(25- сон) Ҳидоят нури

Оила деб аталмиш муқаддас қўрғоннинг устуни ота ҳисобланади. Оилада унинг ўрни ва роли беқиёс албатта. Фарзандлар, бутун оила аъзолари у кишининг    соялари остида паноҳ топадилар. Мана шу паноҳгоҳнинг елкаларига барча рўзғор ташвишлари билан бирга, фарзандларни тарбиялашдек улкан ва масъулиятли вазифа ҳам юкланган.

Фарзанд тарбиясида онанинг ўрни нечоғлик муҳим бўлса, отаники ундан ҳам юқорироқдир. Бир сўз билан айтганда, ҳар бир оиланинг равнақ топишида, маҳаллада, жамиятда ўз ўрнига эга бўлиши учун энг кўп қайғурадиган инсон отадир. Оталар оиласи тинчлиги учун бор куч-шижоатини, ғайрати ва ақл-заковатини ишга солади, фарзандлари учун жонини фидо қилади.

Бу мукаррам зотнинг қадрига етиш, доимо эъзозлаш ҳамда уларга итоатда бўлиш фарзанднинг бурчидир. Албатта кун келиб, ота кексайган чоғида унга олдингидан-да хушмуомила бўлиш керак. Аллоҳ таоло барчаларимизни ота-онага яхшилик қилишга буюрган. Афсуски, ўз оталарига нисбатан қўпол муомала қиладиган ёшлар ҳам йўқ эмас. 

Пайғамбаримиз Муҳаммад Расулуллоҳ (с.а.в) бу ҳақида шундай марҳамат қиладилар: "Оталарингизни ҳурматлаб, уларга яхшилик қилинглар, фарзандларингиз ҳам сизларга яхшилик қилади". Ваҳоланки, фарзанд ота-она учун қанчалик яхшилик қилмасин, уларнинг ҳақларини тўла адо қилолмайди.

Абу Хурайра (р.а.) бу хусусида: "Бола отасининг ҳаққини қайтара олмайди" деб айтганлар. Динимизда, халқимизда ота-онани ҳурматлаш, уларга эҳтиром кўрсатиш баробаридан жуда кўп ҳикматли битиклар, ибратли воқеалар борки, улар бизга бу борада сабоқдир. Жумладан, Умар ибн Зарр айтадики: "Агар кундузи юрсам, ўғлим одоб юзасидан ортимда келар, кечаси юрсам менга бироз озор етишдан қўрқиб олдимда борар, мендан юқорида бўлмаслик учун мен турган уй томига ҳам чиқмас эди".

ҳар бир фарзанд ҳамиша отанинг кўнглини хушнуд қилиши,  дуоларини олиши, доим хизматларига шай бўлиб туришлари лозим. Абдураҳмон ибн Муҳаммад Абдулқодирийдан шундай ривоят келтирилади: "Умар ибн Абдулазиз отамнинг ёнида кетаётганимни кўриб, "Отанг ёнида юрма, сен отангни орқасидан юришинг керак" деди. Шунда отам: Мен уни қўлига таяниб кетябман" деди. У киши: "Ундай бўлса, майли" деб айтдилар". Демак, отани қанчалик даражада ҳурмат қилиш кераклигини ушбу ривоятдан ҳам  англаб етиш мумкин.

Агар ота ўтиб кетган бўлса-ю у отаси учун яхшилик қилмоқчи бўлса, у кишининг яқин кишиларига ва ўз ака-укаларига яхшилик қилиш буюрилади. Яхши фарзандлар ота-оналари ўтгандан кейин ҳам уларнинг ҳаққига дуо ва истиғфорда бўлиб, номини улуғлайдилар. Отадан кейин уларнинг ака-укалари ва яқин дўстларини йўқлаб турадилар. Муқаддас китобларимиздан бирида шундай ривоят келтирилган: "Умар ибн Хаттоб: "Ким отасига ўлимидан кейин силаи раҳм қилмоқчи бўлса, унинг ака-укаларига силаи раҳм қилсин". Агар фарзанд отасининг ака-укаларига ният билан яхшилик қилса, худди отасига яхшилик қилган билан баробар бўлади.

Абдурашид НОЗИРОВ,

Жасурбек СУЛТОНОВ,

Избоскан тумани, Чувама қишлоғи.