Ҳаёт - ибрат мактаби

Бекатда автобус кутиб турардим. Ёнимга бир кўркамгина аёл, ёнида чамаси 4 ёшлардаги боласи билан келиб ўтирди. Уларни кузатиб, она-боланинг ширин суҳбатларига ҳавас билан қараб турган эдим, шу пайт баланд бўйли, ораста кийинган бир йигит бекат келди. Болакайнинг нигоҳлари унга тушдию, югуриб бориб ҳалиги йигитнинг қўлига осилиб, "дадажон" деб юборди. Минг хижолат билан онаси болани олиб кетиш учун қўлидан ушлади. Бола нотаниш одамнинг оёғига ёпишиб олиб, "бу менинг дадам, қўйиб юборинг, улар билан кетаман. Дадажон, дадажон", дея йиғлай бошлади. Ҳайратда нима қиларини билмай қолган йигит болани қўлига олиб кўтарди. Бола махкам бўйнидан қучиб олиб йиғларди.

- Онаси "Ўғлим, бу киши даданг эмас, кел ўзимга, уларни қўйиб юбор", - деб уни бегона кишининг бағридан тортқилади. Бироқ болакай онасига қараб ҳам қўймасди. Ноиложликдан, боласини юпата олмаган она ҳам, йиғлаб юборди.

- Жон болам, менга келақол, юр музқаймоқ олиб бераман. Уйда бувинг кутяпти, болажоним келақол. - Ёш тўла кўзларини яширишга уринган онанинг овозлари титрар эди.

- Майли, қўяверинг, бироз кщтариб тураман, - деб ҳалиги йигит ҳам ўриндиққа ўтирди. Бундан болакайнинг мамнунлигини кўриб, юрагим алланечук бўлиб кетди. Кейин секин онасидан сўрадим:

- Дадаси қаерда? Бирга яшамайсизларми?

- Йўқ, - деди аёл кўз ёшларини оҳиста артар экан. Бундан икки йил аввал чет давлатга ишлагани кетган эди. Ўша ерда уйланибди, деб эшитдим. Унгача телефон қилиб турарди. Ўғлим билан гаплашишарди. Отаси билан телефонда гаплашган куни, ўғлим кечгача ҳам инжиқлик қилмай, ўйнаб юраверарди. Кейинчалик эса қўнғироқ ҳам қилмай қўйди. Ўғлим жуда инжиқ, қайсар, йиғлоқи бўлиб қолган. Бу йигитни эса суратда кўрган отасига ўхшатди, шекилли.

- Куйинманг, опажон, эрингизга Худо инсоф берсин,- дедиму, юрагимни бир чети симилаб оғриди.

- Қани, болакай, музқаймоқ еб келамизми? - деб ҳалиги йигит қучоғидан чиқишни хоҳламаётган болажонни етаклаганча оҳиста ўрнидан турди ва дщкон томон етаклаб кетди.

Бир оздан сўнг бола йигитни қўлини ушлаганча хурсанд чопқиллаб келарди. Бу меҳрибон одамнинг бағрикенглигидан мамнун бўлиб уларга тикилиб қолдим.

- Ўғлим, энди ойинг билан уйга бориб туринглар, мен ҳозир сизларга ширинликлар олиб, ортингиздан етиб бораман. Ойингни қийнамай, эсли бола бўлиб юр, хўпми? - деб болани онасининг қўлига тутқазди. Бола ҳам қўлидаги ўйинчоқ ва музқаймоқни ушлаганча, "хўп" ишорасини қилди.

Шу пайт бекатга автобус келиб, тўхтади. Аёл ўғлини етаклаб автобусга чиқди,  болакайнинг эса шодлиги оламга сиғмасди.

* * *

Бир дугонамнинг отаси ҳам Россияга ишлагани кетганига яқинда 4 йил бўлади. Бир куни дугонам суҳбатимиз орасида отасини соғинганини айтиб, йиғлаб қолди.

- Тўғри, дадам бизни моддий томондан таъминлаяпти, аммо ота меҳрини ҳис қилгимиз келади. Акамнинг қўлида пули, автомашинаси бўлгани билан негадир кўп сиқилади. Кейинги кунларда ичадиган одат чиқарган. Агар дадам шу ерда бўлганларида эди, акам бундай номаъқул ишни қилмаган бўларди. Ҳозир оиламизга мол-дунёдан кўра кўпроқ ота зарур эканини ҳис қилаяпман. Қани дадам фарзандлари унинг меҳрига муштоқ эканини билганида эди, - дейди дугонам кўз ёшларини тўхтата олмай.

Фарзандларни улғайтириш, фақат уларни едириш-кийинтиришдан иборат эмас-ку. Уларга таълим-тарбия, ота-она меҳри ҳам керак. Йиллар давомида пул топиш мақсадида, жигарбандингизга бера олмаган меҳрингизни вақтлар келиб, болангиздан топа олармикинсиз? Ана шундай оталарга қарата шундай дегим келади: "Оилангизни ташлаб, ўзга юртларда ўтказаётганингизда, бир бора бўлса-да, сизни интизор кутаётган аёлингизни кўз олдингизга келтиринг! "Дадажон" дейишга тиллари муштоқ болаларингизни ўйланг. Кўчаларда бегоналарни ота, деб юрган фарзандларингиз кўзига вақтлар келиб қандай қарайсиз?"

Мухайё ИСМОИЛОВА