(39- сон, 2016 й. ҲИКОЯ)

Шарофат холанинг дили хаста. Унга на дори-дармон кор қилади, на ширин сўз. Кўз қорачиғидай асраб катта қилиган ўғли Камолиддинга босаётган қадами қалтислигини тушунтиролмай ҳалак. Онага аён бўлган бу хатарли йўл эса сира тинчлик бермайди...

...Отаси қазо қилганда Камолиддин эндигина иккинчи синфда ўқирди. Шу бола ўксимасин дея она бошқа турмуш қилмади. Турмуш қурмаганидан пушаймон ҳам бўлмади. Бутун қувончи, бахти-иқболини мана шу ёлғизгина ўғлида кўрди. Тўғри, отасиз қийин бўлди. Лекин баҳорда пилла қурти боқиб, ёз ва кузда пахта даласида ишлаб рўзғорини тебратди. Бахтига ўғли мўмин-қобил, меҳнаткаш чиқди. Мактабни битирди. "Мени деб қийналиб кетдингиз, онажон. Энди дам олинг, мен ишлайман, кейин сиртдан ўқийман", деганида, онаизор кўнмади.

Камолиддин қишлоқ хўжалиги институтида ўқиди. Беш йил ҳам кўз очиб юмгунча ўтиб кетди. Шарофат хола энди ўғлини уйлантириш тараддудига тушди. Камолиддиннинг кўнглига қаради. Севган қизи Малоҳатни олиб берди. Қўл-оёғи чаққон келинидан кўнгли тўлди. Набиралари уйини тўлдирди. Камолиддин ҳам ширкат хўжалигида агроном бўлиб ишлай бошлади. Ўзини ўнглаб олди. Икки йилда отасидан қолган томни янгилади, ҳовлининг деворларини тузатди. Лекин келини тушмагур ҳар хил бўлмағур гаплар билан эрига хархаша қила бошлади. "Ўқимаган бўлса ҳам Мурод ўртоғингиз данғиллама участка солди. Машина олди, болалари қўғирчоқдек кийинишади, хотинининг бармоқлари ёқут кўзли узукка, оғзи тилла тишга тўла. Сиз-чи? Номи улуғ, супраси қуруқ", деб заҳрини сочишни қўймади. Бир-икки аразлаб кетиб, Камолиддиннинг бошини эгди. Маҳалла кексалари ўртага тушиб, қудаларига тушунтирди. Келиннинг отаси бамаъни, кўпни кўрган одам. Ҳар қалай, қизига насиҳат қилиб, борига қаноат қилишни тайинлади. Лекин онаси қизига ён босадиган, зебу зийнатга ўчроқ эди.

Нима бўлдию, Камолиддин ҳам хотинининг хархашаси, ҳам маҳалла-кўйда "қурумсоқ" деган таъналарни кўтариб юришга ор қилдими, ишини ўзгартирди. Агрономлик қайдаю омбор мудирлиги қайда. Аввалига Шарофат хола индамай юрди. Ярим йил ўтмай, келинининг юриш-туриши ўзгарди. Хали магазинга югурган, хали чеварга чопган. Бармоқларидаги тилла узуклар қўшалоқ бўлди. Унча-мунчани писанд қилмайдиган одат чиқарди.

Шарофат хола ўғлининг айрим ҳаракатларини кўриб, "Наҳотки, шу менинг ўғлим Камолиддиним - ўша бор-йўғимга қаноатли, камсуқум ўғлим бўлса?" деб ўйланарди. Кўз олдида шунчалар тез ўзгараётганига ишонгиси келмасди. Юраги ниманидир сезгандай безовта бўла бошлади. Ҳовли-жойи эса бутунлай янгиланиб кетди. Уй анжомлари ўзгарди, ташқари дарвоза янгиланди. Ҳовлининг кун чиқар томонига иморат солдирди. Шарофат хола ортиқ чидолмади. "Шунча пулни қаёқдан оляпсан, болам?" дея ёнига ўтқизиб, ўғлини инсофга чақирди.

- Ие, терговчи ўз уйимизда экан-ку, мен бўлсам бошқалардан ҳадиксираб юрибман, - деди Камолиддин онасидан тап тортмай.

Онаизорнинг хўрлиги келди. Кўзларида ёш қалқиди. "Сени ҳалол меҳнатим билан улғайтирдим. Нонингни бутун қилдим, шунақа харом-хариш йўллар билан бойимоқчи бўлсанг, уйингдан чиқиб кетаман", дея қўрқитиб ҳам кўрди.

-      Нима мен ўғирлик қиляпманми? Ҳамма қатори улушимни оляпман, - пинагини бузмади ўғил.

Шундан кейин ҳам Шарофат хола икки-уч марта панд-насиҳат қилди. Афсуски, кечиккан экан. Онаизорга қараганда чўнтагини тўлдираётган пуллар, кўзини парда бўлиб тўсаётган бойлик, уйдаги ярқироқ буюмлар унга азизроқ кўринаётган экан. Буни фаҳмламабди.

-      Шукр қилиб яшамайсизми? - дея силтаб гапиришлари онага оғир ботди. Бошини олиб чиқиб кетай деса, халқнинг гапидан номус қилди.

Кейинги пайтда кўзбўямачилик, порахўрликлар орқасидан кўпчилик ишдан кетаётгани, қинғир ишнинг қийиғи топилиб, қўлга тушаётгани онани ҳам хавотирга солди. Худди ўғли Камолиддин ҳам ўшаларга ўхшаб қўлга тушиб қолаётгандек туюлаверди.

Шарофат хола аниқ билади. Ўғли нопок йўлга кирди. Бинойидек касбини қилмай, ўзини кимларнингдир олдида мутега айлантирди. Шу тинчлик бермади. Нима қилсин ёлғиз ўғли... Унга бирор кор-ҳол бўлса, қандай чидайди?

Шарофат холанинг дили хасталиги шундан. Камолиддингина сезмаяпти. Хали ҳам кеч эмас. Онаизорнинг илтижоли нигоҳи зора ўғлини бу хатарли йўлдан қайтарса...

Зумрадхон АБДУЛЛАЕВА.