Ўлмас қадриятларимиз

Мусиқа - инсон руҳиятининг озиғи, инсоннинг қалб тубига етиб борувчи, унга ўз таъсир кучини кўрсата оладиган омиллардан биридир. Ривоятларга кўра, инсон танасига руҳ най созининг сеҳрли овози билан кирар эмиш. Шу боис ҳам ҳар бир инсон қалбида мусиқага, қўшиққа мойиллик, унинг мафтункор жозибасига ошуфталик бор. Қолаверса, ушбу мойиллик гўдаклик чоғимизда тинглаганимиз - она алласи орқали ўчмас бўлиб муҳрланади. Айнан она алласи билан қалбимизда ўзгача мусиқий ҳиссиёт пайдо бўлади.

Алла - халқимизнинг қадим қўшиғи. Қатор Шарқ халқларида алла ва бешик ҳамоҳанг юради. Алла - болани ухлатиш жараёнида айтиладиган ёқимли қўшиқ. Алла ўзбек,    уйғур, тожик халқлари орасида кенг тарқалган. У одатда оддий куйлар билан бешик ёки беланчакнинг тебраниш суръатига мос равишда ижро этилади. Алла матни асосан тўртлик тарзида бўлади, эркин усулда ижро этилади.

Она алласи билан фарзанд шуурига, қонига нафақат волидасига нисбатан, балки туғилиб ўсган муқаддас заминга, Ватанга меҳр сингиб боради. Бу меҳр боланинг ўзи билан каттайиб, улкан муҳаббатга айланади. Алла тинглаб вояга етган боладан ёмонлик чиқмайди. Она алласи билан шаклланган меҳр бир кун улғайиб, ўлмас қадриятлар, анъаналар, маънавиятга бўлган муҳаббатга айланади.

Ватанга, юртга, халққа, миллатга бўлган садоқат илдизлари алла орқали мурғак қалбимизга ташланган уруғдан униб чиқади. Алла - чинакам маънавий куч. Унда онанинг орзулари, армонлари яширин. Шунинг учун аллада меҳр бор, дуо бор, тилак-истак, саодатли кунлар соғинчи бор. Онанинг меҳридан унган сўзлар қўшиққа айланиб, боланинг юрагига ўрнашади.

Ойни олиб берайми,

Гуллар териб берайми,

Атрофингда айланиб,

Шамол каби елайми...

Ухла, қўзим аллаё

Ухла, юлдузим алла...

Алла ҳақида тиббиёт илмининг даҳоси, буюк аллома Абу Али Ибн Сино: "Боланинг мижозини кўчайтирмоқ учун икки нарсани қўлламоқ керак. Бири болани секин-секин тебратиш, иккинчиси болани ухлатишда одатга айланган мусиқа ва алладан фойдаланиш. Иккинчисини қабул қилиш миқдорига қараб боланинг танаси билан бадан тарбияга, руҳи билан мусиқага бўлган истеъдоди шаклланади."  деган эди.  Улуғ аллома бу билан алла ва бешик ҳамоҳанглиги муҳим аҳамият касб этишини таъкидлаб ўтган.

Она дилидаги эзгу ниятларини аллага қўшиб кўйлайди. Табиийки, барча оналар аллани ўз имкониятидан, иқтидоридан келиб чиқиб, ижро этади. Аммо, барчага бирдек ёқадиган ва катталарни ҳам қалб торини чертадиган аллани эшитган инсон дунёнинг барча ташвишларини унутиб, ором олади, қалби таскин топади.

Алла қўшиғига инсонпарварлик, ватанпарварлик, меҳнатсеварлик, ота-онани қадрлаш, она юртга муҳаббат каби туйғулар сингдирилган. Бир сўз билан айтганда, алла ҳаёт қўшиғидир.

Исмигул ХОМИДОВА,

Ўзбекистан Давлат консерваторияси бакалавриат йўналиши битирувчиси.