Ҳаёт - ибрат мактаби

Ёшларнинг феъл-атворидаги қусурлар, енгил ҳаётга ўчлик, оқибатсизликлар ҳақида гап кетса, дарровгина, "ҳамма гап тарбия-да, ҳозирги ота-оналар тарбияга бефарқ бўлиб қолган", деб қўя қоламиз. Қайсидир маънода бу фикр ҳам тўғридир. Аммо, бу кескин мушоҳада бир томонлама қараш эмасмикин?

Маҳалламизда ёши улуғ отахон яшарди. Кексайиб, илкидан қувват кетгунича уста-дурадгорлик қилиб, элнинг корига яради. Тўрт ўғил, беш қизни вояга етказиб, уйли-жойли қилди. Аммо...

Гап шундаки, ота қазосидан аввал бироз муддат бемор бўлиб ётди. Боши ёстиққа тегиб, бир қошиқ овқат, бир қултум сувга муҳтож бўлганида фарзандларнинг ҳеч бири жонга оро кирмади. Қизлар бировнинг хасми, турмуш ўртоғи, қайнона-қайнотасининг измидан ўтолмади, десак, ўғилларга-чи, ўғилларга нима бўлган?! Аччиқ ва очиқ саволга  элнинг ўзи жавоб топди: "Худодан   қайтди устага" - деди одамлар, - у ҳам бир пайтлар  хотинининг измидан чиқолмай, мункиллаб қолган отасининг корига ярамаган эди. Бир кун келиб унинг ўғиллари ҳам шу кўргуликка гирифтор бўлади!" Ана шунақа, халқнинг гапи ҳақ, ҳақники аччиқ бўларкан.

Ҳар бир ўғил-қиз ота-онаси олдидаги қарзи, фарзандлик бурчини нега чиройли адо этмайди? Бизни бор қилган, яхши яшаб, элдан кам бўлмаслигимизни истаб, роҳатидан кечган инсонлар хизматини қилиш бизга - фарзандларга малол келмаслиги керак...

Бир пайтлари обрўли амалдорлардан бўлган отахон ўзи яшаб турган уйи-ни қўшнисига хатлаб бергани ҳақида эшитиб ҳайратим ошди:

- Отанинг ўғил-қизлари, неваралари бор эди, шекилли? - суҳбатдошимга тикилдим.

- Ҳа, икки ўғил, бир қизи бор. Ўғиллари эътиборли кишилар, кўпчиликнинг даврасида юради. Қизлариям ўқитувчи. Саккиз невараси бор.

- Унда нимага уйини қўшнисига...- чайналаман…

- Э сўраманг, - суҳбатдошим қўл силтайди. - Аёли вафот этгач, ота хор бўлди. Аввалига қизи келиб, кир-чири, ош-овқатига қараб юрди, лекин унинг ҳам рўзғори, бола-чақаси бор. Уйи ота ҳовлисидан анча олисда бўлса. Ўғиллар эртадан кечгача ишда, келинлар бир пиёла иссиқ чой тутиб қайнотани йўқламайди. Отахонни қўни-қўшни, савобталаб инсонлар ёши ўтган бир аёлга уйлаб қўйишди. Ўғиллари билан келинлар ўша кампирнинг ҳам бошига кўп кўргуликларни солди. Охири ота, "менинг тинчлигимни бузадиган сизлардай фарзандим йўқ. Энди остона хатлаб уйимга қадам босманглар. Ўлсам ўлигим кўчада қолмас", деб, ўғилларидан қаттиқ ранжиган. Қаричилик, касал бўлиб ётиб қолганларида, фарзандлари хабар олмади ҳам. Бола ўз отасидан ҳам хафа бўларканми?! Икки кун шу алфозда ётгач, оғирлашиб қолганидан хабар топган қўшнилари дарҳол отахонни касалхонага ётқизибди. Тузалиб оёққа турганларича, эр-хотин икковлари отадан бохабар бўлиб туришибди. Энг ачинарлиси, оталари йигирма кун касалхонада ётгану ўғиллар бир маротаба ҳам йўқлашмаган. Касалхонадан уйга  қайтган отахон қўшниларини чақириб, ўзи яшаб турган ҳовлини бутунлай уларга хатлаб берибди. Ҳозир ҳам ўша қўшнилари чол-кампирнинг иссиқ-совуғидан хабар олиб туришади.  Фарзанд, бола деб, улар оч қолмасин, юпун юрмасин, товонига ниш кирмасин, озор топмасин, дея яшаган отахоннинг олган мукофоти шу бўлди...

Юрагимнинг туб-тубида дард симиллайди. Бола-ларининг оқибатсизлигини тарбияга тўнкайверамиз, ахир энг ёвуз кимсалар ҳам боласига "меҳрсиз, оқибатсиз, тошбағир бўл" демайди-ку...

Майли, Худо хайрини берсин фарзандларимизни. Омон бўлишсин. Орқамизда қолишсин. Бобораҳим Машрабнинг қуйидаги мисраларини ўқиб, уқиб олайлик:

Эй кўзимнинг шаъми-ю ҳам нури дийдам равшани,

Одамий имонга етмай ҳеч вақт бўлмас ғани.

Мардумозори қилиб, бўлма Худонинг душмани,

Осмонга етса бошинг қилмагил моумани,

То отанг рози эмас тавбанг қабул бўлмас сани...

Азиз юртдош! Агар ота-онангиз ҳаёт бўлса, уларнинг ҳузурларига чопинг, дунё ва охират розилигини истаб, хоки пойларига юзингизни суртинг.    Билингки, камолингиз, эл-юрт орасида савлат тўкиб юрганингиз уларнинг заҳматли меҳнатлари, сизга кўрсатган меҳри маҳсулидир. Уларни рози қилинг, шунда Сиздан эл-юрт, Аллоҳ рози бўлади.

Умида АДИЗОВА