Хулоса қилиб айтганда, қарорда белгилаб берилган вазифалар нотариал идораларнинг жисмоний ва юридик     шахсларнинг ҳуқуқлари ва манфаатларини ҳимоя қилишга хизмат қилади.

Шаҳодат ҚОДИРОВА,

Андижон шаҳридаги 3- сон давлат нотариал идораси нотариуси.