Кўнгил кечинмаси

...Ака, авваллари сизни соғинсам, у ер - бу ерда ўтириб йиғлаб олар эдим. Энди болаларим катта бўлгани учунми ёки дийдам қотдими, ҳартугул, аввалгидай кўп йиғламайдиган бўлдим. Болалигимизда сиз билан қилган орзуларим эсимдан чиққан. Қўлим дуторга бир марта ҳам тегмай қадоқ бўлди. Ҳали пахта деймиз, ҳали пилла... Умр ўтаяпти. Даланинг ишлари кўнглимни ҳам қотириб ташладими, деб ўйлаб қоламан гоҳида. Лекин, шу бугун қуртларимга қараб, бир аҳвол бўлдим. Бостираман деяпман, ҳозир камида тўрт-беш марта барг солишим керак. Кеча ҳам қаровим яхши бўлмаган эди, оч қолди ҳисоб. Катта-катта бўлиб, ўрамга кирган. Тўкилганларини тера-тера йиғладим. Болалар барг қидириб, қўшни туманнинг биқинигача бориб келишди. Барг йўқ. Шу атрофда борини олиб бермаяпти бу фермер.

Қурт беришда ялинган янгибой барг топишга келганида қорасини ҳам кўрсатмайди. Кеча йўлда кўриб қолдим. Машинадан тушмайди ҳам. Ҳа-аа-а, дейди ўтирган жойида. Бой-да. Отасидан кўп пул қолган. Лекин барибир, энам айтган гап - гап: ҳеч бир ота-она болаларига яхши тарбиядан ортиқ мерос қолдиролмас экан.

Майли, ака, буни ўйламанг. Пилламни бир амаллаб бостириб оламан. Ёнидаги фермердан илтимос қилдим: опа, фақат битта тутни уриб олсин, болалар тутпояга кирганини кўриб қолишса, жанжал кўтарилади, ўзимизга ҳам керак, деди... Шу кунларда хурсандман. Президентнинг қарори чиқибди-ку, энди ўн йил пилла боққанларни ҳам пенсияга чиқарар экан. Йигирма йилга яқин пахта чопиб, пилла боқдим, шулар ҳам ўтсайди. Майли, шунисигаям минг раҳмат. Яна ўн йил бемалол боқиб бераман. Болалар ёнимга кириб қолди (секин пичирлайди: куёвингиз ҳам ичишни ташлаган, кўз тегмасин).

Синглим гапираркан, хаёлимда азалий манзаралар жонланади:

Уни пахтазор ичида, қуёшдан юзини тўсиб ўраган рўмолда тасаввур қиламан. У пахта чопиқ қилаяпти.

Кун заволга келган пайт, дала ўртасида қандайдир қора кўринади: у сомон йиғаяпти.

Тонгми ёки талош маҳалими - англаш қийин, мис пақирга сутнинг жизиллаб уриши эшитилади: у сигир соғаяпти.

Яшайдиган уйининг деярли ҳамма хонасида пилла бор. Кирсангиз, айниқса, пилла бостирар маҳалдаги таниш хушбўй ҳид димоғингизга гупиллаб урилади. Ўша хоналарнинг бирида икки ўспирин полнинг у ер, бу ерига тўкилган катта-катта қуртларни тераяпти. Синглим эса дераза рахида йиғлаб ўтирибди.

Осмон булутлардан халос бўлган қуёшли кун. Чошгоҳ. У қўшниларини йиғиб, пилла тераяпти...

Мен тиниб-тинчимайдиган меҳнаткаш, покдомон синглимнинг тимсолида шу юртнинг жафокаш аёлларини кўраман.

Хаёлимда Миртемирнинг ўзбек аёли ҳақида айтган шоҳ сатри айланади:

"Сенсиз Ўзбекистон  Ўзбекистонмас, Тош бу!"

Нурулла НАРЗУЛЛАЕВ