(22-сон) Шифокор  тавсияси

Чақалоқнинг дунёга келиши оилага катта қувонч олиб келади. Шу билан бирга, оиланинг ҳар бир аъзоси, айниқса, ота-она зиммасига унни тўғри парваришлаш ва овқатлантириш билан боғлиқ қатор масъулиятли вазифаларни юклайди.

Бундай вазифани уддалашга, айниқса, ёш оналар қийналадилар. Лекин чақалоқ парваришида ҳар бир жараён ўз вақтида, ҳар бир хатти-ҳаракат жуда эҳтиёткорлик билан бажарилиши лозим. Чунки гўдак нозик гулдай хилқат. Уни қанчалик эҳтиётласак, чиниқтирсак, шунчалик бақувват бўлиб ўсади. Ана шундан келиб чиқиб, ёш оналарга қуйидаги тавсия ва маслаҳатларни бериб ўтишни лозим топдик.

Бола ҳаётининг биринчи ойида ўзи учун бутунлай янги шароитга мослашади. Гўдак организмининг барча аъзо ва тизимлари ташқи муҳитга мослаша боради. Агар бола айнан мана шу даврда нотўғри парваришланса, нотўғри овқатлантирилса, турли касалликларга берилувчан бўлиб ўсади.

Она-бола туғруқхонадан келгунга қадар улар ётадиган хона яхшилаб йиғиштирилиб, озода ҳолгакелтириб қўйилиши зарур. Хона ёруғ, ҳавоси янгиланиб туриладиган, харорати 22-24° градус, намлиги 40-60 фоиз бўлиши керак. Хона полини ҳар куни нам латта билан артиб туриш мақсадга мувофиқ, супурги ишлатилмагани маъқул. Дераза ромлари эса ҳар ҳафтада ювилиб, ёз ойларида пашша кирмаслиги учун деразага тўр ёки дока тутиш мақсадга мувофиқ бўлади.

Совуқ кунларда эса дераза фортучкаси кунига ҳар 2-4 соатда 10-15 минут очиб турилиши, хона шамоллатилаётган пайтда бола бошқа хонага олиб чиқилиши керак. Ёзда эса, деразани кун бўйи очиқ тургани яхши. .

Боланинг каравоти, шкафчаси ёруғ жойда турсин. Уни кийинтириш столи ҳам баланд ва кенгроқ бўлиши керак. Ёғоч каравотдан фойдаланган маъкул. Каравот печка, батарея, кондиционер олдига ёки шамол тегадиган жойга қўймаслик лозим. Каравотнинг тўшаги қаттиқ, теккис бўлиши зарур. Агар тўшак юмшоқ бўлса, боланинг умуртқа суяги қийшайиб қолиши мумкин. Янги туғилган боланинг бошига юпқа ёстиқ қўйилади.

Ҳар куни бола терисининг табиий бурмаларига (бўйин, чов ва тақим соҳалари) доғланган пахта ёки бодом мойи суртиб турилиши керак, бу бола терисидаги турли бичилишларнинг ривожланишига йўл қўймайди. Уйқудан сўнг боланинг кўзлари қайнатиб совутилган сувга теккизилган пахта билан алоҳида-алоҳида артилади.

Болага оддий пахтадан тайёрланган кийимлар кийдириш, керак бўлганда иссиқ рўмол ёки кўрпачага ўраб қўйилади. Иссиқ кунлари қўли, боши ва оёқларини очиқ қолдирилгани маъқул. Болани қаттиқ тортиб йўргаклаш тавсия қилинмайди, чунки қаттиқ йўргаклаш ўпканинг нафас олиш фаолиятини қийинлаштиради, тананинг айрим қисмларида қон айланиш жараёнини издан чиқариши билан бирга, иссиқлик алмашинувини ҳам бузади.

Чақалоқни кўкрак сути билан боқиш унинг жисмоний ва руҳий жиҳатдан нормал ривожланишини таъминлайди, ич кетиши, турли юқумли ва аллергик касалликлар, камқонлик ва рахит сингари хасталиклар билан оғриш даражасини камайтиради. Она сути бу чақалоқ ҳаёти учун энг зарур бўлган озуқа ҳисобланади. Унинг таркиби бола қони таркиби билан деярли бир хил. Она сутининг бу хусусияти боладаги турли касаллик қўзғатувчиларни йўқ қилади, организмнинг ҳимоя кучларини оширади. Шу боис ҳам чақалоқни имкон қадар кўкрак сути билан озуқлантириш тавсия этилади.

Нигорахон АҲМЕДОВА,

Минурахон БОЗОРОВА

Андижон давлат тиббиёт интитути ўқитувчилари.