(47-сон) 2017 йил - Андижонда З. М. Бобур йили

Ўзбекистон Республикаси Президентининг ташаббуси билан Андижонда жорий йил  "З. М. Бобур йили" деб эълон қилиниши халқимизнинг улуғ аждодларга бўлган эҳтиромининг ёрқин намунасидир.

Ушбу ташаббус натижаси ўлароқ, улуғ бобокалонимиз, шоҳ ва шоир, давлат арбоби, моҳир саркарда Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳаёти ва фаолияти халқимиз орасида янада кенг тарғиб этилмоқда, унинг асарлари чуқур ўрганилмоқда.

Бобомиз Бобур Мирзонинг ҳаёт йўли жуда қийинчиликларда ўтган, ана шу қийинчиликлар уни ҳаётда тоблаган, иродасини метиндай мустаҳкам қилган. Қолаверса, у мураккаб ижтимоий-тарихий даврда яшаган ижодкор сифатида ҳам ўзига хос ижод мактабини ярата олган.

Бобур лирикаси ўзбек тили ва адабиётининг ривожига муносиб ҳисса қўшди. Шоир асарларининг тили содда, халқчил ва равон бўлганлиги билан ҳам эътибор қозонган. Бобурнинг аксарият шеърлари гўё хижрон азобида куйган қалб ва кўзининг ёшлари билан ёзилгандай. Уларда она юрт соғинчида адо бўлган фарзанднинг, ёр фироқида азоб чеккан ошиқнинг, ўз хатоларини англаб етган комил инсоннинг дардлари ифодаланган:

Даврон мени ўткарди сар-у сомондин,

Айирди мани бир ёлла хон-у мондин .

Гаҳ бошима тож, гаҳ балойи таъна,

Неларки бошима келмади даврондин.

Бобур ҳаёти ва ижодини ўрганишда унинг "Бобурнома" асари биз учун ниҳоятда қимматли манба ҳисобланади. У "Бобурнома"да кўп қиррали ижодкор: шоҳ, шоир, саркарда, табобатшунос, тарихчи, геог-раф сифатида намоён бўлади.

Бобурнинг маърифатпарварлик жиҳатлари ҳам диққатга сазовордир. У ҳаётида ҳар қандай вазиятда ҳам доимо олим ва фозиллар, санъаткорлар билан бирга бўлишга, улар билан маслаҳат қилишга, ўз билимини тинмай оширишга интилган. Ўз фарзандларига ҳам ана шу хусусиятларини синдиришга ҳаракат қилган. Бобур айниқса, давлатни бошқаришда маслаҳат кенгаши билан иш тутиш лозимлигини уқтирган.

Бобурнинг фарзандлари Ҳумоюн, Камрон ва Гулбаданбегим ҳам шоир, адиб, етук, юксак салоҳиятли кишилар бўлиб камол топди. Бобур учун Ватандан узоқда, ғурбатда яшаш ниҳоятда оғир эди. Бунинг устига узоқ вақт сарсон-саргардонликни бошдан кечириш, дўстларининг хиёнати,  душманларига қарши узлуксиз кураш олиб бориш унинг соғлиғига салбий таъсир кўрсатади. Бобур оғир аҳволи, соғлиғи ёмонлашганлиги ҳақида шундай ёзади:

Жисмимда иситма кунда маҳкам бўладур,

Кўздин ўчадур уйқу, чу охшом бўладур.

 Ҳар иккаласи ғамим бирла сабримдек,

Борган саъйи бу ортадур, ул кам бўладур. 

Бобур Мирзо ўзи подшо бўлгани учун ҳеч кимга тобе эмас эди, ижод жараёнида ҳам ўзини мустақил ҳис қилар ва эркин қалам тебратарди.

Бобур асарларидан баҳраманд бўлган инсон қалбида ўзлигини англаш, аждодларига ҳурмат, улардан фахрланиш туйғулари мустаҳкам жой олади. Зеро, Бобурдек буюк истеъдод соҳибларининг ижоди ёш авлод учун тарбия ва ибрат мактаби бўла олади.

 Гулҳаё МЎМИНЖОНОВА,

АДУ талабаси.