Севимли китобим

Она! Қалбларни титратувчи, этларни жимирлатувчи, айтилганда юрагингда фахр-ифтихор ҳиссини уйғотувчи сеҳрли сўз - бу! Қандай ҳам сеҳрли бўлмасин? Ахир, бир қўли билан бешикни, бир қўли билан дунёни тебратувчи муқаддас зот ҳақида гап кетмоқда. Оналарни ҳамиша улуғлаб, шаънига энг чиройли мисралар битамиз. Улар ҳақида қанча кўп гапирсак, қанча ардоқласак шунча кам.

Севимли ёзувчимиз Ўткир Ҳошимовнинг "Дунёнинг ишлари" асари оналар ҳақида битилган, она меҳри, садоқатини, оналикнинг беминнат оламини ёритиб бера олган энг бебаҳо қиссадир.

Асарни ўқиганимда анчагача унинг таъсиридан чиқолмадим. Оналар борлигига шукр қилдим. Оналарнинг қадри чегарасиз эканлигини яна бир бор англадим. Ҳамма Она бир. Адиб айтганидай: "Мабодо Тангри марҳумларга қайта жон ато қилса-ю, оналар тирилиб қолса, ҳаёт пайтида меҳр берганми, бермаганми - барибир фарзандларини мақтаб гапирган бўларди. Оналар ҳатто вафотидан кейин ҳам оналигича қолади." Адиб ўз асаридаги ҳикояларда оналарни шундай кўрсатиб берган-ки, ўқиб фақат мароқ топасиз, Онангизни ўйлайсиз. Сизнинг Онангиз билан адибнинг Онасининг ҳаракатлари, гапиришлари, меҳри, жон куйдириши бир хил эканлигини  ҳис этасиз.

"Дунёнинг ишлари" қизиқ. Бир қарасангиз кераксиз одамлар учун вақтимизни, боримизни аямаймиз. Яна бир қарасангиз, уларни бошимизда олиб юрамиз. Лекин, бизни ўсиб улғайтирган инсонларни қадрига етмас эканмиз. Онанинг ўрни бўлаклигини адиб бот-бот такрорлаган ва бу ўқувчига таъсир қилмай қолмайди. Айниқса, ёзувчининг ушбу гаплари ростдек туюлди: "Хотинига қимматбаҳо пўстин олиб бераётганида, онасига бир кийимлик кўйлак қўшиб олиш ёдидан чиқмадимикан? Ўз уйини чет эл мебели билан тўлдириб қўйганида онасига ақалли бўйрадеккина гиламча совға қилишни унутмадимикан? Қизини туғилган кунида атлас кўйлак, ўғлини велосипед билан қутлаганида онасига оддий бир пайпоқ олиб беришни эсидан чиқармадимикан?"

Она ўз боласи учун ҳатто оёқлари совуқдан қақшаб, музлаганини ҳам сезмайди. Боласи учун ўша дардни ўзи ошириб олганини эса унутади. Йилларки, оёқ оғриғидан қийналса-да, буни боласига миннат қилмайди.

Китобнинг шу даражада оммалашишига ёзувчининг ҳар бир қаҳрамон табиатига алоҳида ёндошгани, миллийликка урғу бергани ва асарнинг таъсирчан воқеаларга бойлиги, самимийликка йўғрилгани сабаб, деб ўйлайман.

Ушбу китоб нафақат ёшлар, балки кексаларимизнинг ҳам кўнглидан жой олганлигига кўп бор гувоҳ бўлдим. Ушбу китоб кўнгиллардан жой олди, қолаверса, ҳар бир инсонни оналарни қадрлашга, йўқлашга, ҳурмат-эътибор кўрсатишга ундайди. Балки, шунинг учун ҳам бу китоб менинг энг севимли китобимга айланган.

Нозима FОФУРЖОНОВА,

Андижон шаҳри.