Турмуш чорраҳаларида

 (Бўлган воқеа)

1967 йил. Самарқанд давлвт архитектура қурилиш институти. Юртимизнинг турли вилоятларидан келган бир қанча йигит-қиз институт талабаси бўлиш учун имтиҳонлардан ўтди. Улар орасида андижонликлар ҳам анчагина эди. Қисқа вақтда бир-биримиз билан танишиб, жуда иноқ бўлиб кетдик. Имтиҳонларни топшириб, бир гуруҳимизга талаба бўлиш бахти насиб этди.

Янги ўқув йили бошланганлиги, институтнинг 1-босқичга қабул қилинганлигимизга бағишланган тадбир бўлиб ўтди. Йиғилишда институт ректори сўз олиб, барчани талаба бўлганлиги билан табриклади, сўзининг охирида андижонлик Аҳрорбек  Абдуллаев деган талабани алоҳида ўртага чорлаб, шу боладан шахсан ўзи имтиҳон олганлигини, унинг билими таҳсинга лойиқ эканлигини айтиб, институтни битирса, шу ерда ўқитувчи қилиб олиб қолишини айтди. Биз андижонликлар йиғилишдан сўнг дўстимиз Ахрорбекни зўр қувонч билан қутладик.

Ўқишлар бошланиб кетди, ҳамма ўзи билан банд бўлиб, кунлар тез ўта бошлади. Ҳаш-паш дегунча 1- босқични тугаллаш арафасига келдик. Ректоримиз мақтаган Ахрорбек ҳам ўқишни фақат аълога тамомлаган эди.

Қишки таътил пайтида 4-5 нафар талаба ошналарни Ахрорбек дўстимиз ўзи билан бирга уйга олиб кетиб, Янги йилни ўша ерда кутиб олдик. Аҳрорбекнинг уйида унинг ота-онаси ва оила аьзолари билан танишдик, меҳмон бўлдик. Унинг отаси ва онаси ажойиб, самимий инсонлар эканки, буни тасвирлашга, ҳатто сўз тополмайман. Улар ўғлидан ҳам бизни кўп ҳурмат қилишди. Биз ҳам ўғиллари ҳақидаги ректоримизнинг гапларини айтиб, фахрландик. Қайтаётганимизда, унинг ота-онаси бизни кўп дуолар қилиб, ўғлининг шундай яқин ва қадрдон ўртоқлари борлигидан жуда мамнун бўлишиб, ҳар сафар таътилда албатта, уларникига келишимизни қайта-қайта тайинлашиб, хайрлашишди.

Институтда 2-босқич ықишлари бошланди. Дўстимиз Аҳрорбекка кўз тегди. У   1-босқичнинг охирида Қирғизистоннинг Ўш вилоятидан келган Кароматхон деган қиз билан яқиндан танишиб, у қизга ошиқ бўлиб қолганди. Юрса ҳам, турса ҳам хаёли шу қиз билан былди. Ықиши ылда-жылда эди.

Дўстимизнинг кўзига ўша қиздан бошқа ҳеч нарса кўринмас эди. Ахрорбек дўстим 1-ярим йиллик имтиҳонларидан ўта олмади. Биз андижонликлар бир йиғилишимизда уни ўртага олиб, яхши иш қилмаётганлигини, ўзини ўнглаб олишини айтдик, тартибга чақирдик.

Лекин у ҳеч кимнинг гапига кирмади. Қанча уринмайлик дўстимизни бу йўлдан қайтаришнинг иложи бўлмади.

Кунлар ўтиб, яна таътил пайти келди. Талабалар уйларига бориб келишга шошилишди. Биз ҳам Андижонга, уйга кетаётганимизда Ахрорбек дўстимиз бизга илтимос қилиб, унинг уйига ҳам кириб келишимизни, ота-онасига саломини етказиб, ўзини ишлари кўпайиб бора олмаслигини, ўқишлари яхши эканлигини айтиб қўйишимизни қайта-қайта илтимос қилди. Бир қанча суратлар ҳам бериб етказишимизни тайинлади. Аслида эса, дўстимиз ўша бирга юрган қизини ташлаб кетишга кўзи қиймаётган эди. Биз ҳам нима қилишни билмай, ноилож дўстимизнинг илтимосини бажариб, ота-онасига унинг гапларини айтиб, қайтдик. Лекин ўша пайтда  катта хатога йўл қўйганимизни, катта гуноҳ қилганимизни  тушунмаган эдик.

Дўстимиз Аҳрорбек бор будини, илмини ўша яхши кўрган қизига сарф қилди. Натижада у қиз институтнинг энг аълочи талабасига айланди. Дўстимиз эса умуман, ўқишни ташлаб, 2- босқич имтиҳонларидан ўта олмай, институтдан ҳайдалди, кўп ўтмай ҳарбий хизматга жўнаб кетди. У севган қиз эса, институтни аъло баҳоларга тугаллаб, шу ерда ишлайдиган бир ўқитувчига турмушга чиқди.

Биз дўстимизни уйига қайтиб бора олмадик, чунки унинг ота-онаси олдида бизнинг юзимиз шивит эди. Кейинчалик эшитдикки, Ахрорбек институтдан ҳайдалиб, армияга кетиб, ўша ердан уйига хат ёзганидан сўнг, дадаси ўғлининг ахволини билгач, институтга келиб, унинг ўқишини тикламоқчи бўлган, лекин бунинг уддасидан чиқолмай, касалликка чалиниб, вафот этибди.

Мана, азизлар, биргина ўйланмай қилинган ишнинг оқибати нималарга олиб келди. Агар дўстимизнинг қилмишларини ўз вақтида ота-онасига етказганимизда эди, балки бу кўнгилсизликлар бўлмасмиди?!.

Дўстимизнинг ота-онасидан кечирим сўраш эса бизга бир умрга армон бўлиб қолди.

Комил МАШРАБ, Андижон тумани.