Ҳикматлар

Бола кўтариб турган аёл бир авлиёдан сўрабди:

- Бизга болаларимиз ҳақида гапиринг.

- Авлиё жавоб берди:

- Болаларингиз сизники эмас. Улар Умр, Ҳаётнинг ўғил-қизларидир. Уларни сизлар дунёга келтирасиз, аммо улар сизлар учун дунёга келмайдилар. Гарчи болаларингиз сизлар билан бирга яшаса ҳам, аслида сизлар билан эмасдир. Болалар сиздан меҳрингизни олади, аммо кўнглингизни ва фикрингизни олмайди. Чунки, уларнинг ўз кўнгли, ўз фикри бор. Сиз уларнинг вужудларига паноҳ(бошпана)берасиз, аммо кўнгилларига эмас. Чунки, болаларнинг кўнгли эртанги кунларда-ки, сиз у кунларни тушингизда ҳам кўра олмайсиз.

Сиз болаларингизга ўхшашга уринсангиз майли, аммо уларни ўзингизга ўхшатишга уринманг. Чунки, улар орқага қайтмайди ва бугунги кунда тўхтаб қолмайди.

Сиз Аллоҳ қўлидаги камонсиз, болалар камондан учган ўқдирлар, улар сиздан узоққа боради.

Сайёд сизнинг камондай қаддингизни қаттиқроқ эгадики, ўқларингиз тез ва узоққа борсин дейди. Қаддингиз камонини эгаётган сайёд сиздан хурсанд бўлсин. Чунки, сайёд ўқи узоққа учганидан қанчалар хурсанд бўлса, жим турганингиздан ҳам шунча қувонч олади.

Севгингиз кишанга айланмасин

Яна донишманддан сўрабдилар:

- Эй устоз, никоҳ ҳақида нима дейсиз?

Авлиё шундай жавоб айтибди:

- Ким билан никоҳда бўлсангиз, бирга туғилиб, биргаликда абадий ҳаёт кечиргайсиз. Ажалнинг оппоқ қанотлари умрингизни тариқдай сочиб юборадиган пайтларда ҳам бирга бўлгайсиз. Ҳақ таоло даргоҳида ва унинг ёдида ҳам бирга бўлгайсиз. Аммо, ўзаро яқинликда ҳаддингиздан ошманг. Осмон фаришталари орангиздан шамолдай ўтиб турар.

Бир-бирингизни севинг, аммо, севгингиз кишанга айланмасин. Севгингиз икки қалб соҳиллари орасида мавжланиб турган денгизга ўхшасин. Бир-бирингизга нон беринг, аммо, нонни бирга еманг. Бирга ўйнанг, бирга куйланг, бирга завқланинг, аммо, соз торларидай ўзингизни ёлғиз тутинг. Ахир, бир мусиқани куйловчи торлар ҳам якка туради. Бир-бирингизга кўнгил беринг, аммо, унга эгалик қилманг. Зеро, фақат ҳаёт дастигина қалбингизни қабул қилгувси. Бирга туринг, аммо, жуда яқин бўлиб кетманг. Зеро, масжид, ҳарам устунлари бир томни тутиб турса ҳам, ўзаро яқин бўлиб турмайдилар. Чинор билан сарв ҳам бирга ўсмайди.

Қувонч ва қайїу эгизакдир

 Сўнг бир аёл сўради:

- Қувонч нима-ю, қайғу нима?

Донишманд жавоб берди:

- Сиз қувонч деган нарса қайғунгизни яшириш учун ниқобдир. Кулгингиз кўз ёшингиз билан тўла қудуқ қалбингиз тубидан эшитилади. Шундай эмасми? Қайғу руҳингизга қанча кўп сингса, шунчалик қувончга муҳтожсиз. Сизни қувонтирувчи шароб сақлаган хум кулолнинг тандирида узоқ куйдирилмаганми?

Руҳингизни қувонтирувчи тамбурни уста дарахт кесиб ва шилиб ясамаганми? Қалбингиз тубига диққат билан қарасангиз, кечаги қайғунгизни бугунги кулгуларингиз тошлари босиб турганини кўрасиз. Қайғу келганда эса, кечаги қувончлар учун йиғлаётган бўласиз.

Баъзиларингиз "қувонч қайғудан кучлироқ", дейсиз. Бошқаларингиз эса "йўқ, қайғу кучлидир", дейсиз. Мен бўлсам сизларга "улар айрилмас эгизаклардир", дейман. Улар сизнинг уйингизга бир кунда меҳмон бўлиб келишади. Дастурхон устида қувонч билан ўтирсангиз, тўшагингизда қайғу бирга ётишини унутманг. Зеро, сиз тарози палласи каби, қайғу ва қувонч орасида чайқаласиз. Фақат, қалбингиз бўм-бўш бўлиб қолганида қувонч ҳам, қайғу ҳам йўқолади.

Ойгул ЭШМУРОДОВА тайёрлади.