+0374 223-85-48
Андижон шаҳар, Навоий шоҳкўчаси, 71- уй

Янгиликлар

  • 30 Нояб 2023
    Банк коррупциядан холи соҳага айланадими?
    Тадбир “Ўзмиллийбанк” АЖ Андижон вилояти бошқармасида бўлиб ўтган “Очиқ эшиклар куни” тадбирида ана шу савол ва коррупцияга қарши курашиш билан боғлиқ қатор масалалар хусусида атрофлича…
  • 12 Июль 2023
    Тарғибот ишлари кучайтирилмоқда
    Ўзбекистоннинг янги конституциясида инсоннинг ҳуқуқи, шаъни ва қадр-қиммати олий қадрият сифатида белгилаб қўйилди. Ҳар кандай жамият бахтли келажакка интилгани каби Ўзбекистон ҳам ўзининг тарихий тажриба…
  • 14 Июль 2023
    Фаол аёллар беллашишди
    Танлов Марҳамат тумани Ўқчи маҳалласидаги 29- умумтаълим мактабида фаол қизлар иштирокида "Балли, қизлар!" кўрик-танлови ўтказилди. Тумандаги 2- секторга қарашли маҳаллалардан қатнашган етти нафар қиз пазандалик,…
Газетамизнинг янги сони сизга манзурми?
  • Ovozlar: (0%)
  • Ovozlar: (0%)
  • Ovozlar: (0%)
Jami ovozlar:
Birinchi ovoz:
Oxirgi ovoz:

Гельминтлардан сақланайлик

Шифокор минбари

Акс ҳолда у жуда кўп касалликлар келиб чиқишига йўл очиб беради

Гельминтларнинг 200 дан ортиқ турлари бўлиб,  инсоннинг энг ашаддий душмани ҳисобланади.

Гельминтларнинг аксарият турлари одамнинг ошқозон-ичак йўлида бўлади.   Паразитлик қилувчи гельминтларнинг узунлиги турига қараб 6 мм.дан 4-6 метр, ҳатто ундан ҳам узун бўлиши мумкин.  Гельминтларнинг баъзи  турлари эса,  одамнинг  жигари, ўт қопи, ўпка, мия ёки мушак тўқималарида яшайди, улар йиллар давомида катталашиб, аъзо ва тўқималарнинг фаолиятини бузилишига олиб келади.

Гельминтлар организм учун зарур бўлган витамин, оқсил, кальций, углевод ҳамда йод каби бошқа керакли элементларни ўзлаштиради. Шунинг учун гельминтоз касалликларига чалинган одам қувватсиз, рангсиз бўлиб қолади.   Организмни ўсиши ва ривожланиши учун зарур озиқ моддалар, элементларнинг етишмаслиги оқибатида, айниқса, болалар жисмоний ўсишдан орқада қоладилар. Ақлий ривожланиши сусаяди. Интеллектуал ўзлаштириш, эслаб қолиши қийинлашади. Организмнинг касалликларга қарши курашувчанлиги (иммунитети) пасайиб, турли юқумли касалликларга чалиниш мойиллиги ортади. Суяклар мўртлашиб, умуртқа поғонаси қийшайиши, шунингдек, терида оқ доғлар пайдо бўлиши каби ҳолатларга олиб келиши мумкин.

Гельминтлар турига қараб инсон организмида бир неча ҳафтадан 40 йилгача, баъзида эса ундан ҳам узоқ яшаши мумкин. Агар бола;

- овқатланишидан қатъий назар, озиб кетса;

- ранглари оқариб, нимжон бўлиб қолса;

- асабийлашадиган бўлиб қолса, инжиқланса;

- ухлаганда  тишларини ғижирлатса ва оғзидан кўп сўлак оқса;

- қорни оғриса, кўнгли айниса, зудлик билан  врачга мурожаат этиш зарур.

Касалликдан соғайиш учун, албатта кайси гельминтоз касаллигини юқтирганлигини аниқлаш ҳамда даволанишни тўғри ташкил этиш жуда муҳимдир.

Гельминтоз касаллиги      соғлом одамга гельминтоз касаллигига чалинган беморлардан хам юқиши мумкин.  Гельминтларнинг аксарият қисми ошқозон-ичак йўли орқали, "ифлос қўл" билан овқатланганда, қайнатилмаган сувни ичганда, мева ва сабзавотларни ювмай истеъмол қилиш оқибатида юқади. Касалликни юқтиришда пашшалар ҳам катта роль ўйнайди. Баъзи гельминтоз касалликлари эса, касалликка чалинган чорва молларининг гўшт ёки  жигарини истеъмол қилиш оқибатида  ўтиши мумкин. Ит ёки мушук каби уй ҳайвонлар касалликни тарқатувчи манба бўлиб ҳисобланади.

 Одамларда, айниқса мактаб ёшигача бўлган болалар ўртасида энг кўп учрайдиган  гельминтоз хасталикларидан  бири - энтеробиоз  касаллигидир. Касалликни узунлиги 1 см. бўлган майда оқ гельминтлар - острицалар қўзғатади. Бу гельминтлар ингичка ичакнинг йўғон ичак билан бириккан жойида яшайди. Ҳар бир урғочи острица 12000 дан -17000 донагача тухум қўйиши мумкин. Тухум қўйилган соҳалар қаттиқ қичишиб, болани безовта қилади. Бола орқа пешоб ва унинг атрофини қўллари билан қашиши натижасида  тирноқлари тагига кўп миқдорда острица тухумлари йиғилади. Бола қўлини оғзига солганда, бармоқларини сўрганда, тирноқларини тишлаганда касалликни ўзларига такрорий юқтирадилар.

Кўпчилик ҳолларда юқиш жараёни узлуксиз бўлгани учун касаллик сурункали кечади. Шу билан бирга бола касалликни ўз оила аъзоларига, ўртоқларига юқтиради. Тухумлардан 4-6 соатдан кейин личинкалар чиқади. Личинкалар ичакда етук острицаларга айланади. Агар бола энтеробиоз касалига чалинган бўлса, уларни ички кийимлари, чойшабларини қайнатинг, сўнгра ювиб, дазмолланг. Эрталаб ва ётишдан олдин орқа пешоб соҳасини  илиқ сувда совунлаб ювинг, шундан кейин ички кийим ва чойшабларни алмаштиринг.    

   Гельминтоз касалликларига чалинмаслик учун:

* Мева ва сабзавотларни яхшилаб ювиб истеъмол қилинг.

* Фақат қайнатилган сувни истеъмол қилишга одатланинг.

* Болаларни бир-бириларнинг ички кийимларидан фойдаланмасликка ўргатинг. Уларда қўлни, ўйинчоқларни ва бошқа буюмларни оғизга солиш, тирноқларни тишлаш каби  одатларни шаклланишига йўл қўйманг.

* Тирноқларни доимо олиб юринг.

* Гўшт, жигар ва бошқа ички аъзоларни  харид қилаётганингизда уларнинг сифатига аҳамият беринг.

* Хом қиймани ва бошқа гўштли маҳсулотларни хомлигида татиб кўрманг.

* Истеъмолга тайёр озиқ-овқат маҳсулотларини устини очиқ қолдирманг. Пашшаларни қўнишини олдини олиш учун, устини дока билан ёпиб қўйинг. Биргина пашша танаси ва қанотида минглаб гельминт ва унинг тухумлари ҳамда бошқа касаллик қўзғатувчи микробларни ташийди.

Гулноза ҚУРБОНОВА,

вилоят давлат санитария эпидемология осойишталиги агентлиги мутахассиси.