10- (сон) Эҳтиром

1 март - Ўзбекистон Халқ шоири Зулфия таваллуд топган кун

Ўзбек халқининг севимли шоираси, таниқли жамоат арбоби Зулфия Исроилова 1915 йил 1 мартда Тошкент шаҳрида ҳунарманд оиласида таваллуд топган. Зулфиянинг оила аъзолари шеърхонликни, мусиқани севарди. Онаси шоиртабиат, оқила, зеҳнли аёл эди.

Зулфияхоним онаси ҳақида шундай дейди: - Агар истеъдодим бор бўлган бўлса, унинг чашмаси онам, агар адабиёт аҳлига бир кафт дон янглиғ шеърий ҳосил тутган бўлсам, унинг уруғини қалбимга аввал онам сочганлар. Уйим деганда кўз олдимга онамнинг мулойим, дониш нигоҳлари, чопқиллаб оқаётган ариқ, шовуллаб куйлаётган тераклар келади.

Зулфия 17 ёшида ёзган "Ҳаёт варақлари" биринчи  шеърлар тўплами билан Ойдин, Музайяна Алавия, Хосият Тиллахоновалар сафида адабиёт оламига кириб келди. Зулфиянинг ижодий камолотида ўзбек ва рус мумтоз адабиёти, халқ оғзаки ижоди ва жаҳон адабиёти анъаналарининг роли бениҳоя катта бўлди. У хотин-қизлар билим юртида ўқиган вақтларидаёқ адабий тўгаракларда шеърлар машқ қила бошлайди. 1935-1938 йилларда Ўзбекистон Фанлар академиясининг Тил ва адабиёт институти аспирантурасида таҳсил олди. Сўнгра 1938-1948 йилларда Болалар нашриётида муҳаррир, Ўзбекистон Давлат нашриётида бўлим бошлиғи, 1950-1953 йилларда "Ўзбекистон хотин-қизлари" ("Саодат") журналида бўлим бошлиғи. 1953-1980 йилларда эса бош муҳаррир бўлиб ишлади.

Шоира "Шеърлар" ва "Қизлар қўшиғи"  каби поэтик асарларини она Ватан, унинг дала, чўлларида меҳнат қилаётган пахтакорлар, механик, тракторчи қизларнинг қайноқ ҳаётларига бағишлайди. Айни чоғда мазкур тўпламлардаги шеърлари шоиранинг шеърий маҳорат сирларини эгаллаётган даврини характерловчи асарлар сифатида ҳам муҳим эди.

Зулфия "Уйлар", "Шалола" каби шеърий мажмуалари учун Ҳамза номидаги республика Давлат мукофоти, ҳинд мавзусидаги шеърлари учун Жавоҳарлал Неру номидаги халқаро соврин, тинчлик ва дўстликни тараннум этувчи асарлари ҳамда тараққийпарвар Осиё ва Африка ёзувчилари ҳаракатидаги фаол иштироки учун    Халқаро "Нилуфар" мукофотига сазовор бўлган. Шоира Ҳиндистон, Югославия, Шри-Ланка, Миср, Бирма, Австрия каби мамлакатларда бўлди. У 1956 йилда Осиё ва Африка ёзувчиларининг Деҳлида ўтказилган биринчи конференциясида қатнашиб, машҳур  "Мушоира"  (1958) асарини ёзди.  

Унинг шеърлари рус, инглиз, немис, ҳинд, болгар, хитой, араб, форс ва бошқа тилларга таржима қилинган. Шоиранинг ўзи эса   Некрасов, Лермонтов, В. Инбер, Леся Украинка, Эди Огнецвет, М.Дилбозий, Амрита Притам асарларини ўзбек тилига маҳорат билан таржима қилган.

Шоира 1996 йил 1 августида, 81 ёшида вафот этди. Унинг номини абадийлаштириш мақсадида, қолаверса, миллий адабиётимиз йўлидаги хизматлари муносиб эътироф этилмоқда.  Кўплаб китоблари қайта нашр этилди. Ўзбекистон Республикаси Президенти фармонига биноан Зулфия номидаги давлат мукофоти  таъсис этилди. Ушбу мукофот умумтаълим мактаблари, академик лицей, касб-ҳунар коллежлари ўқувчиси ҳамда олий ўқув юрти талабаси бўлган аъло хулқи, зукколиги, донолиги, ташаббускорлиги, ўқишдаги изланувчанлиги билан ўз истеъдодини намоён қилиб келаётган  иқтидорли қизларга адабиёт, маданият, саньат, фан, таълим йўналишларидаги алоҳида ютуқлари учун берилади.

Мукофот махсус комиссия хулосалари асосида Вазирлар Маҳкамаси қарори билан ҳар йили 8 март - Халқаро хотин-қизлар байрами арафасида топширилади.

Набира УМАРАЛИЕВА,

Андижон давлат

университети талабаси.