Мутахассис минбари

Дастлабки ҳисоб-китобларга кўра, жорий йилнинг 1 апрель ҳолатига вилоятимиз аҳолиси сони 3 миллион 139 минг кишидан ортган. Шундан 1 миллион  640 минг нафари шаҳар, 1 миллион 499 минг нафари эса қишлоқ жойларида истиқомат қилади. Жумладан, эркаклар сони 1 миллион 590 минг нафар бўлса, хотин-қизлар сони 1 миллион 550 минг нафарни ташкил этади.

Эътиборингизни вилоятга хос демографик хусусиятларидан бирига қаратмоқчиман. Яъни, ҳозирда Улуғнор тумани аҳолиси 59,5 минг кишини ташкил этади, сўнгги бир йил давомида вилоятимиз аҳолиси 62 минг 637 нафарга кўпайган. Бу дегани, ҳар йили  Андижон аҳолиси сафига деярли  битта туман аҳолиси  қўшилиб бормоқда.

Маълумки, Собиқ иттифоқ даврида "Бутуниттифоқ аҳолини умумий рўйхатдан ўтказиш" дастури доирасида дастлаб 1926 йили аҳолини рўйхатга олиш ўтказилган. Ўшанда Ўзбекистон ҳудудида 4,6 миллион киши истиқомат қилиши аниқланган. Охирги рўйхатга олиш эса 1989 йили амалга оширилган ва ўша йили мамлакатимиз аҳолиси  19,0 миллион нафарни ташкил этган. Мустақиллик йилларида Ўзбекистонда аҳолини  рўйхатга олиш ўтказилмаган. Бу эса ўз навбатида, аҳоли сонига, ёш-жинс таркиби, аҳоли жойлашуви хусусиятларига оид маълумотлар билан боғлиқ жараёнларни ўрганиш, таҳлил этишда қатор қийинчиликларни юзага келтирмоқда.

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг 2015 йил 10 июндаги "2020 йилда аҳоли ва уй-жой фондини рўйхатга олиш борасидаги принциплар ва тавсиялар" резолюциясига асосан, ташкилотга аъзо давлатларда аҳоли ва уй-жой фондини рўйхатга олишга тааллуқли халқаро ва худудий тавсияларни инобатга олган ҳолда 2020 йилда аҳоли ва уй-жой фондини рўйхатга олиш ўтказилиши белгиланган.

Президентимизнинг 2019 йил 5 февралдаги "Ўзбекистон Республикасида 2022 йилда аҳолини рўйхатга олишни ўтказиш концепциясини тасдиқлаш тўғрисида"ги Фармонида Ўзбекистон Республикасида 2022 йилда аҳолини рўйхатга олиш тадбирини ўтказиш белгиланган.  Аҳолини рўйхатга олиш мамлакатда яшовчи аҳолига доир демографик, иқтисодий ва ижтимоий маълумотларни йиғиш, умумлаштириш, баҳолаш, таҳлил ва эълон қилиш жараёнини ўз ичига олади ва келгуси ривожланиш прогноз кўрсаткичларини ҳисоблаш учун ишончли маълумотларни яратади, шунингдек, ҳудудларни ривожлантириш ва жамиятнинг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламига ёрдам кўрсатиш бўйича зарур маьлумотлар олиш имконини беради.

Мамлакатимизда аҳолини рўйхатга олиш хорижий мамлакатлар тажрибасидан келиб чиққан холда   босқичма-босқич ўтказилиши мўлжалланмоқда. Биринчи босқичда  тарғибот-тушунтириш ишларини ташкил этиш, бино, транспорт, алоқа воситалари билан таъминлаш ва бошқа тайёргарлик ишлари ўтказиш, иккинчи босқичда бевосита аҳолини рўйхатга олиш амалга оширилади. Учинчи босқич материалларни автоматлаштириш, кодлаш, натижаларни эълон қилиш ва тарқатишни ўз ичига олади. 

Давлатимиз раҳбари Фармонига кўра, 2022 йилда аҳолини рўйхатга олишни ўтказишга кўмаклашиш республика комиссияси тузилди ва Давлат статистика қўмитаси Республика комиссиясининг ишчи органи деб белгиланди. Айни    пайтда зарур чора-тадбирлар ишлаб чиқилган бўлиб, тайёргарлик ишлари олиб борилмоқда. Бундан ташқари, 2020 йил 16 март куни "Аҳолини рўйхатга олиш тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни тасдиқланди. Мазкур ҳужжатда аҳолини рўйхатга олишнинг ҳуқуқий  асослари,  мақсади, тартиби, принциплари ва бошқа муҳим жиҳатлари белгиланган.

Илҳомжон АБДУЛАЗИЗОВ,

вилоят статистика бошқармаси бўлим бошлиғи,

халқ депутатлари Андижон шаҳар кенгаши депутати.