+0374 223-85-48
Андижон шаҳар, Навоий шоҳкўчаси, 71- уй

Янгиликлар

  • 30 Нояб 2023
    Банк коррупциядан холи соҳага айланадими?
    Тадбир “Ўзмиллийбанк” АЖ Андижон вилояти бошқармасида бўлиб ўтган “Очиқ эшиклар куни” тадбирида ана шу савол ва коррупцияга қарши курашиш билан боғлиқ қатор масалалар хусусида атрофлича…
  • 12 Июль 2023
    Тарғибот ишлари кучайтирилмоқда
    Ўзбекистоннинг янги конституциясида инсоннинг ҳуқуқи, шаъни ва қадр-қиммати олий қадрият сифатида белгилаб қўйилди. Ҳар кандай жамият бахтли келажакка интилгани каби Ўзбекистон ҳам ўзининг тарихий тажриба…
  • 14 Июль 2023
    Фаол аёллар беллашишди
    Танлов Марҳамат тумани Ўқчи маҳалласидаги 29- умумтаълим мактабида фаол қизлар иштирокида "Балли, қизлар!" кўрик-танлови ўтказилди. Тумандаги 2- секторга қарашли маҳаллалардан қатнашган етти нафар қиз пазандалик,…
Газетамизнинг янги сони сизга манзурми?
  • Ovozlar: (0%)
  • Ovozlar: (0%)
  • Ovozlar: (0%)
Jami ovozlar:
Birinchi ovoz:
Oxirgi ovoz:

ЧАҚАЛОҚ ПАРВАРИШИ МАСЪУЛИЯТИ ЁШ ОНАЛАР УШБУ ЖАРАЁНДА НИМАЛАРГА ЭЪТИБОР ҚАРАТИШЛАРИ ЗАРУР

Дунёга келган бола ҳаётининг  дастлабки йили парвариш борасида ўта масъулиятли давр ҳисобланади. Чунки ана шу даврда боланинг жисмоний ва ақлий ривожланишига асос солинади. Бу эса оналардан фарзанд тарбиясида ниҳоятда эътиборли бўлишни талаб этади. Гўдак парвариши, ушбу жараёнда нималарга алоҳида эътибор қаратиш керак? Бу борадаги муҳим жиҳатлар хусусида ёш оналарга вилоят кўп тармоқли болалар тиббиёт маркази касалликка мойил чақалоқлар бўлими мудири Рухсора Сайфутдинова қуйидаги тавсия ва маслаҳатларни беради.

 

БОЛАНГИЗНИ КЎКРАК СУТИ БИЛАН БОҚИНГ

Чақалоқ туғилгандан бошлаб, энг аввало, уни тўғри озиқлантириш керак. Энг тўғри озуқа албатта, табиий она сутидир. Кўкрак сути орқали гўдак барча ўзига керакли оқсил, аминокислота ва витаминлар, микро ва макро элементларни олади.

Она сути таркибидаги витамин ва минерал тузлар ўсувчи организм талабини тўлиқ қондиради. Унда кальций ва фосфор керакли нисбатда бўлади. Кўкрак сути билан озуқланган чақалоқларнинг рахит, камқонлик сингари касалликларга учраш эҳтимоли жуда паст бўлади.

 

ЧАҚАЛОҚНИНГ ҲОЛАТИГА ЭЪТИБОРЛИ БЎЛИНГ

Чақалоқнинг нормал териси юмшоқ, қизғиш, майин туклар билан қопланган бўлади. Агар бола терисининг оч пушти ранги оқара ёки сарғая бошласа, тезда неонатолог билан маслаҳатлашиш зарур.

Гўдакнинг киндиги у туғилганидан 3-5 кун ўтиб тушади. Умуман, киндик 12-14 кунида бутунлай битади. Агар киндикдан ёқимсиз ҳид келса ёки унинг атрофи қизарса, зудлик билан шифокорга мурожаат килиш керак.

Янги туғилган чақалоқ ўзига керагича вақт мобайнида ухлайди. Унинг уйқу вақти катталарникидан фарқли бўлиб, индивидуал ҳолатга эга бўлади. Айрим гўдаклар кўпроқ кундузи, бошқалари эса кечаси ухлашади. Бу ҳолат ўзгариб боради ва гўдакнинг уйғоқлик даври узайиб, уйқуси тунга ўтади. Гўдак ухлайдиган хона кенг, ёруғ, озода, тўшаги эса қаттиқ ва текис бўлиши зарур. Чақалоққа биринчи ойда  ёстиқ керак эмас. Болани фақат   совқотиб қолмаслигини эмас, балки исиб кетмаслигини ҳам назорат қилиш керак. Чақалоқ танасининг меъёрдаги ҳарорати 36,5 С дан 37,5 С гача бўлади.

Бола таглигини алмаштиришда эса оналар гўдакнинг нажасига эътибор қилишлари керак. Янги туғилган чақалоқнинг нажаси дастлабки уч кун ичида (меконий) ажралиб чиқади. Кейинчалик унинг ахлати сарғиш рангга киради. Кўкрак сути билан овқатлантирилган чақалоқнинг нажаси бир суткада 6-8 мартагача келади.

 

ГЎДАК ТАГЛИКЛАРИ ҚАНДАЙ БЎЛИШИ КЕРАК?

Чақалоқларни туғилган куниданоқ йўргакламасдан, эркин кийинтириш лозим. Йўргаклаш боланинг қорнини ва кўкрак қафасини қисиб қўйиши, эркин нафас олишини қийинлаштириши мумкин. Энг муҳими, боланинг эркин ва табиий ётишига халақит беради, қон айланиши жараёнини қийинлаштиради.      Кейинчалик чақалоқ ўзининг қўл ва оёқларидан қўрқиб, уларга ўрганиши қийин кечади.

Чақалоқлар учун памперс тагликларини уч соатдан кўп қўллаш тавсия этилмайди. Чунки, кечаю кундуз памперс тутилганда боланинг нозик терисига аллергик тошмалар тошиши мумкин. Бунинг олдини олиш учун тагликларга мўлжалланган болалар кремини суртиб туриш тавсия этилади. Ўғил болалар учун памперс тагликлари зарарли деган гаплар илмий асосланмаган.

Шунинг учун меъёрида памперс тақиш (сайрда, меҳмонга борганда, кечаси) зарар эмас.

 

БОЛАНИ ТЕЗ-ТЕЗ ЧЎМИЛТИРИБ ТУРИШ ЗАРУР

Шунда у яхши ухлайди. Яна чўмилтириш натижасида гўдак чиниқиб боради. Чунки, тери ҳам нафас олади. Таги қуруқ, тўйиб эмган ва соғлом гўдак тинч ухлайди. Ҳар доим гўдакни бир вақтда, кечки эмизиш олдидан чўмилтирган маъқул.

Фарзандингизни ҳар куни очиқ ҳавода сайр қилдиришни канда қилманг. Тоза ҳаво гўдакнинг соғлиги ва иммунитетини мустаҳкамлабгина қолмай, болани чиниқтиришда ҳам муҳим ўрин тутади.

Онага бола парвариши, уни эмизиш ва кейинчалик гўдакка қўшимча озуқалар бериш, эмлаш, касаллик белгилари ҳақида туғруқхонада зарур маслаҳатлар берилади. Муҳими, касалликлар белгиларини билишда оналар зийрак бўлишлари лозим. Чақалоқдаги битта касаллик бир неча белгилар билан намоён бўлиши мумкин. Масалан, кўп тинмай йиғлаш, тана ҳароратини меъёрдан кўтарилиши ёки пасайиб кетиши, қусиш, нафас олишнинг бузилиши, талваса, кўкракни эммаслик, бола терисининг ранги ўзгариши (кўкариши, сарғайиб кетиши, оқариб кетиши) ва ҳакозо. Ана шундай ҳолларда тезда болалар шифокорига мурожаат қилиш керак.

Юқоридаги тавсия ва маслаҳатларга амал қилсангиз, чақалоғингиз албатта, соғлом ўсади, қолаверса, масъулиятли ва мураккаб парвариш даврини кўнгилдагидек ўтказасиз.

 

Минурахон БОЗОРОВА ёзиб олди.