+0374 223-85-48
Андижон шаҳар, Навоий шоҳкўчаси, 71- уй

Янгиликлар

  • 30 Нояб 2023
    Банк коррупциядан холи соҳага айланадими?
    Тадбир “Ўзмиллийбанк” АЖ Андижон вилояти бошқармасида бўлиб ўтган “Очиқ эшиклар куни” тадбирида ана шу савол ва коррупцияга қарши курашиш билан боғлиқ қатор масалалар хусусида атрофлича…
  • 12 Июль 2023
    Тарғибот ишлари кучайтирилмоқда
    Ўзбекистоннинг янги конституциясида инсоннинг ҳуқуқи, шаъни ва қадр-қиммати олий қадрият сифатида белгилаб қўйилди. Ҳар кандай жамият бахтли келажакка интилгани каби Ўзбекистон ҳам ўзининг тарихий тажриба…
  • 14 Июль 2023
    Фаол аёллар беллашишди
    Танлов Марҳамат тумани Ўқчи маҳалласидаги 29- умумтаълим мактабида фаол қизлар иштирокида "Балли, қизлар!" кўрик-танлови ўтказилди. Тумандаги 2- секторга қарашли маҳаллалардан қатнашган етти нафар қиз пазандалик,…
Газетамизнинг янги сони сизга манзурми?
  • Ovozlar: (0%)
  • Ovozlar: (0%)
  • Ovozlar: (0%)
Jami ovozlar:
Birinchi ovoz:
Oxirgi ovoz:

АЛИШЕР НАВОИЙНИНГ ПОЭТИК МАҲОРАТИ

Алишер Навоий таваллудининг 579 йиллиги олдидан

Адабиётимизда ўзининг буюк истеъдоди, чексиз бадиий маҳорати билан катта шуҳрат қозонган мутафаккир адиблардан бири, сўз мулкининг султони Алишер Навоийдир. 

Шоир олтмиш йил умр кўрган бўлса-да, ана шу давр мобайнида жуда самарали ижод қилди. Айниқса, унинг жаҳон мумтоз адабиётида ўзига хос шеърий маҳорат билан шуҳрат қозонганлиги таҳсинга сазовордир. 

Буюк бобокалонимиз Алишер Навоий умри давомида "Бадое ул-бидоя", "Наводир ун-ниҳоя" номли иккита девон, "Хазойин ул-маоний" номли тўртта девондан иборат лирик мажмуа, "Девони Фоний" номи билан форс-тожик тилида яна бир девон яратиб, ўз девонлари сонини еттитага етказган. Демак, шоир ўзиниг бутун умри давомида еттита шоирнинг ишини бажара олган дейиш мумкин.

Шоир девонларини варақлар эканмиз, уларда шунчаки ёзилган ғазалларни учратмаймиз. Алишер Навоий яратган ҳар бир ғазалида китобхонга маълум бир гап айтади. Шу билан бирга шоир ўз ғазалларида мумтоз шеърий санъатларни қўллаш орқали ғазал мухлисларига завқ-шавқ бағишлайди.

Шеърий санъат ғазалга гўзаллик бахш этади, китобхон қалбида ўзгача ҳузур уйғотади. Мана шу каби байтлардан бири:

Ҳусни ортар юзда зулфин анбарафшон айлагач,

Шамъ равшанроқ бўлур торин паришон айлагач.

Ушбу байтда шоир ташбеҳ (ўхшатиш) санъатини қўллаб, "ёр сочини юзи бўйлаб ёйса, ҳусни янада ортади. Бу гўё шам ўз тори (ипи)ни ёйса, янада ёришганига ўхшайди", дейди.

Яна бир байтда  шоир тажоҳули орифона (билиб-билмасликка солиш)  санъатининг гўзал намунасини қўллаб шундай дейди:

Юзни гуллардин безабму бизни қурбон айладинг,

Ё  юзунгга тегди қонлар бизни қурбон айлагач.

Шоир ёрига қарата "Юзингни гуллар билан безаб бизни қурбон айладингми  ёки бизни қурбон этганингдан сўнг юзингга қонлар сачрадими?" -дея ёр юзидаги қизилликка ишора қилади, яъни ўзини била туриб билмасликка солади.

Шоирнинг мана бу байтида эса мумтоз шеъриятнинг талмеҳ санъати қўлланилган:

Жонда қўйғоч нақд ишқинг қилди кўнглумни ҳалок,

Ўлтурур маҳрамни султон ганж пинҳон айлагач.

Қадимда шоҳлар ўз бойлигини бир чекка жойларга қудуқ қаздириб яшириб қўйганлар. Бойликни яширган хизматкорни эса, сир очилиб қолмасин, деб қатл эттирган. Навоий шу тарихий ҳодисага ишора қилиб, ёрига қарата "сенинг ишқингни жонимга яширган  эдим, у кўнглимни ҳалок қилди", дейди. 

Адабиёт дарсларида ўқувчиларга шу каби шеърий санъатларни таҳлил қилиб берсак, уларнинг қалбида мумтоз адабиётимизга бўлган қизиқиш ва меҳр-муҳаббатни янада кўп меҳр-муҳаббат уйғотамиз.

 

Дилфузахон Ботирова, Асака туманидаги