+0374 223-85-48
Андижон шаҳар, Навоий шоҳкўчаси, 71- уй

Янгиликлар

  • 30 Нояб 2023
    Банк коррупциядан холи соҳага айланадими?
    Тадбир “Ўзмиллийбанк” АЖ Андижон вилояти бошқармасида бўлиб ўтган “Очиқ эшиклар куни” тадбирида ана шу савол ва коррупцияга қарши курашиш билан боғлиқ қатор масалалар хусусида атрофлича…
  • 12 Июль 2023
    Тарғибот ишлари кучайтирилмоқда
    Ўзбекистоннинг янги конституциясида инсоннинг ҳуқуқи, шаъни ва қадр-қиммати олий қадрият сифатида белгилаб қўйилди. Ҳар кандай жамият бахтли келажакка интилгани каби Ўзбекистон ҳам ўзининг тарихий тажриба…
  • 14 Июль 2023
    Фаол аёллар беллашишди
    Танлов Марҳамат тумани Ўқчи маҳалласидаги 29- умумтаълим мактабида фаол қизлар иштирокида "Балли, қизлар!" кўрик-танлови ўтказилди. Тумандаги 2- секторга қарашли маҳаллалардан қатнашган етти нафар қиз пазандалик,…
Газетамизнинг янги сони сизга манзурми?
  • Ovozlar: (0%)
  • Ovozlar: (0%)
  • Ovozlar: (0%)
Jami ovozlar:
Birinchi ovoz:
Oxirgi ovoz:

09 Май 2020

ИНСОН ХОТИРАСИ АЗИЗ

Автор
Маколани бахоланг
(0 Овоз)

Аллоҳ таоло яратган барча маҳлуқотлар ичида энг азизу мукаррами шубҳасиз, инсондир. Қуръони каримда: "Дарҳақиқат, (Биз) Одам фарзандларини (азиз ва) мукаррам қилдик..." ("Исро" сураси, 70-оят) деб марҳамат қилинади. Шу боис ҳам, динимиз аҳкомлари, муқаддас китобларимизда ибодат, имон масалалари билан бир қаторда инсонни улуғлаш, инсоний муносабатларнинг олий даражада бўлиши назарда тутилади.

Ҳаётда ота-онамиз, яқинларимиз, умуман, атрофимиздаги инсонларнинг қадрига етиш билан бирга, ўтганларни эслаш, хотирлаш ҳам ҳар бир банда учун ҳам қарз, ҳам фарздир.

Фоний дунёдан ўтиб кетган ўз яқинларимиз - марҳумларни доимо яхши сифатлар билан эслаш инсоний бурчимиз эканлигини асло унутмаслигимиз керак. Банда ҳар доим ўтмишга назар ташлаб, ундан тегишли хулосалар чиқариши ва шунга мувофиқ иш тутиши, турмуш кечириши хайрлидир. Аллоҳ таоло Ўзининг каломида: "Айтинг: "Ерда сайр қилинглар, бас, олдингилар оқибати не бўлганини кўринглар!" ("Рум" сураси, 42-оят) деб марҳамат қилади. Ушбу ояти каримадан кўринадики, ўтмишда ўтган кишилар ҳаётини, қилган эзгу амалларини ўрганиб, яхшиликларидан ибрат олиб, хатолардан хулоса чиқариб, уларни такрорламасликка ҳаракат қилиш келажакнинг салоҳиятли бўлишида муҳим роль ўйнайди. 

Бу хусусда жуда кўп оят ва ҳадислар ворид бўлган.     Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: "Дунёдан ўтганларнинг яхши сифатларини         эсланглар, уларнинг ёмон сифатларини айтишдан сақланинглар" деганлар (Термизий ривояти). Демак, инсон вафот этгандан сўнг одамлар уни яхши сифатларини эслаши учун энг аввало, ҳар бир банда тириклигида Аллоҳ рози бўладиган амалларда бардавом бўлиши, эзгу ва хайрли ишларни бошидан тутиши лозим бўлади.

Кимки, ҳаётлик даврида ҳалол ва харомга эътибор бермаса, инсонларга турли зиён-заҳматлар етказса, кишилар орасида ҳар хил ихтилоф ва фитналар чиқарса, албатта, бундай инсонни ҳеч бир кимса яхшилик билан эсламайди. Бу эса ўша каби  инсонларни номаи амолига ёзилиши мумкин бўлган савоблардан, унинг   хайрли ишлари, ибратли амалларини эслаб, қилинадиган дуолардан бебаҳра қолишни англатади.

Шариатимиз кўрсатмаларига кўра, ўтганларнинг қабрларини зиёрат қилиш суннат амаллардандир. Пайғамбаримиз Муҳамад алайҳиссалом: "Сизларга қабрларни зиёратини тақиқлаган эдим. Мана энди      қабрларни зиёрат этаверинг, зеро, у сизларга охиратни эслатади", дедилар (Термизий ривояти). Қабристонга бориш, ўтганларни зиёрат қилишнинг ҳам ўзига яраша одоблари бор. Мангу оромгоҳда ётган марҳумларни ўйлаб, улардан ўгит ва ибрат олишимиз лозим. Зеро, улар ҳам бизлардек яшаган, турли амалларни адо этган. Бугун эса орамизда йўқ. Бу ҳар бир инсонни шубҳасиз, тафаккурга, мулоҳазага ундайди. Шу боис ҳам, қабристонга қадам ранжида қилганимизда руҳимизда, жисмимизда ўзгача туйғулар жўш уради. Зотан, Расули акрам саллаллоҳу алайҳи васаллам: "Ўлим насиҳат олиш учун етарли ҳодисадир" дедилар (Табароний ривояти).

Қабристонни зиёрат қилиш чоғида қуйидагиларга алоҳида эътибор бериш лозим. Аввало, қабристонга кирганда: "Сизга салом, эй қабристон аҳллари" дея салом бериб, хокисорлик билан кириш лозим, қабрлар оёқ билан босилмайди. Сўнгра марҳумлар руҳига бағишлаб, Қуръон тиловати ҳамда дуойи хайрлар қилинади. Бу маййит учун ҳам, банда учун ҳам хайрлидир.

Унутмайлик, бу дунё қайтар дунёдир. Биз аждодларимиз руҳини шод этиб, уларни қанчалик кўп хотирласак,     фарзандларимиз ҳам бундан ибрат олади, қалбида яхшилик уруғлари ниш уради. Вақтлар келиб, ўтиб кетганимизда улар ҳам бизларни хотирлаб, дуойи    хайрда бўлади, иншааллоҳ.    Пайғамбаримиз алайҳиссалом ҳадиси муборакларида: "Агар бир инсон вафот қилса, унинг амали тўхтайди (савоб ҳам, гуноҳ ҳам ёзилмайди). Фақатгина учта нарсадан унга фойда етиб туради: (қолдириб кетган) садақаи жория ёки фойдали илм ёхуд хақига дуо қилиб турадиган солиҳ фарзандларидан", дедилар (Муслим ривояти).

Шу ўринда қабристонларни обод қилиш ҳам ҳар биримизнинг муқаддас  бурчимиз эканлигини асло унутмаслигимиз зарур. Яқинлашиб келаётган Хотира ва Қадрлаш куни олдидан карантин қоидаларига амал қилган ҳолда аждодларимиз мангу ором топган қабристонларни тозалаб, обод қилайлик. Бугунги муборак рамазон кунларда Аллоҳ таоло барча ўтганларни раҳматига олиб, уларнинг хақларига қилаётган дуоларимизни, хайрли амалларимизни ижобат қилсин. Юртимиз тинч, осмонимиз мусаффо бўлсин, халқимизни турли офату балолардан асрасин.

 

Абдуқаҳҳор ҚАНОАТОВ,

Олтинкўл туманидаги "Далварзин" жомеъ

 

масжиди имом ноиби.

Прочитано 1582 раз