14 февраль - Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллуд топган кун

Андижоннинг садоқатли ўғлони бўлган Заҳириддин Муҳаммад Бобур нафақат йирик давлат арбоби ва моҳир лашкарбошигина бўлиб қолмай, балки буюк шоир, адиб, тарихчи ва олим ҳам эди.

Ўн беш-ўн олти ёшларидан бошлаб ижод қила бошлаган Бобур турли жанрларда қалам тебратади. Fазал, туюқ, рубоий, маснавий, қитъа, фардларида ҳаётни, Ватанни, севги ва садоқатни куйлайди. Айниқса туғилиб ўсган диёрига бўлган меҳру муҳаббатини гўзал мисраларда тараннум этди.

Бобур бутун умрини жангу-жадалда ўтказди, гоҳ енгди, гоҳ мағлубият заҳрини ичди. Ватан иштиёқида беадад ёнди. Тақдирга тан берган чоғларида бошига тушган савдоларни "тақдирнинг иши" деб тушунди:

Дема Бобурга нетарсан бош олиб кетмакни,

Тангрининг хасти мундоқ эса мен нетгайман.

Тақдирурур ул ёну бу ён солгучи, йўқса,

Кимга ҳаваси Санбалу Татйир қилибтур...

Бобур темурийлар сулоласининг ҳукмронлигини ҳалокатдан қутқариб қолмоқчи бўлди, бироқ бунга эришолмади. У Мовароуннаҳрда йирик ва мустаҳкам давлат вужудга келтирмоқчи эди, аммо орзу-умидлари барбод бўлди.

Бобур ўзининг лирикаси, "Бобурнома" ва бошқа қатор асарлари билан ўзбек адабиёти тараққиётига катта ҳисса қўшди. "Бобурнома" асари шунинг учун ҳам шуҳрат топдики, асарда баён этилган воқеалар ўша давр ҳақида мукаммал маълумотлар берди. Асарни ўқир экансиз, ўзингизни Бобур билан ёнма-ён юргандай ҳис қиласиз. "Бобурнома"нинг бош қаҳрамони жуда мураккаб шахс. У сиёсий арбоб, лашкарбоши, олим, шоир ва донишманд, унинг фаолияти ва дунёқараши турли-туман зиддиятлар билан тўла. Шундай бўлса-да Ҳинд диёридан қўним топган ватандошимиз тарихда муносиб ном қолдирди. Унинг авлодлари ҳам хайрли ва эзгу ишлари билан ҳинд халқининг ҳурмат ва эътирофини  қозондилар.

Орадан беш асрдан ортиқ вақт ўтди. Бобур ўзи таъкидлаганидай:

Ҳар вақтики кўргайсен менинг сўзимни,

Сўзимни ўқиб соғингайсен ўзумни.

Ҳа, Бобурнинг бугунги ватандошлари ўз ўғлонини соғиниб яшайдилар. Айниқса мустақиллик даврида унинг номи янада улуғланди. Андижондаги Боғи Бобурда рамзий қабри, Бобурийлар тарихи музейи ташкил этилди. Университет, қатор муассаса ва кўчалар шоир номи билан аталмоқда. Шаҳарнинг марказида Бобур майдони ташкил қилинди, шунингдек, ҳар йили унинг таваллуд куни муносабати билан меҳнат жамоалари ва таълим муассасаларида Бобурхонлик кечалари ўтказилиб турилади. Шоирнинг ғазалларидан намуналар айтилади, қўшиқлар куйланади, тимсоллари ижро этилади. Унинг беназир шеърлари эътироф этилади.

Бобурмирзонинг ҳаёти ва ижоди, номи нафақат ўз юртида, балки бутун дунёда ҳурмат билан тилга олинади. Буни ўзи ҳам таъкидлаб, шундай байт битган эди:

Ироқу Форса гар етса

     сенинг шеъринг, эй Бобур,

Ани ҳифз этгуси Ҳофиз,

мусаллам тутқуси салмон.

Ватанига вафодор шоир Хусрав Деҳлавий айтганидай, ўз элидан вафосининг мукофотини олмоқда.

Вафо кўрсанг бировдан қилма ҳайрат,

Вафо қилдинг, вафо бўлди мукофот.

Соҳибахон ҲОШИМОВА

'font-size:11.0pt;font-family:"Times New Roman";mso-fareast-font-family: "Times New Roman";mso-ansi-language:RU;mso-fareast-language:RU;mso-bidi-language: AR-SA'>ИБРОҲИМОВА