(18-сон)

Сабо шеър ёзиб ўтирарди.

- Опа, - деди укаси Акбар эркаланиб, - аям қачон келадилар? Ахир, дадангни излаб, топиб бирга келаман, деган эди-ку.

-      Келади. Ҳозир ҳам дадамни излаб юрибди, - деди Сабо укасини овутиш учун.

Сабо ўйлаб қолди. Ўн уч ёшли қиз онасининг ёлғонларини сезар эди. Укаси уч ёшда. Ўша куни онаси иккисининг барча кийимларини йиғиштириб:

- Сизлар мен олиб борган жойда яшаб турасизлар. Мен дадангизни топиб келаман, - деди-да, уларни шу уйга ташлаб кетди. Лекин Сабо онаси қайтиб келмаслигини биларди.

Дадаси Акбар бир ёшга тўлганида вафот этган бўлса, онаси қайси "дада"сини излайди? Бу ёлғонларни Сабо англаса-да, онасига айта олмасди. Ҳатто онаси ўзига қандайдир "дугона" топганида ҳам у билан жанжаллашмади. Дугона бўлса нега жанжаллашади дерсиз? Бу "дугона" - эркак киши. Ҳар сафар у онасига қўнғироқ қилса, онаси "дугонам" дея ташқарига чиқиб суҳбатлашарди. Аниқ билади, онаси шу кимсани деб улардан кечди. Дадаси ҳам оёғи ишламай қолган кундан аясининг ишга чиқишига норози эди. Онаси қандай иш қилаётганини айтмасди.

Бир куни мактабдан келса, дадасининг ўртоқлари келишган экан. Дадаси ўртоқлари кетиши билан, "Онангни чақир, тез келсин", деди. Сабо онасига қўнғироқ қилса, у кечки томон боришини айтди. Бундан дадасининг жаҳли чиқди. Кеч кириб, Сабо укаси билан ухлагани кириб кетди. Улар ярим тунда бақир-чақирдан уйғониб кетишди. Онаси ғирт маст эди. Сабо умрида биринчи бор аёл кишини маст кўрди. Ўша маст аёл эса - онаси эди. Дадаси     билан онаси роса жанжаллашдилар. Сабо анча вақт кўрпага юзини буркаб йиғлаб ётди. Ке-йин қандай ухлаб қолганини билмади.

Эрта тонгда Сабо йиғидан уйғониб кетди. У дадаси бу дун-ёни тарк этганини англади. Шунда онасидан нафратланиб кетди. Ахир дадаси билан онаси ўн тўрт йил бирга яшади. Наҳот, онаси...

...Мана меҳрибонлик уйига келганларига икки йил бўлди. Укаси ҳар куни онасини сўрайди. Онаси билан ўтказган кунларини ёдга олиб овунади. Сабо укасига қараб хаёл суради. Қора қошлар, жингалак сочлар дадасини эслатади. Агар дадаси ҳаёт бўлганида улар бундайин азобларни кўрмаган бўлармиди? Сабо ўз олдига мақсад қўйди. Фақат укаси учун яшайди. Ўқиб олима бўлиб, укасини ҳеч нарсага зориқтирмай вояга       етказади. Онасининг ўрнини босади.

Сабонинг орзулари бирин-кетин ушала бошлади. Университетнинг филология факультетига ўқишга кирди. Меҳмонхонада ишлай бошлади. Ва шу меҳмонхонага яқин атрофдан ижарага уй топди. Укаси иккиси шу уйда яшай бошлашди. Стипендияси, маоши ижара ҳақини тўлашга, ейиш-ичишига етиб ортарди. Укаси мактабда аъло баҳоларга ўқирди. Чунки унинг ажойиб опаси бор эди. Сабонинг долзарб мавзулардаги мақолалари устозининг синовидан ўтгач, газета, журналларда чоп этила бошлади. Шу орада "Ҳаётим укамга" номли китоби нашрдан чиқди. Ўша куни укасининг қувончи ичига сиғмасди.

- Раҳмат, опажон, сиз менга энг катта бахтни бердингиз! - деди-да, опасини қучиб олди.

Шу куни у шунчалар бахтиёр эдики, буни тасаввур қилиш қийин.

Сабо яхши ижодкор бўлди. Унинг ижоди эътиборга олиниб, давлат мукофотига ҳам сазовор бўлди. Рост, ҳозир унинг исми минбарларда жаранглайди. Укаси ҳам одобли йигит бўлди. Тележурналистлар "Онангиз ҳақида гапириб беринг" дейишса, "Ҳаётда қанчалик кўп ютуққа эришган бўлсам, бунда онамнинг ҳиссаси катта. Мен онамни жудаям яхши кўраман", деб жавоб беради. Укаси бу сўзларни эшитганда опасига кулиб қараб қўяди.

Қайсидир меҳрибонингни шод кўриш бу дунёдаги энг катта бахт. Айниқса,  меҳрга ташна кўнгилни қондириш ундан-да катта бахт. Бу бахтнинг эгаси бўлиш эса тенги йўқ бахт. Ҳаёт инсонга бир маротаба берилади. Унда ўзингиз ва бошқаларни бахтли қилиш барчага ҳам насиб этсин.

Ирода ОРИФЖОНОВА.