ёшлар Фикри

     Жамиятимизда шундай инсонлар борки, гапираётганларида она тилимизга бошқа миллат сўзларини қўшиб гапиришни одат қилиб олишган. Масалан, ойнаи жаҳон орқали бир инсоннинг икки дақиқалик маърузасида ўнлаб рус тилидаги сўзларни ишлатганлигини кузатиб, беихтиёр мушоҳадага бордим.

Нафақат мен, балки кўплаб юртдошларимиз ҳам бошқа миллат вакилларининг ўз она тилига ўзбекча сўзлар қўшиб гапирганини эшитмаган бўлса керак?!

Телевидениедаги бу каби ҳолатлар айниқса, ўзбек ёшларида "она тилимизга рус ёки бошқа хорижий сўзларни қўшиб гапириш маданият белгиси экан", деган янглиш фикрни уйғонишига олиб келмоқда. Ўзини, тилини ҳурмат қилмаган айрим тенгдошларимиз ўшаларга тақлид қилаётгани ҳам бор гап.

Ўзбек адабиётининг забардаст вакили Абдулла Қаҳҳор айтганидек, "Нима учун йўл қоидасини бузган инсонга милиция ҳуштак чалиб, керак бўлса жазолайдию, лекин ўз она тилини бузган инсонга ҳеч қандай чора кўрилмайди?!".

Дарҳақиқат, йўл қоидасини бузган инсонга жарима солинади, лекин миллат тили - она тилимизни бузган инсонга ҳеч ким ҳуштак чалмайди, жаримага ҳам тортмайди. Агар тилимизнинг софлигига путур етказган кишилар жаримага тортилганида эди, балки ҳеч ким она тилимиз қоидаларини бузмасмиди.

Тил миллатнинг руҳидир. Биз тарихда тилимиз учун курашган, уни асраб-авайлаш учун керак бўлса, жонини берган маърифатпарварларнинг ҳаёти, фаолиятини биламиз, уларнинг фидойилиги ҳақида ўқиганмиз.

Буюк мутафаккир бобомиз, аллома, ўзбек тилининг асосчиси Мир Алишер Навоий туркий тилнинг ривожига беқиёс ҳисса қўшган. Энг машҳур асари "Ҳамса"ни ҳам туркий тилда ёзган. Яқин ўтмишда яшаб ўтган Абдулла Қодирий, Абдулла Авлоний, Абдурауф Фитрат, Абдулҳамид Чўлпон каби мутафаккирларимиз ҳам айнан она тилимизни асраб-авайлаш, софлигини сақлаш учун курашганлар. Ўзбек тилида бетакрор илмий асарлар, дурдона бадиий асарлар яратганлар. Албатта, ана шу мутафаккир боболаримиз билан ҳар қанча фахрлансак арзийди.

Рус тарихчиси Скобелев ўз асарларидан бирида "Миллатни йўқ қилиш учун у ерга қурол кўтариб бориш шарт эмас, шунчаки унинг адабиёти ва тилини йўқ қилиш кифоя. Шунда миллат ўз-ўзидан йўқ бўлиб кетади", деб ёзган экан.

Марказий Осиёда мустамлакачилик сиёсатини олиб борган Чор Россияси ҳақиқатдан ҳам аждодларимиз яратган жуда кўп илмий, бадиий дурдоналарни йўқ қилиб юборганлигини ҳам тарихдан яхши биламиз. Қолаверса, миллатимиз учун қайғурган, тилимиз, динимиз, миллий қадриятларимизни сақлаб қолиш учун курашган жуда кўп олиму мутафаккирлар, зиёлилар асоссиз равишда йўқ қилиб юборилган.

Бугун бутунлай бошқа бир даврда яшаяпмиз. Тилимиз, қадриятларимиз эъзозланмоқда, ўқиб, пухта билим олишимиз, касб-ҳунар ўрганишимиз учун барча шароитлар яратиб берилган.

Айниқса, она тилимиз - ўзбек тилининг жамиятдаги ўрни ва нуфузини ошириш, софлигини сақлаш бўйича кенг кўламли ислоҳотлар олиб борилмоқда. Ўзбек тилини ўқитишга ихтисослашган олий таълим даргоҳлари очилди, давлат ҳужжатлари айнан ўзбек тилида олиб бориладиган бўлди.

Шу юртни, тинчлик-хотиржамликни қадрига етишимиз, хусусан, ўзлигимизни англаш, билим ва тафаккуримизни юксалишига кенг йўл очиб бераётган она тилимизни асраб-авайлашимиз, унинг софлигини сақлаш муқаддас ва шарафли бурчимиз эканлигини асло унутмаслигимиз лозим.

Захро FУЛОМЖОНОВА,

Марҳамат туманидаги 31- ДИМИ ўқувчиси.