Адабий кеча

Минг йиллардан кейин ҳам,

Унутмас мени боғим,

Шеърларим янграб қолур,

Бир умрга ўлмайман...

Ўзбек адабиётида ўзига хос ўрни, табиати, феъл-атвори, гўзал шеърлари билан ёрқин из қолдирган адиблардан бири Усмон Носир эди. Бу йил юртимизда Усмон Носир таваллудининг 110 йиллиги кенг нишонланмоқда.

Усмон Носир 1912 йилнинг 13 ноябрида Наманган шаҳрида таваллуд топди. Ёшлиги қўқондаги болалар уйида ўтган Усмон ўрта мактабни битиргач, 1931 йилдан бошлаб, Алишер Навоий номидаги Самарқанд педагогика академиясининг тил ва адабиёт  факультетида Амин Умарий, Адҳам Ҳамдамлар билан бирга таҳсил олган. Унинг илк шеърлари мактабда ўқиб юрган вақтдаёқ матбуотда кўрина бошлади.

Кейинчалик унинг "Қуёш билан суҳбат", "Сафарбар   сатрлар", "Трактробод", "Юрак", "Меҳрим" каби шеърий тўпламлари, "Норбўта" ва "Нахшон" достонлари нашр қилинган. Усмон Носир шеърияти  ҳаётийлиги, жозибадорлиги ва исёнкорлиги, айни чоғда , содда ва равонлиги  билан китобхон қалбидан чуқур ўрин олган. Шундан бўлса керак, шоир шеърлари ҳамон давраларда тез-тез ёддан айтилади.

Юрак, сенсан менинг созим,

Тилимни найга жўр этдинг,

Кўзимга ойни беркитдинг,

Юрак, сенсан ишқибозим...

Маълумки, Усмон Носир ижодида Ватан мавзуси етакчи ҳисобланади. Унинг юртга бўлган муҳаббати соф қалб нидолари орқали баён этилади.

Усмон Носир шеърларида зўрма-зўракилик, ясама фикрлар, алдовлар йўқ. Шоирнинг туйғулари янглиғ шеърларидаги ифодалар ҳам тоза, оламни қандай тасаввур этса, шундай борича қоғозга муҳрлайди. Шоир шеърларини ўқиб,  табиат тасвири, дарахт ва ўсимликларнинг  овози, барглар ҳаракатларини гўё қалбан эшитасиз, кўз билан кўриб, мусиқа куйидек овози кўнглингизга жойланади.

Шоир юрагига яқин кишилар ҳақида мароқ билан ёзади. Шеърларида қалбидаги қувонч, дард ва ҳаяжонлар пайдо қилган тарих воқеликлари, "етим ўтган" болалиги тўғрисида ёрқин хотираларни  шеърга тизади. Шоир ижодида инсон озодлиги, руҳ эркинлиги, инсон қадр-қиммати, бешафқат тарих ҳукми, даврнинг аламли жараёнлари тасвири каби қатор мавзуларга янгича ёндашилган.

Мактабимизда кўплаб тадбирлар, ижодий учрашувлар ўтказиб борилади. Жумладан, адабиёт тўгараги аъзолари ташаббуси билан Усмон Носир ижодини ўрганишга бағишланган баҳс-мунозара, шеърият кечаси, иншо танлови ўтказилди. Тадбир ва танловларда 7-синф ўқувчилари Муҳаммаджон Толипов, Гулноза Комилова, Салоҳиддин Толибжонов, Дилрабо Алимова, Розияхон Тўлакова, Моҳизода Неъматова сингари ўқувчилар фаоллик кўрсатдилар.

Ўқувчилар шоир ижодини атрофлича ўргандилар, шеърларини ёд олдилар. Усмон Носир ижоди бўйича ўтказилган тадбирларимиз ёшлар қалбида она юртга муҳаббат, тўғрисўз, адолатли бўлиш, ҳамиша илм ўрганишга интилиш туйғуларини мустаҳкамлашга хизмат қилади.

Нодирахон САИДХЎЖАЕВА,

Андижон шаҳридаги 48- умумтаълим мактабининг она тили ва адабиёти фани ўқитувчиси.