(43-сон)

Муқаддас Ислом дини таълимотида мол-дунё инсонларга Парвардигор томонидан берилган неъматлардан бири сифатида қаралади ва ҳаёт зийнатларидан ҳисобланади.

Аввало, Яратган зот бандаларга ихтиёридаги мол-дунёларини ҳалол меҳнат ва касблар орқали топишга амр қилган, қолаверса, ҳалол йўл билан топилган   мол-мулкни беҳудага сарфламаслик, фойдали ишларга йўналтириш  лозимлигини айтади.

Улуғ юртдошимиз Абу Лайс Самарқандий (р.а.) шундай нақл қилдилар: Одамлар тўрт тоифадур: саҳий, бахил, исрофгар, тежамкор.

Саҳий одам - дунёдаги насибасини охират учун сақлаб қўйган киши; бахил кимса - дунёда ҳам, охиратда ҳам насибасини қолдирмаган; исрофгар - охират насибасини дунёда ишлатган киши; тежамкор инсон эса дунё ва охиратдаги насибасини олган кишидур.

Исроф деганда фақат маблағ ёки бойлик ва мол-мулкни ноўрин жойларга совуриш тушунилмайди, балки қимматли умри ва бебаҳо вақтини фойдасиз нарсаларга   сарфлаш ҳам исрофдир. Исрофга йўл қўйиш Ислом динида гуноҳ саналади. Шу боис, ҳар бир ишда тежамкор ва тадбирли бўлишга, исрофга йўл қўймасликка интилишимиз лозим. Машаққатли меҳнатларимиз эвазига топилган мол-мулкни беҳуда сарфлаш ва исроф қилиш масаласи бугун жамиятимизда ҳам долзарб бўлиб турибди. Айниқса, баъзи тўйларда, хайру эҳсонларда исрофгарчиликка йўл қўйилаётганлигини асло оқлаб бўлмайди. Орамиздаги айрим кишилар исрофгарчиликка йўл қўйиб, ўзлари билмаган ва кутмаган ҳолда ғам-ташвишга гирифтор бўлмоқда, ўзларини гуноҳга ботириб, дунё ва охиратларини бой бераётганликлари ачинарлидир.

Ҳадиси муборакда: "Қарздорликдан сақланинглар, чунки у кечаси сизларга ғам-ғусса, кундузи эса хорлик бўлади", дейилган. Одамлар кўзига яхши кўриниш, сохта ҳурмат топиш мақсадида, ҳатто қарз олиб, тўкин тўй ва маросимларни ўтказаётган кимсалар ҳам минг афсуски, орамизда йўқ эмас.  Тўй ва аза маросимларини исрофгарчиликка йўл қўймасдан меъёрида ўтказиш матлубдир. Агар ортиқча мол-дунёмиз бўлса, маҳалламиздаги муҳтож инсонларга, қабристонлар ободончилиги, йўл ва кўприкларни таъмирлашга, талабаларга ёрдам тариқасида берилса, шубҳасиз, улкан савобга эришамиз.

Ривоятларга кўра, қадимда бир одам донишманддан: "Бошим етишмовчиликдан чиқмай қолди. Маслаҳат беринг, кимдан қарз олай?" - деб сўрабди. Шунда донишманд: "Ўзингдан қарз ол", деб жавоб берибди. Ҳалиги одам ҳайрон бўлибди: "Ўзимдан қандай қарз оламан", деб сўраса, "Исрофгарчиликка чек қўй, пулингни тежаб ишлат, шунда аҳволинг ўнгланади", мазмунидаги жавобни олган экан.

Келтирилган ривоятдан юртдошларимиз ибрат олсалар, нур устига нур бўларди.

Аллоҳ таоло барчамизни исрофдан сақланадиган, ўзининг ажру савобларига сазовор бўладиган бандалари қаторида бўлишлигимизни насиб этсин.

Шаробиддин МУСАБОЕВ,

Андижон шаҳридаги "Абу ҳурайра" жомеъ масжиди имоми.