(14-сон)

Шифокор минбари

Мутахассисларнинг фикрича, деярли ҳар бир она туғруқ жараёнида қайсидир даражада стресс ҳолатини бошидан кечиради. Бу эса, ўз ўрнида, турли оқибатлар, хусусан, туғруқдан кейинги депрессия (тушкунлик ҳолати)га олиб келиши мумкин. Унинг асосий сабаблари стрессга наслий мойиллик, хомиладорлик ва туғруқниннг оғир кечиши, туғруқдан кейин аёл организмидаги гормонал ўзгаришлар, психологик жиҳатдан аёлнинг она бўлишга тайёр эмаслиги, боланинг нуқсон билан туғилиши, ижтимоий муҳит таъсири бўлиши мумкин.

Фарзанд кўрган ёш оналарнинг нафақат жисмоний ҳолати, балки кайфиятида ҳам салбий ўзгаришлар юз бериши, оддий тушкунлик бора-бора уни депрессия ҳолатига  олиб бориши ҳам мумкин.

Онанинг доимий ёлғизлик ва толиқишдан шикоят қилиши, йиғлоқилик, тез ҳафа бўлиш, кайфиятнинг тушкунлиги ва уйқусизлик, диққатни бир жойга тўплай олмаслик, жаҳлдорлик, жиззакилик, тез-тез низоли вазиятларни юзага келтириш, онанинг ўз соғлиги ва бола келажаги ҳақида ҳавотирли ўй-ҳаёлларга бориши, атрофда юз бераётган ҳодисаларга     бефарқлик, доимий бош оғриғи туғруқдан кейинги депрессиянинг белгилари ҳисобланади.

Бундай ҳолатнинг олдини олиш учун тиббиёт ходимлари ва онанинг яқинлари назоратни кучайтиришлари, унга руҳий мадад беришлари муҳимдир. Патронаж ҳамшираси ёш онада депрессия ҳолатини пайқаса, дарҳол оила аъзоларини огоҳлантириши, ҳавфли асоратлари ҳақида тушунтириш  бериши лозим. Яқинларининг қўллаб-қувватлаши ёш онанинг иродасини мустаҳкамлайди,  депрессияни осон енгиб ўтишига кўмаклашади.

Айрим ҳолларда онадаги руҳий танглик ўта кучли бўлиб,  у мутахассис ёрдамисиз депрессия ҳолатидан чиқиб кета олмайди. Бундай вазиятда, албатта писихолог ёрдамидан фойдаланиш кераклигини тушунтириш зарур. Акс ҳолда, депрессия бошқа оғир оқибатларга, хусусан, психопатик ҳолатнинг юзага келиши, психик жараёнлар функциясининг бузилиши, аҳлоқий ўзгаришлар (суицид қилишга уриниш) кабиларни келтириб чиқиши мумкин. Психолог психотерапия ва аутоген машғулотлар қўллаш орқали депрессиядан чиқиб кетишга кўмак беради. Туғруқдан    кейинги депрессиянинг оғир кўринишларида психотерапия тиббий муолажалар билан бир вақтда олиб борилиши мақсадга мувофиқдир.

Соҳибахон Расулова,

Саломатлик ва тиббий статистика институти вилоят филиали бўлим мудири.