(Тадқиқот, тахмин...)

Олимлар сайёрамиз келажаги борасида тадқиқот олиб бориш баробарида уни қуриб ёки музлаб ёхуд ёниб, тамом бўлади, деган фикрни илгари сурадилар.

"Сайёрамиз тақдири қуёшга боғлиқ, - дейди пенсильвания университети профессори Жон Кастинг. - Қуёшнинг умри эса бошқа юлдузларники каби боқий эмас! Юлдузлар эволюцияси назариясига кўра, Қуёш бора-бора қайноқ ва порлоқ бўлиб боради. Бунинг натижаси ўлароқ, ер ҳам исий бошлайди. Ҳавонинг ўртача иссиқлиги Цельсий шкаласи бўйича 60 градусга етганда, муаммо бошланади. Ер борган сари сувини йўқота бошлайди. Бундай иссиқ ҳаво натижасида атмосфера таркибида 10 фоиздан 20 фоизгача сув буғи вужудга келади. У стросферага кўтарилиб, кислород ва водородга ажралади. Водород аста-секин стросферадан коинотга чиқиб кетади. Шу тариқа сайёрадаги сув миқдори камая бошлайди".

Астрономлар воқеанинг бундай тус олишини аллақачон башорат қилганлар, бироқ улар доимо муддат борасида адашардилар. Авваллари сувнинг фожеали йўқолиб бориши 5 миллиард йиллардан сўнг юз бериши мумкин, деб таҳмин қилинган. Аммо янги ҳисоб-китобларга кўра, 1,2 миллиард йилдан кейин Ер ўз океанларидан маҳрум бўлади ва чўл-биёбонга айланади. Лекин буни Кастинг энг оптимал назария деб ҳисоблайди. Гап шундаки, ҳавонинг тез исий бошлаши ердаги океанлар, ўсимликлар, умуман, тирик мавжудот ҳаётининг асоси ҳисобланган углерод диоксид газини фаол юта бошлашига олиб келади.

500 миллион йиллардан сўнг углерод диоксид атмосферадан эриган кўринишга ўтиб кетади ва бунинг натижасида Ердаги барча ўсимликлар ҳалок бўлади. Ўсимликларнинг йўқолиб бориши ҳайвонларнинг нобуд бўлишига олиб келади, кейин эса... Бу ҳолда бора-бора Ердаги ҳаёт буткул йўқолиб кетишини англаш учун олим бўлиш шарт эмас.

- Агар бизнинг ҳисоб-китобларимиз тўғри бўлса, - дея ўз мулоҳазасида давом этади Кастинг, - Ерда, чамаси, 4,5 миллиард йил давомида ҳаёт ҳукм сурган, ундаги ҳаёт якун топишига яна ярим миллиард йил фурсат қолди, деб фараз қилишимиз мумкин.

Яна бир тадқиқотчи Мичиган университети профессори воқеанинг ривожланиши икки хил маррага олиб бориши мумкин, деб ҳисоблайди: Ер ё ёниб кетади ёки музлайди!

Адамснинг фикрига кўра, Қуёш бошқа юлдузлар каби тобора кучаяди, натижада ўлчамлари ҳам катталашади, ундан тарқалаётган газ атрофга кенг тарқалади. Табиийки, Меркурий, Венера, Ер ва Марс буткул ёниб тушадилар, эҳтимол бу сайёралар ана шу газнинг бир бўлагига айланиб кетар...

Хориж матбуот материаллари асосида Тоҳиржон ҚЎЗИЕВ тайёрлади.